Sedimantasyon (ESR) nedir? Yüksek veya düşük olması ne anlama gelir?

Vücutta bulunan iltihabın tespit edilmesi amacıyla kullanılan bir kan değeri olan sedimantasyon testi, eritrosit sedimantasyon oranı (ESR) yada sedim olarak da bilinmektedir. Sedimantasyon testiyle kırmızı kan hücrelerindeki çökme hızı ölçülmektedir. Yazımızda, sedimantasyon ile ilgili bilgiler vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;

Sedimantasyon testi neye yarar?

Sedimantasyon ile sıralayacağımız şu hastalıkların varlığı ya da gelişimiyle ilgili bilgiler elde edilebilmektedir;

  • Apseler
  • Damar, eklem ve vücuttaki diğer iltihaplanmalar
  • Kanser hastalıkları
  • Bağışıklık sistemi ile ilgili problemler

Normal sedimantasyon değerleri nelerdir?


Kırmızı kan hücrelerinin test tüpünde 1 saat içinde ne kadar dibe çöktüğü ile ilgili değerleri sedimantasyon testi vermektedir. Sedimantasyon normal değerleri ise şu şekilde;

  • Kadınlarda, saatte 0 – 20 ml
  • Erkeklerde, saatte 0 – 25 ml
  • Yeni doğan bebeklerde, saatte 0 – 2 ml
  • Çocuklarda, saatte 0 – 10 ml
  • Yaşlı kişilerde ise bu değerler hafif seyirle yükselebilir.

Sedimantasyon (ESR) yüksekliği neyi ifade eder?


Sedimantasyon (ESR) yüksekliği durumunda, vücutta iltihap olduğu ya da tespit edilmiş olan iltihaplı bir hastalığın etkisinin sürdüğü anlaşılabilir. Böyle bir durumda, proteinlerin bazıları kırmızı kan hücreleriyle bir araya gelip çok daha hızlı çökmesine yol açar.

  • Sedimantasyon (ESR) yüksekliği, hastalıkların teşhisinde tek başına kullanılamamaktadır. Tahlil neticeleri ve diğer hastalıkların belirtileri ile beraber okunması gerekmektedir.

Sedimantasyon yüksekliğinin nedenleri


  • İltihaplı bulaşıcı hastalıklar: Bakteri, virüs ve mantar gibi vücuda zararlı canlıların yol açtığı bazı iltihaplı bulaşıcı hastalıklar sedimantasyon yüksekliğine sebebiyet verebilir. Bu hastalıklar;
  • Apandisit
  • Zatürree
  • Ateşli romatizma
  • Pelvik inflamatuar hastalıklar
  • Eklem, deri, kemik, böbrek ve kalp kapakçığı iltihapları
  • Tüberküloz
  • Virüsten kaynaklanan farklı iltihaplar
  • Sistemik iltihaplar
  • Diğer iltihap türleri: Kaslarda, damarlarda, eklemlerde ve salgı bezlerinde iltihaba yol açan hastalıklar da sedimantasyon yüksekliğine sebep olabilir. Bu hastalıklar;
  • Graves hastalığı
  • Romatizmal polimiyalji
  • Psoriatik artrit
  • Dev hücreli arterit
  • Reaktif artrit
  • Septik artrit
  • Polimiyozit
  • Bağışıklık sistemi problemleri: Bağışıklık sistemi yanlışlıkla sağlıklı hücrelere zarar verdiğinde oluşan bir sorundur. Buna bağlı olarak şu hastalıklar da sedimantasyon yüksekliğine neden olabilir;
  • Deri veremi
  • Alerjik damar iltihabı
  • Sistemik lupus eritematozu
  • Romatizmal eklem iltihabı
  • Makroglobülinemi
  • Hiperfibrinojenemi
  • Kanser hastalıkları: Kanser türlerinin bazıları da sedimantasyon yüksekliğine yol açabilir. Bunlar;
  • Multipl miyelom
  • Lenfoma
  • Diğer sebepler: Diğer bazı sebepler de sedimantasyon yüksekliğine yol açabilmektedir. Bunlar;
  • Gebelik
  • Pre-eklampsi ( gebelikte ortaya çıkan kan zehirlenmesi )

Sedimantasyon (ESR) düşüklüğü neyi ifade eder?


Bu durum daha çok vücutta bulunan iltihap miktarı ya da iltihapla karakterize bir hastalığın aktivitesinin düşüklüğünü ifade etmektedir.

  • İltihapların bazıları sedimantasyonun yükselmesine yol açmaz. Bundan dolayı sedimantasyon düşüklüğü her zaman bir hastalığın varlığı manasına gelmemektedir.
  • Kimi problemler de değişik etkileriyle sedimantasyon düşüklüğü meydana getirmektedir.

Sedimantasyon düşüklüğünün nedenleri


  • Sağlık işareti: Sedimantasyon seviyesinin 0 (sıfır) olması da tümüyle sağlıklı olabilir. Sedimantasyon düşüklüğü çoğu zaman iltihapsız ve sağlıklı bir vücuda işaret etmektedir. Fakat bazı etkenler vücutta iltihap olsa da sedimantasyon düşüklüğü olabilmekte, bundan dolayı da hastalığın teşhis ve tanılanması zorlaşmaktadır.
  • Bir takım hastalıklar: Bazı hastalıklar veya vücuttaki bazı dengesizlikler sedimantasyon değerinin düşmesine yol açabilmektedir. Bunlar;
  • Orak hücre hastalığı
  • Karaciğer hastalıkları
  • Kalp yetmezliği
  • Kan şekeri yüksekliği
  • Böbrek ve karaciğer problemleri kaynaklı düşük kan plazması proteinleri
  • Hiperviskozite
  • Hipofibrinojemi
  • Sahte değer düşüklüğü: Bazı etkenlerin bulunduğu kişilerde kan tahlillerinde sedimantasyon değeri hiç umulmadık şekilde düşük çıkabilmektedir. Bu etkenler şöyle;
  • Polisitemi rubra ( Alyuvar artışı ve dalak büyümesine yol açan sebebi belli olmayan kan hastalığı )
  • Lösemi

Leave a Reply