Daha çok kış aylarında görülmekte olan zatürre, genellikle evde tedavi edilebilen bir hastalıktır. Yazımızda, zatürre nedir, ne değildir? Sorusuna yanıt vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
Zatürre nedir?
Akciğer dokusunun iltihaplanmasına zatürre (pnömoni) adı verilmektedir. Başta bakteriler olacak şekilde farklı mikroorganizmalar nedeniyle gelişmektedir.
Zatürre, ülkemizde ve bütün dünyada yaygın olarak görülen ve ölüme yol açabilen hastalıklardan biridir. Ülkemizde ölüme yol açan hastalıklar arasında ilk beşte yer alan zatürre, daha çok bebekler, çocuklar ve yaşlıların yanı sıra, bir hastalığa sahip olan kişilerde çok daha fazla ölümcül olabilmektedir. Dünya genelinde her sene 5 yaş altı yaklaşık 12 milyon çocuk zatürre nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Yaşanan ölümlerin hemen hemen %90 kadarı gelişmekte olan ülkelerde gerçekleşmektedir. Türkiye’deki 1 yaş çocuk ölümlerinin yaklaşık yarısı zatürre’den kaynaklanmaktadır.
Zatürre hangi yollarla bulaşır?
Zatürre, genellikle kişinin kendi ağzında, boğazında ya da sindirim kanalında yer alan mikropların akciğerlere girmesiyle oluşmaktadır. Aslında normal olarak herhangi bir hastalığa yol açmayan bu mikroplar, vücut savunma mekanizması zayıflamış olanlarda zatürreye neden olmaktadır. Bu nedenle, zatürrenin meydana gelmesinde bulaşmanın dışında genellikle vücut direncinin kırılmasına neden olan risk faktörleri sebebiyet vermektedir. Nadiren de olsa, hasta insanlardan sağlıklı insanlara direkt olarak bulaşabilmektedir.
Grip ve buna benzer viral solunum yolu enfeksiyonları zatürreye temel oluşturmaktadır ve oldukça bulaşıcıdır. Öksürük ve hapşırma ile bulaşabildikleri gibi, ağız ya da burun salgılarıyla temas eden eller, kullanılan bardak, kapı kolu ve mendiller vasıtasıyla da diğer insanlara bulaşabilir.
Yaşlı insanlarda bronşektazi, KOAH ve akciğer kanseri gibi hastalıkları bulunanlarda, kalp rahatsızlığı bulunanlarda, diyabetli hastalarda, kronik böbrek yetmezliği olanlarda, sigara ve alkol kullananlarda, AIDS, lsemi ve lenfoma gibi immün sistem yetersizliği bulunanlarda, yutma güçlüğüne yol açan hastalıkları olanlarda zatürre olma riski daha yüksektir.
Zatürre belirtileri nelerdir?
Önemli bir hastalık olan zatürrenin erken teşhis edilmesi, bununla birlikte vakit kaybetmeden tedavisine başlanması ölüm riskini düşürmektedir. Eğer yakınmalar zatürre hastalığına uyum gösteriyorsa, doktorun gerçekleştireceği muayene ve akciğer röntgeni ile teşhis konulabilmektedir. Eğer doktor gerekli görürse kan ve balgam testleri de isteyebilir.
Zatürre hastalığı, kimi zaman bronşit, grip ve soğuk algınlığı ile karıştırılabilmektedir. Zatürre hastası olan kişilerde öksürük, göğüs ağrısı, balgam ve ateş beklenir. Özel bazı bakteriler nedeniyle meydana gelen bazı zatürre vakaları ateşlenme olmaksızın yalnızca kuru öksürük görülebilir. Bundan dolayı, soğuk algınlığı diyerek hafife alınan durum birkaç gün içinde iyileşme göstermezse, kesinlikle tıbbi kontrole girilmelidir.
40 yaş üzeri sigara içen hastalarda zatürrenin “pür zatürre” olduğuna kanaat getirilmeli, bronş tıkayıcı ufak bir lezyon çevresinde gelişmiş bir zatürre ihtimali dikkate alınmalıdır. Şayet gerekirse, doktor tarafından tomografi çekilip bulgular netleştirilebilir.
Zatürre tedavisi
Çoğunlukla evde tedavi edilebilen zatürre hastalığında yaşlıların, ağır durumdaki vakaların, oksijen tedavisi ya da yoğun bakım desteği gereken hastaların sağlık kuruluşlarında tedavi altına alınması gerekmektedir. Yapılacak olan tedavi hastadan hastaya değişmektedir. Eğer tedaviye erkenden başlanırsa elde edilen sonuçlar oldukça başarılı ve yüz güldürücüdür. Fakat teşhis ve tedavisi geciken hastalarda ölüm riskinin yüksek olduğu da unutulmamalıdır.
Zatürreden korunmak için ne yapmalı?
Zatürreden korunmak amacıyla zatürreyi kolaylaştıran bazı olumsuzlukların düzeltilmesi gerekir. Buna bağlı olarak kronik hastalık varsa bunların en uygun biçimde takipleri ve tedavileri yapılmalıdır. Ayrıca vücudun dürencini düşüren etkenler düzeltilmeli, stresten ve uykusuzluktan sakınılmalı, dengeli bir beslenme yapılmalı, barınma koşullarının hijyene uygun olması sağlanmalı, sigara, alkol ve ilaç bağımlılıkları varsa kontrol altına alınmalıdır.
Zatürre, grip salgını olduğu dönemlerde çok daha fazla görülmektedir. Özellikle riskli grupta kabul edilen insanların kalabalıklarla teması azaltılmalı ve maske kullanımının aksatılmaması gerekir.
Zatürre riski taşıyan gruptaki kişilerin, bağışıklıklarının arttırılması amacıyla 5 yılda bir defa pnömokok aşıları ( zatürre aşıları ) ve her yıl yaptırılacak olan grip aşıları zatürreden korunma sağlayabilir.
Kaynak: hurriyetaile.com/sizin-icin/saglik/zaturre-nedir-ne-degildir_5520.html
