Bu günkü konumuzda, Lenf sisteminin görevleri ve özellikleri nelerdir, lenfödem neden ve nasıl oluşur gibi sorulara yanıt vermeye çalışacağız işte detaylar. Vücudumuzda hücrelerin içinde olduğu sıvı lenf sıvısıdır. Bu sıvı sürekli olarak süzülür ve tekrar kana bırakılır. Bu işlem lenf dolaşımı olarak bilinir. Yetişkin bir insanın vücut ağırlığının yaklaşık ¼ kadarı lenf sıvısı vardır. Solunum hareketi ve iskelet kaslarının basıncı sayesinde hareket eden lenf dolaşımı yavaştır. Çünkü kalp gibi onu pompalayan bir güç yoktur.
Lenfödem nedir ve nasıl oluşur?
Lenf sıvısını taşıyan lenf kanalları hasarlanırsa veya doğuştan hasarlıysa lenf sıvısı hızla vücutta birikmeye başlar. Lenf sıvının çok birikmesi ve lenfatik sistem tarafından taşınamaması lenfödeme neden olur. Halk içinde fil hastalığı denilmesinin başlıca nedeni, lenf sıvısının özellikle bacaklarda, kollarda birikmesidir.
Lenfödem doğuştan, ergenlikle veya yetişkinlik döneminde ortaya çıkabilir. Bir cerrahi işlem sonrası, enfeksiyon, travmalar ve radyasyon ile oluşabilir. Bazı kanser türlerinde lenf düğümleri alınır. Örn. meme kanserinde bu işlem sık yapılır. Ne kadar çok lenf düğümü çıkarılırsa o oranda lenfödem riski artar. Lenfödemli kol ve bacaklar çok hızlı bir şekilde enfeksiyon kapar. Tedavi görmeyen veya yanlış tedavi gören hastalarda, kol ve bacaklarda şişmeler çok fazla artar. Bu durum tedavinin uzun sürmesine neden olur. Bu nedenle, hemen doktora gidilmeli ve tedaviye başlanmalıdır.
Lenfödem belirtileri nedir?
Lenfödem hemen belirti veren bir hastalık değildir. Hastaların bazılarında 10-15 yıl sonra belirtiler oluşabilir. İlk olarak ayak ve el sırtlarında belirti oluşur. Kol ve bacaklar ağırlaşır. Cilt gergindir. El ve ayaklarda duyu kayıpları ve eklem sertliği oluşur. Kol ve bacaklarda dolgunluk, deride gerginlik, el ve ayak parmaklarında hareketsizlik, giysi, bilezik, yüzük, ayakkabı ve çorapların dar gelmesi, iz bırakması durumunda hemen acil doktora gidilmelidir.
Lenfödem tedavisi nasıl yapılır?
Tedavi, fizyoterapi ve cerrahi olarak planlanır. Hastalara yapılan el masajı ve masaj sonrası özel bandajlama, kompleks boşaltıcı fizyoterapi olarak bilinir. Tedavide uygulanan 10 seans sonrası gözle görülür azalma oluşur. Bu uygulama yaklaşık20-30 seans ile yapılmalıdır.
Lenf sisteminin elle uyarılarak lenf sıvısının hareketini sağlamaya manuel lenf drenajı deniliyor. Ödemli olan bölgeden lenf sıvısı alınır ve vücudun diğer bölgelerine akışı sağlanır. Uygulama, derinin hemen altında olan yüzeysel lenf damarlarına basınç uygulanması ile yapılır. Ayrıca hastalara kompresyon bandajı ve giysileri de verilerek tedavi planlanabilir.
Lenfödem tedavisinde en iyi cevap veren tedavi kuşkusuz cerrahi uygulamadır. Bu işlem süpermikrocerrahi olarak bilinir. Lenf damarları bulunur ve toplardamarlara dikilir. Lenf sıvısı direk kana karışır ve ödem azalır. Bu işlem çok özel cihazlarla sadece 1-2 merkezde yapılmaktadır.
