Beden sağlığında beslenmenin yeri önemli olup, kronik karaciğer ve siroz hastaları açısından sağlıklı beslenme hayati bir öneme sahiptir. Kronik karaciğer hastası olanlar, sağlıklı bireylere nazaran 2 kat daha fazla enerjiye ve proteine ihtiyaç duyarlar. Bununla birlikte hazır gıdalar, fast food ve basit şeker tüketiminden de sakınmaları gerekmektedir. Yazımızda, karaciğer hastalıklarında beslenme ve tüketilmesi önerilen besinlerle ilgili bilgiler vereceğiz. İşte, detaylar;
Beslenmede bozukluk karaciğer komasına neden olabilir;
Tüketilen besinler, ince bağırsaklar vasıtasıyla sindirilip emiliminden sonra karaciğere ulaşmaktadır. Karaciğer, vücudun beslenme dengesini sağlamada ve kan kimyasının düzenlenmesinde rol almaktadır. Bağırsaklardan elde edilen protein, kolesterol, şeker ve vitamini üretmeye yarayan karaciğer, bunların metabolizmasında merkez görevi üstlenmektedir. Kronik karaciğer hastalıklarında en başta da siroz hastalığında, kan kimyasındaki problemlerle beraber beslenme bozuklukları da yaşanmaktadır. Beslenmede bozukluk olmasından dolayı karaciğer koması ve enfeksiyon da görülebilmektedir.
Hızlı ve aşırı kilo verilmesi karaciğeri yağlandırır;
Başlıca beslenme bozukluğu nedenleri olarak; gıda alımının yetersiz olması, protein sentezinin azalması, emilimde problemlerin olması, yağ oksidasyonunun artması, enerji kaybının artması ve insülin direnci sıralanabilir. Henüz daha siroz gelişimi görülmeyen kronik karaciğer hastalarının, dengeli beslenmeleri bu durumun önüne geçilmesinde yeterli olmaktadır. Günlük 0,8 – 1 gr/ağırlık protein, 30 – 35 kalori/ağırlık enerji alımı yapması gerekli olan yetişkinlerin, alkol tüketiminden ve gereksiz ilaç kullanımından sakınmaları lazımdır. Şişman ve obez olanlarda karaciğer yağlanması görülürken, aşırı ve hızlı kilo verenlerde de bu durum söz konusu olabilmektedir.
Enerji ihtiyacınızı karşılayın;
Sağlıklı kişilere nazaran siroz hastası olanların enerji ihtiyacı %50 daha fazla olmaktadır. Sağlıklı bir kişinin günlük 1500 – 2000 kalori alması yeterli olurken, siroz hastalarının 2300 – 3000 kalori almaları gerekir. Karaciğer hastalığı bunan kişilerin günlük enerji alımlarının %50’si basit ve bileşik şekerlerden ( karbonhidratlardan ), üçte birlik bölümü yağlardan, geri kalan kısmı ise proteinlerden olacak şekilde yapılmalıdır. Eğer hastanın karnında su birikmesi, kanda tu oranının azalması ve şişlikler varsa tuz ve su kısıtlamasına gidilmelidir. Tuz tüketiminde günlük 1-2 gramın üzerine çıkılmamalıdır. Hastaların düzenli bir şekilde idrar söktürücü ilaçlar almaları ve tıbbi kontrollerini aksatmamaları gerekir.
Karaciğer hastalığı olanların beslenmelerinde dikkat etmeleri gereken 7 kural;
1- Enginar; İdrar söktürücü ve antioksidan olan enginar, A ve B vitaminleri yönünden zengin olup, karaciğer hastalıklarının ilerlemesini minimuma indirebilir.
2- Multivitamin desteği; Multivitamin ve antioksidan preperatları, kronik karaciğer hastalıklarına karşı etkili olmaktadır.
3- Bulgur ve baklagiller; Karaciğer hastalıklarında çikolata, reçel, bal, çay şekeri ve gazoz gibi basit şeker içeren gıdalar çok az tüketilmelidir. Kan şekerinin hızla yükselmesine basit şekerler yol açmaktadır. Bu yüzden bileşik şekerli gıdaların tüketilmesi tavsiye edilmektedir. Bileşik şekerli gıdalar kan şekerinin uzun süre istenen seviyede kalmasına yaramaktadır. Karaciğer hastaları için bulgur, makarna, baklagiller, sebzeler, sütlü tatlılar gibi bileşik şekerli gıdalar önerilmektedir.
4- İşlenmiş hazır gıdalar; Sucuk, salam, sosis, hazır gıda ürünleri ve fast food ürünleri özellikle kronik karaciğer hastalarının sakınmaları ve tüketmemeleri gereken gıdalardır.
5- Yumurta ve et; Yumurta büyüklüğünde olan bir et, dört yemek kaşığı bakliyat ve 1 yumurtadan alınan kaloriye denktir. Beslenme alışkanlıklarında gerçekleştirilecek değişimlerde bu oranlar dikkate alınmalıdır.
6- Süt ve süt ürünleri; 1 su bardağı yoğurt, 1 su bardağı süt, kibrit kutusunun üçte ikisi kadar kaşar peyniri, bir kibrit kutusu beyaz peynir hepsi birbiriyle eşdeğerdir.
7- Tahıl çeşitleri; Pirinç pilavı, 2 dilim ekmek, 4 yemek kaşığı makarna ve bulgur pilavı eşdeğerlerdedir. Her gün tüketilen miktarlar buna göre düzenlenmelidir.
En başta siroz hastaları olmak üzere, kronik karaciğer hastalarının özel beslenme programları uygulamaları gerekmektedir. Sağlıklı kişilere nazaran iki kat daha fazla enerji ve protein ihtiyacı bunan bu hastaların, bilinçsiz bir şekilde protein ve diyet kısıtlamalarına gitmeleri, yetersiz beslenmeye ve de karaciğer hastalıklarının ilerlemesine yol açabilmektedir.
Kaynak: Bu yazı, memorial.com.tr/saglik-rehberleri/karacigeriniz-hastaysa-bu-besinleri-sofranizdan-eksik-etmeyin/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
