Kan nedir, kanın görevleri nelerdir?

Tüm vücudumuzun damarlarında dolaşan kanın görevleri çok fazladır. Kısaca tanımamız gerekirse kan, damarlarımızda dolaşan plazma, alyuvar ve akyuvardan meydana gelen kırmızı sıvıdır. Kan tüm vücudu dolaşarak, gerekli olan besin ve oksijeni taşımaktadır. Kanı inceleyen bilim dalına hematoloji denilmektedir. Kan, normal bir yetişkinde yaklaşık vücut ağırlığının 1/3’ü kadardır.

Plazma nedir?

Kan hareket halinde olan bir sıvıdır. Bu nedenle, kalp tarafından pompalanarak sürekli vücutta hareket eder. Kan hücreleri plazmalardan oluşmaktadır. Plazma, kan hacminin yaklaşık %55’ini oluşturmaktadır. Plazmanın yapısı su, organik, inorganik maddeler, plazma proteinleri, aminoasitler, karbonhidratlar, yağlar, hormonlar, üre, ürik asit, laktik asit, enzimler, antikor, sodyum, potasyum, iyot ve demir elementlerinden oluşmaktadır. Plazmanın amacı, kanın dokulara taşınmasını sağlamaktır. Plazma sadece kanın dolaşımını değil, atık hücrelerin atılmasını da sağlar. Kan plazması kendini 24 saatte bir defa yenilemektedir.

Plazma proteinleri:

Globulin; Alfa, beta ve gamma olarak 3 çeşittirler. Alfa ve beta globulinleri çeşitli proteinlere bağlanarak taşınırlar. Gama globulinler, bağışıklık sağlama görevini üstlenmektedir.

Albumin; Karaciğerde yapılır.

Fibrinojen; Kanın pıhtılaşmasını sağlar.

İmmünoglobulin; Bağışıklık sisteminde çalışır.

Kan hücreleri:

Akyuvarlar; Savunma sistemimizde olan kan hücreleridir. Renkleri beyaz olup, 10-20 mikron kadardırlar. 1 milimetreküpte yaklaşık 7 bin civarında akyuvar bulunmaktadır.

Alyuvarlar; Kırmızı kan hücreleridir. Kanın 1 milimetreküpünde yaklaşık beş milyon kadar alyuvar vardır. 120 gün kadar yaşarlar ve karaciğerde parçalanırlar.

Trombositler; Çapları yaklaşık 1-2 mikrondur ve kemik iliğinde oluşurlar. 1 milimetreküpte yaklaşık 300 bin civarında trombosit bulunur. Pıhtı oluştuğunda, katılaşarak yaranın ağzını kapatır ve kanamayı durdururlar.

Kanın görevleri:

Koruma; Her hangi bir kanama durumunda kan, dışarıda oksijenle birleşince hemen kurur ve yaranın kapanmasını sağlar. Bu sayede kan kaybı olması önlenmiş olur.

Taşıma; Sindirim sisteminin parçaladığı besinleri hücrelere taşır. Akciğerden gelen oksijeni dokulara, karbondioksiti akciğerlere taşır.

Savunma; Vücuda giren yabancı maddeler için antikor üretilmesini sağlar. Virüs ve bakterilerin zararsız hale gelmesi için çalışır.

Düzenleme; Metabolizmada oluşan ısıyı vücutta dağıtıp, vücut ısısını dengede tutar.

Kan grupları:

Kanın özelliklerini belirlemek amacıyla, antikorlara ve antijenlere bakılarak gerçekleştirilen sınıflandırma sistemi, kan gruplarını meydana getirmiştir. Alyuvarlar üzerinde olan kan proteinlerine göre, A, B ve RH proteinleri olarak 3 çeşide ayrılır. Bunlar da aralarında 8 adet kan grubunu oluşturur.

Leave a Reply