Karnın iç kısmını optik bir cihazla gözlemlemeye laparoskopi denmektedir. Yazımızda laparoskopi ve histeroskopi hakkında merak ettiklerinize cevap vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
Laparoskopide kullanılan optik cihaz, göbek altında açılan 1 cm’lik küçük bir kesiden karnın içine yerleştirilmektedir. İç kısım aydınlatılarak rahim, yumurtalık ve yumurtalık tüpleri ile ilgili hastalıklar ve sorunlar doğrudan gözlemlenmekte, gerek görülürse aynı anda karnın alt kısmından 3-5 cm’lik deliklerden de içeri yardımcı aletler sokulmakta ve tedaviye destek sağlanmaktadır. Laparoskopi, halk arasında bıçaksız veya kansız ameliyat diye de bilinmektedir.
Endoskopi, kamera ile içeriye bakma ve ameliyat kesisi olmaksızın yapılan tedavi uygulamasına verilmektedir. Kadın hastalıkları ile ilgili kullanılmakta olan temel endoskopi yöntemleri laparoskopi ve histeroskopidir.
Laparoskopi ne zaman yapılmaktadır?
Laparoskopi başkaca cerrahi uygulamalarda da kullanıldığı halde, biz kadın hastalıkları ile ilgili bilgileri vermeye çalışacağız. Jinekolojide çok farklı amaçlarla kullanılan laparoskopi, kanser ameliyatları da dahil her tür jinekolojik cerrahide kullanılmaktadır. En fazla hamile kalmakta zorluk çeken interfil hastalarının takiplerinde ve tedavilerinde, hamile kalmalarına mani olan bir sorunun varlığının araştırılması maksadıyla yapılmaktadır. Hastanın rahim içi filmi çekilip sorun belirlendiğinde, kanalların tıkalı olması düşünüldüğünde hakikaten tıkalı olup olmadığına laparoskopi ile bakılmaktadır.
Karnın içinde tüplerin fonksiyonlarını engelleyen yapışıklıklar, daha önceden geçirilen bir ameliyattan, iltihabi bir hastalıktan ya da endometriozis’ten kaynaklanabilir. Oluşan yapışıklıklar, tüp yumurta ilişkisini, tüpün rahatça hareket ederek atılan yumurtayı yakalamasını önler. Bundan dolayı hastaya laparoskopik bir tedavi uygulanmalıdır. Ayrıca karındaki kist, myom ve dış gebelik gibi sorunların kesin teşhisinde ve tedavisinde kullanılmaktadır. Bunlara ek olarak çocuk istemeyen ve gebe kalmayı düşünmeyen kadınların tüplerinin bağlanmasında da yaygın olarak kullanılır.
Laparoskopi, hastaya genel anestezi verilerek ve ameliyathanede uygulanmaktadır. Yararlanılan aletler de amaca uygun olarak özel hazırlanmış cihazlardır. Hastalara lokal anestezi verilerek de yapılabileceği belirtilse de, karnın içine gaz verildiği için birçok hekim genel anestezi altında uygulamayı seçmektedir. Laparoskopi uygulamalarının en başta gelen yararlarından biri, operasyondan sonra gündelik hayata çok kısa bir sürede dönülmesidir. Hastalar genellikle uygulamanın yapıldığı aynı günde taburcu edilmektedir. Açık olarak yapılan ameliyatlara nazaran oldukça az bir sürede iyileşme, çok daha az ağrı ve enfeksiyon riski yaşanmaktadır.
Laparoskopi ne kadar süren bir uygulamadır?
Tanısal amaçlı yapılan laparoskopi, 20-25 dakika gibi kısa bir sürede sonuçlandırılmaktadır. Ancak hastanın operasyona hazırlanması için 30-35 dakika gibi bir süre de gerekmektedir. Şayet tedavi için laparoskopi uygulaması yapılacaksa, tedavinin türüne bağlı olarak saatler sürebilen uygulamalar da gerçekleştirilebilmektedir.
Laparoskopi yapılarak myom çıkarma operasyonu yaklaşık olarak 45 dakika sürmektedir. Buna karşın rahim alınmasında uygulama ortalama 1-2,5 saat kadar sürebilmektedir.
Gerek görüldüğünde tedavinin ne denli etkili olduğunun görülmesi için altı ay ara ile birden çok laparoskopi uygulaması yapılabilmektedir. İleride, jinekolojik operasyonların büyük bir kısmının laparoskopi ile yapılacağını söyleyebiliriz. Bütün cerrahi operasyonlarda olduğu gibi, laparoskopide de kendine özgü komplikasyonlar görülebilmektedir. Bunlar kanama, iltihaplanma ve komşu organ zedelenmesi gibi riskler olup, deneyimli ellerde %1’den daha az bir oranda gelişebilmektedir.
Histeroskopi nedir?
Vajinal yol kullanılarak, rahim ağzının ve rahim boşluğunun optik bir cihaz yerleştirilip izlenmesine histeroskopi adı verilmektedir. Histeroskopi kısırlık sebeplerinin belirlenmesinde, anormal düzeydeki vajinal kanamaların nedenlerinin tespit edilmesinde, doğumsal anomalilerin tanılamasında uygulandığı gibi, tespiti yapılan myom ve poliplerin çıkarılmasında, doğumsal şekil bozukluklarının operasyonlarında tedavi amaçlı olarak da yapılmaktadır.
Histeroskopi nasıl uygulanır?
Tanısal olarak histeroskopi yapılacaksa, genel anesteziye ve ameliyathane şartlarına ihtiyaç olmayabilir. İşlem yapılacak olan hasta jinekolojik muayene masasına yatırılmakta, vajina ve rahim ağzı entiseptik sıvlarla dezenfekte edilmekte ve lokal anestezi uygulanmaktadır. Daha sonra rahim ağzının genişletilmesine gerek kalmadan 0,5 cm çaplı bir optik cihaz rahim içine yavaç bir şekilde yerleştirilir. Bu aşamadan sonra rahim içine karbondioksit gazı ya da sıvı verilmekte ve monitörden izlenmektedir. Eğer anormal olarak görülen dokular varsa örnek alınmakta ve tanılama için patolojiye gönderilmektedir. Uygulama sırasında hastalar şiddetli ağrılar duymaz ve yaklaşık 5-10 dakikada işlem tamamlanmış olur.
Cerrahi (operatif) histeroskopi, laparoskopiye benzeyen şartlar altında gerçekleştirilir. Kullanılmakta olan optik cihaz daha kalındır ve rahim ağzı genişletilerek yerleştirilir. Sonrasında da cerrahi işlem gerçekleştirilir ve tedavinin türüne bağlı olarak 15 dakika ile 1 saat aralığında sürebilmektedir.
Histeroskopi risk taşır mı?
Histeroskopi eğer tanısal amaçlı yapılıyorsa, çok az ve hafif komplikasyonlar görülebilmektedir. Hayatı tehdit edebilecek herhangi bir hasar veya zarar vermemektedir. Cerrahi histeroskopi ise biraz daha tecrübe ve deneyim gerektirmektedir. Tanısal histeroskopiye göre daha zor bir işlem olduğu için %1-2 civarında komplikasyon görülebilmektedir.
Histeroskopi uygulaması esnasında rahmin delinmesi en çok görülen komplikasyonların başında gelmektedir. Fakat bu durum genellikle herhangi bir cerrahi müdahaleye gerek kalmaksızın ilaç tedavileriyle kendiliğinde düzelmektedir. Cerrahi histeroskopi sırasında rahmin dış yapısını da izleyebilmek ve olası komplikasyonları önlemek için laparoskopi de yapılabilmektedir.
Histeroskopi uygulaması sonrası:
- Histeroskopi sonrası ilk birkaç gün içinde bir miktar vajinal akıntı ile kramplar görülmesi gayet doğaldır. Basit ağrı kesicilerle kontrol altına alınabilir.
- Histeroskopi için rahim ağzı genişletimektedir ve enfeksiyon gelişmesinin önüne geçilebilmesi için birkaç gün cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
- Histeroskopi yapılan hastalar genellikle aynı gün normal yaşantılarına dönebilir.
