Ülser dendiğinde hemen aklımıza mide ülseri gelmektedir. Halbuki ülser “açık yara” manasına gelmekte, yemek borusunda veya onikiparmak bağırsağında da oluşabilmektedir. Yazımızda, ülserin nedenleri hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
Ülser nedir?
Mide asidinin sigara, bakteri veya ilaçlar nedeniyle artması sonucunda dokuların zarar görmesinden dolayı yemek borusu veya onikiparmak bağırsağı savunmasız kalmaktadır. Mide asidi gibi benzer sıvıların yara meydana getirmesi kaçınılmazdır. Genellikle ülser, geceleri veya midenin boş olduğu zamanlarda ağrı yapmaktadır. Tedavisi antibiyotikler veya mide asidi ilaçlarıyla yapılabilmektedir ve nadiren ameliyatla yapılır. Ameliyatı gerektiren durumlar mide kanaması ya da mide delinmesidir. Alınacak olan mide ilaçları veya süt ülseri tedavi etmez, ancak belirli bir süre rahatlık verir. İyileşmenin hızlanması için sigara ve alkol tüketiminden de uzak durulması gerekir.
Ülser tedavi edilmediğinde iç kanama, organ hasarı veya enfeksiyon meydana gelebilir. Genellikle 55-65 yaş aralığındaki kişileri etkileyen bir hastalıktır. Ülser teşhisi için dışkı ve kan tahlili, endoskopi veya röntgen gibi yöntemler kullanılabilir.
Ülserin nedenleri nelerdir?
Daha önceleri ülserin nedenleri olarak stresli bir yaşantı ve bazı gıdaların tüketilmesi gösterilmekteydi. Bugün, ülserin oluşabilmesi için bu nedenlerin yeterli olmadığı varsayılmaktadır. Ayrıca ömür boyu süren kronik bir hastalık olarak görülmekteydi. Tıp alanındaki yenilikler ve gelişmeler sayesinde, ülserin nedeni daha iyi anlaşılabilmekte ve kısa sürede tedavi edilebilmektedir. Ülserin nedenleri olarak NSAİİ grubu ilaçlar ve H.Pylori bakterisi öne çıkmaktadır.
- NSAİİ (Non Steroidal Antienflamatuar) ilaçlar; Steroid yapısı olmayan iltihap giderici özelliği bulunan ağrı kesiciler NSAİİ ilaçlar olarak sınıflandırılmaktadır. İbuprofen ve aspirin bu tür ilaçlardandır. Eklem ağrılarından dolayı sürekli bu tür ilaç kullanan ilerlemiş yaştaki kişiler risk altındadırlar. Bu tür ilaçların haftalarca veya aylarca kullanımı nedeniyle ülser meydana gelebilir ya da mevcut olan ülseri daha da kötü bir hale getirebilir.
- Pylori bakterisi (helicobakter pylori); H.Pylori bakterisi, ülserin en başta gelen nedenlerindendir. Birçok kişide bulunan H.pylori bakterisi, bulunan bütün kişileri değil bazılarını ülser yapabilir. Bu bakteri midenin koruyucu tabakasının zayıflamasına yol açan maddeler üretmektedir ve ülsere neden olmaktadır. Mide ülseri ve onikiparmak ülseri de bu bakteri kaynaklı oluşmaktadır.
Katı ve sıvı besinler ya da bakterinin bulaşmış olduğu çatal, kaşık ve bıçak gibi araçlar vasıtasıyla ağız yoluyla vücuda girmektedir. H.pylori bakterisi genellikle belirti göstermez ve enfeksiyona neden olabilir. Gastrit, hazımsızlık ve ülser şikayetleriyle direkt bir bağlantı içindedir ve antibiyotiklerle tedavi edilebilmektedir.
- Stres; Önemli bir hastalık, ciddi bir ameliyat, travma veya duygusal çöküntü nedeniyle stres yaşanması ülserin oluşumunda rol alabilir. Mesela; önemli bir sağlık probleminden dolayı yoğun bakımdaki hastalarda ülser ortak bulgular olarak öne çıkmaktadır. Stres ile birlikte baharatlı gıdaların yenmesi, şayet mevcutta ülser varsa kötüleştirme olasılığı vardır, ancak tek başına ülser nedeni değildir.
- Kötü alışkanlıklar; Sigara, alkol ve kahve eğer aşırı şekilde tüketiliyorsa ülsere neden olabilir. Tedavisinde mide asidinin bastırılmasını sağlayan ilaçlar verilir, fakat sigara, alkol ve kahve gibi maddelerin tüketiminin bırakılması gerekir.
Ülserin belirtileri nelerdir?
Ülserin karında rahatsızlık, bulantı ve ağrı gibi belirtileri vardır. Yaşanan rahatsızlık hissi ve ağrı hastalarca yanma, mide kazınması ve açlık hissi gibi tanımlanmaktadır. Mide asidinin giderilmesine yarayan ilaçlar belirli bir süre rahatlama sağlar.
Mide ülseri belirtileri yemek yendikten sonra daha da kötü bir hal alabilir. Yağlı ve ağır besinler henüz daha sindirilmeden yani midedeyken bile ağrı başlar. Baharatlı gıdalar çok daha fazla rahatsızlık verir. Yemek yenmesi ağrının oluşmasına neden olduğundan, mide ülseri bulunan kişiler yemek yemekten sakınır ve kilo kaybı meydana gelir.
Onikiparmak bağırsağı ülseri bulunan kişiler yemek yediklerinde rahatlarlar ve şikayetlerde azalma görülür. Bu kişilerde karın ağrısı yemekten sonraki birkaç saat içinde mide boşken başlar ve geceleri uyku sorununa da neden olabilir.
Ülserin önlenmesi mümkün mü?
Ülserin önlenebilmesi için bir takım dikkat edilecek noktalar vardır, ancak bakteriyel enfeksiyon kaynaklı ülserlerin önüne geçmek oldukça zordur.
- Alınan ağrı kesiciye dikkat edilmesi gerekir. NSAİİ ilaçlar olarak sınıflandırılan ağrı kesiciler ve iltihap giderici ilaçların uzun süre alınması ülsere yol açabilmektedir.
- Alkol kullanmayın. Alkol alınacaksa bile fazla tüketilmemesine özen gösterilmelidir, çünkü aşırı alkol mide ve bağırsak duvarında iltihaba yol açabilmektedir.
- Sigara içilmemelidir. Sigara kullanımı ülser riskini arttırdığı gibi, mevcut ülserin iyileşmesini de geciktirebilmektedir.
Mide ülseri nedir neden olur belirtileri ve tedavisi
