Soya fasulyesi, soya ürünleri ve besin değerleri

Soya fasulyesi, soya ürünleri ve besin değerleri

Doymuş yağ ve kolesterol barındırmayan soya fasulyesi, oldukça yüksek kaliteli protein içeriğine sahiptir. Bu özelliklerinden dolayı çok yönlü olarak faydalanılan önemli besin maddelerinden biridir. Yazımızda soya fasulyesi ve soya ürünleri ile birlikte besin değerlerini sıralayacağız. İşte, detaylar;

Soya fasulyesinin besin değerleri:

100 gram soya fasulyesinde; 39 gram protein, 20 gram yağ, 30 gram karbonhidrat, 277 mg kalsiyum ve 15 mg demir bulunmaktadır.

Önemli aminoasitlerin tamamını barındıran soya fasulyesi, Lysine bakımından oldukça zengindir. Bununla birlikte yeterli düzeyde Metionin ve Sistein bileşenlerini de içermektedir. Soya fasulyesi, tahıl proteinleri ile karıştırıldığında ideal besin değerlerinde bir karışım sağlanmaktadır. Tarihler 1999 yılını gösterdiğinde, FDA soya fasulyesi ve ürünleri için insan sağlığı üzerinde pozitif etkileri olduğunu onaylamış ve sağlıklı gıda ibaresinin kullanılması kararlaştırılmıştır.

Soya yağı:

Dünyanın en fazla üretilen ve en çok tüketilen bitkisel yağı olan soya yağı, ülkemizde henüz daha yaygın olarak kullanılmamaktadır. Doymamış yağ oranı yüksek olan soya yağında kolesterol düzeyi sıfırdır. Soya yağı, çoklu doymamış nitelikte bir yağ olup, gerekli yağ asitlerinden Linolenik ve Delinoleik asitleri içeriğinde barındırmaktadır. Omega-6/Omega-3 oranı olarak önerilen 4-7,1 aralıkta olup, 7,1 oranının hemen altında bulunmaktadır.

Bitkisel yağların kompozisyonları (%):

Ayçiçeği: Doymuş yağ %12, Linoleik asit %71, Linolenik asit %1, Oleik asit %16

Pamuk: Doymuş yağ %27, Linoleik asit %54, Linolenik asit trace, Oleik aist %19

Kanola: Doymuş yağ %7, Linoleik asit %21, Linolenik asit %11, Oleik asit %61

Aspir: Doymuş yağ %10, Linoleik asit %76, Linolenik asit trace, Oleik asit %14

Palm: Doymuş yağ %49,1, Linoleik asit %10,5, Linolenik asit %0,6, oleik asit %38,7

Yer fıstığı: Doymuş yağ %19, Linoleik asit %33, Linolenik asit trace, Oleik asit %48

Zeytinyağı: Doymuş yağ %15, Linoleik asit %9, Linolenik asit %1, Oleik asit %75

Soya: Doymuş yağ %15, Linoleik asit %54, linolenik asit %8, Oleik asit %23

Soya yağının içeriğinde bulunan Omega-3 yağ asitleri, balık yağındaki içerikle benzer özellikte olup kalp hastalığı riskini azaltmaktadır. Ayrıca demir, B ve E vitaminleri, kalsiyum ve çinko mineralleri yönünden de oldukça zengin bir yağdır. İçeriğinde bulunan zengin E vitamini prostat riskini önemli ölçüde düşürmektedir.

Soya unu:

Soya unu düşük derecede ısıl işlem görmüş olup, istenirse diğer soya ürünlerinin üretiminde hammadde olarak kullanılabilir. Tam yağlı soya ununa %6 oranında lesitin katılırsa lesitin bakımından oldukça zengin bir soya unu elde edilmektedir. Elde edilen un kek ve benzeri unlu mamullerin yapımında kullanılmaktadır.

Soya unlarının analitik değerleri:

Protein: Yağı alınmış %52, tam yağlı %41, %6 lesitinli %49

Karbonhidrat: Yağı alınmış %27, tam yağlı %21, %6 lesitinli %24

Yağ: Yağı alınmış %1, tam yağlı %21, %6 lesitinli %7

Kül: Yağı alınmış %6, tam yağlı %5, %6 lesitinli %6

Toplam diyet lifi: Yağı alınmış %6, tam yağlı %5, %6 lesitinli %6

Nem: Yağı alınmış %8, tam yağlı %7, %6 lesitinli %8

Unlu mamullerin üretiminde çok daha besleyici ve daha az maliyetlidir. Bu nedenle de üreticiler tarafından belirli bir oranda hammaddeye katılarak, ürünlerin çok daha gevrek ve lezzetli olması sağlanmaktadır.

Soya unu, ekmek üretiminde su tutma özelliği sayesinde raf ömrünün daha uzun olmasını sağlamaktadır. Ayrıca makarna ve şehriye imalatı sırasında durum buğdayına eklendiği zaman, ürünlerin aminoasit dengesini sağladığı gibi protein oranını da yükseltmiş olmaktadır. Bunlara ek olarak lesitin içermesinden dolayı, keklerin tavadan daha kolay ayrılmasını, lif ve yağ içermesi nedeniyle de yumuşak olmasını sağlamaktadır.

Soya sütü:

Soya fasulyesinin zengin içerikli kremsi sütüne soya sütü adı verilmektedir. Tadı fındık gibi olup, besin değeri yönünden oldukça zengindir. Uzak doğu ülkeleri olan Japonya ve Çin’de taze soya sütü pişirilmekte, önceden ıslatılan soya fasulyeleriyle öğütülerek sütünün çıkarılması şeklinde günlük gıda olarak tüketilir.

Soya sütü ve inek sütü arasındaki farklar;

100 gram soya sütü;

Enerji: 60 kkal

Protein: 4,3 gram

Yağ: 1,7 gram

Karbonhidrat: 6 gram

Kalsiyum: 34 mg

Demir: 0,7 mg içermektedir.

100 gram inek sütü;

Enerji: 64 kkal

Protein: 3,5 gram

Yağ: 3 gram

Karbonhidrat: 5,5 gram

Kalsiyum: 120 mg

Demir: 0,1 mg içermektedir.

Sterilize edilmiş ve açılmamış soya sütü, birkaç ay kadar oda sıcaklığında muhafaza edilebilmektedir. Açılırsa, buzdolabında 5 gün süreyle tazeliğini muhafaza edebilir. Soya sütü, hemen hemen inek sütünün kullanılmakta olduğu her alanda kullanılabilir. Ayrıca toz şeklinde de suyla karıştırılarak kullanılabilmektedir.

Yüksek kaliteye sahip mükemmel bir protein, demir ve B vitamini kaynağı olan soya sütünde laktoz yoktur. Bu nedenle laktoza hassasiyeti olan kişiler için çok iyi bir tercihtir. Ayrıca inek sütüne alerjisi olan kişiler için de mükemmel bir alternatif olarak önümüze çıkmaktadır. Düşük doymuş yağ oranı ve kolesterolsüz olması nedeniyle krema yapılarak soslarda kullanılabilir. Özellikle kremalı çorbayı sevenler için çok iyi bir üründür.

Tofu:

Tofu, Uzak Doğu Asya’da yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Özellikle bir tür sünger besin gibi kullanılarak eklenilen her çeşniye absorbe olmaktadır.

Tofu besin değerleri:

100 gram kadar tofu’da;

Enerji: 120 kkal

Protein: 13 gram

Karbonhidrat: 3 gram

Kolesterol: 0

Sodyum: 9 mg

Posa: 1 gram

Kalsiyum: 120 mg

Demir: 8 mg bulunmaktadır.

Niteliği yüksek proteinler bakımından oldukça zengin olan tofu, çok iyi bir B vitamini ve demir kaynağı olarak karşımıza çıkmaktadır. Tofu’nun hazırlanışı sırasında kalsiyum tuzu kullanılırsa da zengin bir kalsiyum kaynağı haline gelmektedir.

Tofu ne kadar yumuşak olursa, yağ oranı da o kadar düşüktür. Özellikle sodyum’un kısıtlandığı diyetlerde çok mükemmel bir alternatiftir. Hazırlanan her türlü yemeğe ilave edilerek besin değerinin ve lezzetinin artması sağlanabilir.

Soya eti kıyması:

Soya fasulyesinin çekirdeğindeki yağ alındıktan sonra, geriye kalan yüksek protein bulunan una benzer kısma özel bazı işlemler uygulanarak, yapısı değişene dek sıkıştırılıp et dokusu kazandırılmasıyla ortaya çıkan doğal bir soya ürünüdür.
Soya proteinleri, et proteinleri ile fonksiyonel anlamda aynı özelliklere sahiptir. Soya eti kıyması, bitkisel protein kaynağı olmasıyla besin değeri bakımından kırmızı et kadar önemlidir. Hatta kırmızı ete oranla yağ ve kolesterol içermediği için, yüksek düzeyli sağlıklı ürün olarak değerlendirilmektedir. Soya eti kıyması ile köfte yapabilir, dolmalar, tas kebabı, yahni ve börek gibi pek çok yemekte kullanabilirsiniz.

Soya eti kıymasının uzunca bir raf ömrü vardır, bu da düşük nem oranının olmasından kaynaklanmaktadır. Yemeklerde kullanılmadan evvel ılık suyla ıslatılmalıdır. Farklı miktarda suyu içine çeken ve emen soya eti kıyması, şiştiğinde parça et ve kıyma görüntüsü alır.

Okara:

Soya sütünün yan ürünü olan okara, besleyici değerleri yüksek olan bir soya ürünüdür. Ham yaş hem de fırınlanarak kullanılabilen okara, besinlere eklendiğinde besin değerlerini yükseltmekte ve lezzetini arttırmaktadır.

Fırınlanan okara, çorbaların içinde ekmek parçası olarak, köftelerde hem ekmekle hem de ekmeksiz köfte malzemesi şeklinde kullanılabilir. Yaş olan okarayı keklerde, kurabiyelerde, salatalarda, şekil verilerek yumurta ve galeta unu ile kızartılabilir, farklı lezzetlerde mezeler yapılabilir.

Leave a Reply