Daha çok yumurtalıklardan üretilmekte olan ve gebelikte kilit bir rol alan hormon progesteron hormonudur. Bu hormon, erkeklerde de az miktarlarda üretilmektedir. Yazımızda, progesteron yüksekliği ve düşüklüğü ile ilgili bilgiler vereceğiz. İşte, detaylar;
Progesteron hormonu ne işe yarar?
- Döllenen yumurta için rahmi hazırlar
- Gebeliğin sürekliliğini sağlar
- Göğüslerin süt üretimi için hazırlanmasını sağlar
- Kan pıhtılaşma derecesini sabitler
- Kalojen üretimini destekler ve deri esnekliğine katkı sağlar
- Kemiklerin ve kasların kuvvetlenmesini sağlar
- Erkeklerde ise sperm oluşumunda görev alır
Normal progesteron değerleri nasıldır?
Kadınlardaki normal progesteron değerleri şu şekildedir;
- Yumurtlama öncesi; 1 ng/mL’den az
- Adet döngüsü ortası; 5 – 20 ng/mL arası
- Menopozdan sonra; 1 ng/mL’den az
- Gebeliğin ilk üç ayında; 11,2 – 90 ng/mL
- Gebeliğin ikinci üç ayında; 25,6 – 89,4 ng/mL
- Gebeliğin son üç ayında; 48 – 300 ng/mL arası veya daha fazlası.
Erkeklerdeki normal progesteron değerleri, 1 ng/mL değerlerinden çok daha azdır. Değerler, değişik laboratuarlarda biraz farklılık gösterebilir.
Progesteron yüksekliği neyi ifade eder?
Genellikle gebelik veya yumurtlama anlamına gelmektedir. Bunlarla ifade edilemeyen progesteron yüksekliği, bazı zamanlarda hastalığı işaret etmektedir. Progesteron yüksekliği, genellikle herhangi bir sağlık sorununa yol açmamaktadır.
Progesteron yüksekliğinin nedeni nedir?
- Gebelik: Progesteron hormonu, rahim duvarında kalınlaşma yaparak gebeliğe ve gebeliğin devamına imkan sağlar. Bu nedenle gebelik süresince progesteron yüksekliği meydana gelmektedir. Fakat gebelik döneminde aşırı yüksek progesteron seviyesi varsa, şu şeyler nadiren de olsa görülebilmektedir;
- İkizlere gebelik
- Mol gebeliği
- İlaçlar: Hormon tedavisi veya doğum kontrol hapları progesteron hormonu seviyesinde dalgalanma yapabilir.
- Bazı kanser türleri: Kanser türlerinden bazıları da progesteron yüksekliğine yol açabilmektedir. Bunlar;
- Meme kanseri
- Böbreküstü bezi kanseri
- Nadir görülen yumurtalık kanseri olan koryonepitelyom.
- Konjenital adrenal hiperplazi: Bu, böbreküstü bezlerinde rastlanan bir grup hastalın adıdır. Genellikle enzim eksikliğinden dolayı görülür. Erken ergenliğe girmek, kilo kaybı yaşamak, erkeklerde penis büyümesi, kızlarda da belirsiz genital bölge gibi belirtileri bulunmaktadır. Genetiktir ve progesteron yüksekliğine neden olmaktadır.
Progesteron düşüklüğü neyi ifade eder?
Gebelik ya da yumurtlama haricindeki dönemlerde progesteron seviyesi düşüktür. Ama anormal bir progesteron düşüklüğü varsa genellikle yumurtalık problemi vardır. Adetlerin düzensiz olmasına, ağır ve sıkıntılı geçmesine neden olur. Gebelikte progesteron düşüklüğü ise, düşük olarak tanımlanmaktadır.
Progesteron düşüklüğünün nedeni nedir?
- Menopoz: Menopozda kadının yaşadığı değişikliklerden biri de hormon seviyesinde düşmedir. Progesteron düşmesine neden olabildiği gibi, östrojen hormonunda da düşme yapar.
- Dış gebelik: Döllenen yumurtanın rahim içinden daha başka bir bölgeye tutunmasıyla gelişmektedir. Yumurtanın tutunduğu yer çoğunlukla fallop tüpü olmaktadır.
Şu nedenlerle görülebilen dış gebelik progesteron düşüklüğü yapabilmektedir;
- Fallop tüpü iltihapları:
- Pelvik bölgeye yapılan cerrahiler
- Yumurtanın hareketini sınırlayabilecek eskiden kalan yaralı doku
- Fallop tüpüyle ilgili doğuştan gelen problemler
- Yumurtlama problemleri: Yumurtaların olgunlaşmış olan bir yumurtayı bırakamamasıyla progesteron düşüklüğü meydana gelmektedir. Şu nedenlerden ötürü sıklıkla adet ve yumurtlama problemleri yaşanabilmektedir;
- Polikistik over sendromu (PKOS)
- Endometriyoz
- Yumurtalık tümörleri ve kistleri
- Düşük ve ceninin ölümü: Düşük ile ilgili ilk belirtiler, hafif kanamalar ve çamaşırdaki lekelenmelerle başlamaktadır. Bebeğin düşmesi veya aldırılması halinde gebelik sonlandığı için progesteron seviyesi düşmektedir.
- Hipogonadizm: Yumurtalıklar veya testislerdeki işlev yetersizliği, işlevsizlik gibi ifadelerle tanımlanan hipogonadizm, cinsellik hormonlarının yanı sıra progesteron hormonunda da düşüş yapabilmektedir.
- Preeklampsi: Bu kan zehirlenmesi olarak da adlandırılmaktadır. Plasentadan salgılanan toksin etkisi gösteren bazı maddelerin damarlarda hasara yol açmasıyla geliştiği düşünülmektedir. Hastalık hafif, orta ve ileri şiddette olabilir ve progesteron düşüklüğü yaratabilmektedir.
- Sigara içmek: Sigara ve diğer tütün ürünleri ile ilgili, progesteron alıcılarını kapattığı konusunda fikir yürütülmektedir. Vücut gereksinim hissettiği progesteronu algılayamamakta ve üretiminin de azalmasına yol açmaktadır. Sigara içilmesi, erken dönemde menopozu tetiklemekte, kısırlık sorununa yol açarak progesteron düşüklüğüne neden olmaktadır.
Kaynak: multiyasam.com/progesteron-yuksekligi-ve-dusuklugu-ne-anlama-gelir
