İnatçı akciğer iltihaplarına yol açan, giderek solunumu kısıtlayan ve hatta hayati tehlike meydana getiren kalıtsal hastalık kistik fibroz olarak adlandırılmaktadır. Sindirim sisteminin yanı sıra, akciğerlerde de kalın ve yapışkan bir mukus oluşturmaktadır. Yazımızda, kistik fibroz belirtileri ve tedavisi ile ilgili bilgiler vereceğiz. İşte, detaylar;
Kistik fibroz belirtileri nelerdir?
- Ciltte aşırı tuzlu bir tat oluşması
- Balgam da görülebilen kalıcı öksürük durumu
- Sürekli tekrarlayan bronşit, zatürree ve akciğer iltihapları
- Sesin hırıltılı olması
- Nefes darlığı yaşamak
- İştah olsa da kilo alamamak
- Büyük tuvalete çıkamamak. Dışkının hacimli, yağlı ve yapışkan olması
- Erkeklerde kısırlık sorunu
Kistik fibroz olası nedenleri nelerdir?
Anne ve babadan hatalı gelen kodların oluşturduğu bir hastalık olan kistik fibroz, anne ve babadan her ikisinden hatalı genlerin gelmesiyle bebeklerde görülmektedir. Genetik nedenlere bağlı olmayan bir risk faktörü bulunmamaktadır.
Kistik fibroz hastalığında tedavi nasıldır?
Kistik fibrozun tümüyle ortadan kalkmasını sağlayabilen herhangi bir tedavi henüz yoktur. Fakat sıralayacağımız bazı yöntemler uygulandığı zaman, hastalığın belirtileri yatıştırılabilmekte ve başka hastalıkların görülme olasılığını ortadan kaldırır.
- Solunum yolunun temizlenmesi: Solunum yollarının temizlenmesi ile ilgili teknikler sayesinde, akciğerlerde birikmiş olan mukus dışarı atılabilir. Buna göre;
- Öksürmek: Hızlı bir hava akımı meydana getirerek mukusun balgam olarak dışarı atılmasını sağlar. Ama aşırı şekilde öksürmek, nefes darlığının şiddetlenmesine ve rahatsızlığa yol açabilir.
- Sümkürmek: Burnu sümkürerek de fazlalık mukusu dışarı atabilirsiniz. Sümkürmeye hafif şekilde başlayıp şiddetini arttırarak devam edin ve mukusu dışarı atın.
- Aktif solunum döngüsü: Şunları sırasıyla uygulayın;
Derin derin nefes alın.
Nefes alma sırasında omuz ve üst göğsü gevşetin. Diyaframı ve alt göğsü kullanın.
Üç saniye süreyle nefesinizi tutun.
Bu sırada hafif şekilde arka arkaya göğsünüze vurun ve nefesinizi verin.
Tekrar işlemi yenileyin.
Bu uygulama ile nefes akciğerde mukusun altına girecek ve sökülüp çıkacaktır.
- Otojenik drenaj: Bu, akciğerlerin kapasitesini arttırmak için başvurulan bir tekniktir. Değişik hızlarda ve derinlikte nefes alıp verin. Ağız ve burnunuzu kullanarak nefesi boşaltın.
- Postüral drenaj ve göğüs fizik tedavi: Bu yöntemde değişik pozisyonlarda nefes alınmakta, akciğerlerin değişik yerlerinde bulunan mukusun çözülmesi amacıyla yer çekimi ve göğüs içi basınçtan yararlanılmaktadır. Buna göre;
Baş ve dizlerin altına yastık alıp, yarı yatar şekilde nefes alıp verin,
Sağ tarafınıza doğru uzanın. Sağ kolu başın yukarısına kaldırın. Kolla baş arasına yastık koyun. Sol kolu da baş hizasının üzerine kaldırın ve nefes alıp verin. İşlemi sol tarafınıza uzanarak tekrar edin.
Düz pozisyonda sırt üstü uzanırken, sedyeyi başın aşağıya inip ayakların yukarı kalkabileceği duruma getirin. Aynısını yüz üstü pozisyonda da yapın ve nefes alıp verin.
Bu pozisyonlarda nefes alıp verme işlemi yapılırken Acapella, flutter, cornet ve IPV gibi göğüs vibrasyon cihazları da etkili neticeler doğurabilmektedir.
Şunlara da dikkat edin;
Bu teknikler kendinizi iyi hissettiğinizde de uygulanabilir.
Hastalık varken sıklıkla yapılabilir.
Bu teknikleri uygulamadan evvel, bronşit tedavisinde kullanılan bazı cihazlar da iyi gelebilmektedir.
Antibiyotik tedavisi olacaksa, teknikler uygulandıktan sonra başlanmalıdır.
- Teneffüs ilaçları kullanımı: Nebülizör cihazları kullanılarak alınan ilaçlar da kistik fibroz belirtilerini yatıştırabilmektedir.
- Mukolitikler: Bunlar mukus inceltici ilaçlar olup, hipertonik tuz ve dornase alfa olarak iki türü bulunmaktadır.
- Antibiyotik ilaçlar: Kistik fibroz hastalığıyla beraber, bakteriyel akciğer iltihabı mevcutsa gerekir.
- Egzersiz yapmak ve beslenme:
- Sindirim yolunda kalın mukusun meydana getirebileceği emilim problemleriyle savaşmak için, yüksek kalorili şekilde beslenme yapılması gerekmektedir. Özellikle mineral ve vitamin alımlarına büyük önem verilmelidir.
- Yapılacak düzenli egzersizlerle akciğer kapasitesi ve işlevi gelişir. Bu sayede kistik fibroz belirtileri de yatıştırılabilir.
- Akciğer nakli: Kistik fibroz hastalarında olan ileri düzeydeki akciğer hasarında, hastalar için akciğer nakli yapılabilir.
