Hava yollarında oluşan daralmalar astıma işaret etmektedir. Genelde ataklarla oluşan bir hastalıktır. Hastalar ataklarda nefes almada zorluk, göğüste ağırlık hissi ve öksürük yaşarlar. Astımı tetikleyen durumlardan uzak kalınırsa, doktor kontrolünde astım ilaçları kullanılırsa astım kontrol altına alınarak, daha konforlu bir hayat yaşanabilir.
Astım hastalığı nedir?
Hava yollarında ve akciğeri saran mukoza zarda oluşan şişmeler, hava akımını engelleyerek solunumda zorluk oluşmasına neden olur. Bu durumda, hasta kendini boğuluyor gibi hisseder ve nefes almakta zorlanır. Göğüste kuvvetli bir basınç hissi, terleme, öksürük krizleri ve boğazda gıcık oluşması astımda sık görülen durumlardır. Nöbetler halinde meydana gelir ve genelde nöbetler gece saatlerinde oluşur.
Alerjik astım nedir?
Alerjik astım, vücudun alerjenlere verdiği anormal tepkilerdir. Alerjen olan maddeleri, yabancı madde olarak algılayan bağışıklık sistemimiz kuvvetli tepkiler verir. Ciltte kızarma, burunda tıkanıklık ya da akma, kaşıntı, akciğerlerde astım atakları, gözlerde yanma ve akma vs. alerji oluşması çevresel ve genlerde olan yatkınlıkla ortaya çıkmaktadır. Polenlere, toza, böceklere, akarlara vs. pek çok etken alerjik astım alerjeni vardır.
Astım belirtileri nelerdir?
Astım, hava yollarının tıkanması ile oluştuğundan çok zor ve tekrarlayıcıdır. Öksürük, nefes darlığı, nefes alıp vermede zorluk ve göğüste sıkışma hissi vardır. Gece geç saatlerde ortaya çıkan astım atakları, bazı tetikleyici maddelerden kaynaklanmaktadır. Astım hastaları ataklar öncesi ve sonrasında gayet sağlıklıdırlar.
Kuru öksürük, kriz şeklinde öksürük, hırıltılı solunum, göğüste tıkanma ve sıkışma, soluk alıp vermede ıslık sesi çıkması ve nefes darlığı genel olarak astım belirtileridir.
Astım riski taşıyanlar:
Ailede birinci derece yakında astım varsa, marangozluk, doğramacılık, mobilyacılık, kuaför, sağlıkçı, veteriner, kümes hayvanı yetiştiriciliği, kaynakçı, çiftçi, plastik ve kauçuk kimya, ilaç sanayi çalışanları, itfaiyeciler ve temizlik işçileri risk taşırlar.
Alerjen maddelere küçüklükten itibaren çok maruz kalmak, çocuklukta ağır solunum yolu hastalığı geçirmek, annenin hamileyken çok sigara içmesi, sigara içilen bir evde büyümek, anne karnında bebeğin yetersiz beslenmesi başlıca astım riskini arttıran durumlardır.
Doktora ne zaman gidilmelidir?
Öksürük ve hırıltı haftada 1-2 defa oluyor gece uykudan uyandırıyorsa, konuşmakta zorlanılıyorsa, yürürken nefes almada zorluk ve kalpte çarpıntı varsa hemen göğüs doktoruna gidilmelidir.
Astımı ne tetikler?
Ev tozu akarları, polenler, kedi köpek ve hamamböceği gibi böcekler, ev içi mantarlar, hava kirliliği ve solunum yolu hastalıkları astımı tetikleyen nedenlerdir.
Akarlardan korunmak için ne yapılmalıdır?
Evinizde halı, kadife kumaşlı mobilya ya da perde, tüylü oyuncaklar ve toz tutan eşyalar bulunmamalıdır,
Mobilyalarda kumaş yerine deri ya da vinyleks kullanılmalıdır,
Yatak ve yorganlarda, yastıklarda orlon gibi sentetik malzeme kullanılmalıdır, çarşaflar 60 derece üzerinde haftada 1 defa yıkanmalıdır,
Halılar ve ev, güçlü bir elektrik süpürgesi ile haftada 1-2 defa komple süpürülmelidir.
Ev içi nem %45’in altında olursa akarlar ölür, bu nedenle nem kontrol altında tutulmalıdır.
Polenlerden korunmak için ne yapılmalıdır?
Polen mevsiminde çok fazla dışarıda gezilmemelidir.
Dışarıya çıkıldığında şapka ve ağzı kapatan özel ürünler kullanılmalıdır.
Evde pencereler açık bırakılmamalı ve dışarıdan gelindiğinde banyo alınmalıdır.
Ev içi mantarlarından korunmak için ne yapılmalıdır?
Evde olan nem düşürülmelidir,
Odun, eski kitap, kağıt, meyve ve sebze evde tutulmamalıdır, mantar üreyen herşey evden çıkmalıdır.
Mikrobik solunum sistemi hastalıkları için ne yapılmalıdır?
Eğer astımınız varsa, solunum yolu enfeksiyonu geçiren kişilerden uzak durulmalıdır.
Mutlaka grip aşısı yaptırılmalıdır, mümkün olduğunca soğuğa maruz kalınmamalıdır.
Astıma ne iyi gelmektedir?
Evcil hayvan beslenmemelidir,
Ev içinde sigara içilmemelidir ve sigara içilen ortamlarda bulunulmamalıdır,
Ağır parfümler, ev içi kokular ve deterjanlardan uzak durulmalıdır,
Evde sentetik çarşaf ve yorgan kullanılmalı, toz tutan herşey evden çıkarılmalıdır,
Polenlerin olduğu dönemde kapı ve pencereler açılmamalıdır, polenlerin olmadığı zamanlarda ev çok iyi havalandırılmalıdır,
Bahçe işlerinden uzak durulmalıdır, dışarıda giyilen kıyafetler hemen yıkanmalıdır.
Evde temizlik, hepa filtreli kuvvetli bir süpürge ile haftada 2 defa detaylı olarak yapılmalıdır.
Astım tedavisi nasıl yapılır?
Astımın bilinen bir tedavisi yoktur. Hastalık sadece kontrol altına alınarak hasta rahatlatılır. Tedavide ana amaç hastanın ataksız, kontrollü ve rahat bir hayatı olmasını sağlamaktır. Bu durum, düzenli kullanılan ilaç ve doktor kontrolleri ile birlikte, hastanın alerjenler gibi tetikleyici maddelerden uzak durması ile sağlanır.
Kaynak: Bu yazı, memorial.com.tr/saglik-rehberleri/astim/ kaynak alınaral özgün olarak oluşturulmuştur.
