Hiperaktif çocuk sahibisiniz ve ne yapacağınızı bilmiyorsunuz, o halde bu önerileri dikkate alın. Çocuğunuz ellerini ve ayaklarını sürekli olarak oynatıyor, oturduğu yerde hareket etmeden duramıyorsa, hiçbir neden yokken sağa sola koşuşturup duruyorsa ve eşyaların üzerine tırmanma gibi davranışlar sergiliyorsa, sakince oyun oynayamıyor dikkatini hemen başka bir şeye kaydırıyorsa ve gereğinden çok daha fazla konuşuyorsa, çocuğunuzda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu olabilir. Hiperaktif olan çocukların en dikkat çekici yönü aşırı hareketlilikleridir ve normal çocuklarla karşılaştırıldığı zaman kendisini hemen belli eder. Yazımızda, hiperaktivite ve tedavisinin yanı sıra, ailelere bazı öneriler vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
Hiperaktivite, çocukluktaki kazaların en başta gelen nedenlerindendir;
Hamilelikte anne karnındaki bebeğin aşırı hareketliliği, doğumdan sonra yine hareketli ve gazlı olması, bunun yanı sıra uyku düzeninin bozukluğu hiperaktivite belirtilerinin erken dönemde başladığını düşündürür. Hiperaktivite bozukluğu ve dikkat eksikliği teşhisi yapılan çocuklar, ebeveynlerin ve kardeşlerin hayatında istemeden de olsa stres ve sorunlar yaratabilmektedirler.
Çocuğun kendisini kontrol etmekte zorlanması, aile içinde ve arkadaşları arasında bazı sorunlar ve okul hayatında da başarısızlığa yol açabilmektedir. Bu tür çocuklar, isteseler de kendilerini yeteri kadar kontrol edememe, zorluk derecesi düşük veya ilginç olmayan şeylerle ilgilenmeme, yalnızca dikkatlerini çeken şeyleri görme ve bunların dışında kalan her şeyi göz ardı etmeleri neticesinde içinde yaşadıkları dünyayı bir bütün olarak görme konusunda güçlük yaşamaktadırlar. Çoğunlukla eylemlerinin sonucunu düşünmeden harekete geçmekte, tehlikeleri göz ardı ettikleri için de küçük kazalar yaşarlar.
Öğretmeniyle doktorunun iletişimde olmaları gerekir;
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu üzerine yapılan araştırmalarda, uyarıcı ilaç tedavisinin ve diğer ilaçlarla gerçekleştirilen davranış terapisinin tedavide başarı sağladığı ispat edilmiştir. Başarılı şekilde yapılan davranış terapisinde, çocukların önlerine çıkan güçlüklerle başa çıkabilme becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Çocukların organize olmaları ve zamanlarını iyi kullanmaları sağlanmaktadır.
Anne ve babaların hastalıkla ilgili bilgiler ve destek almaları ise, çocuklarına olan yaklaşımlarının doğru olmasına imkan sağlamaktadır. Çünkü bu çocukların çok daha fazla düzene ve kurallara gereksinimleri vardır. Onların enerjilerini boşaltmaları gerekmektedir ve bunun için değişik etkinliklerde yer almaları önemlidir. Doktorun çocuğun öğretmenine hastalığı ile ilgili bilgi vermesi ve iletişim halinde olması oldukça önemlidir. Öğretmenlerin, kendi öz güveni ve kendine olan saygısı azalan çocukların başarılı olacakları alanları belirlemeleri ve planlı şekilde çalışmalarına katkı sağlayacaktır.
Ebeveyn de hiperaktif ise, çocuklarında görülme ihtimali 5 kat artmaktadır;
Hastalık ile ilgili tanı konulan çocukların birinci derece akrabaları, yaklaşık %25 oranında aynı sorunla karşılaşmaktadırlar. Ailede aynı tanılama yapılmış bir kişinin olması, çocuğun da aynı hastalığa yakalanma riskini 5 kat daha arttırmaktadır. Bu durum, hastalığın görülmesinde genetik faktörlerin önemli bir etkisinin olduğunu ifade etmektedir. Ancak genetik faktörler yine de bu durumu tam olarak açıklayamaz. Yapılan çalışmalar, bu sorunun anne ve babaların tutumlarının, disiplin verme amacıyla uygulanan yöntemlerin direkt bir neticesi olmadığını işaret etmektedir. Bunlara rağmen böbrek yetmezliği, diyabet ve diğer hastalıklardaki gibi ailenin vereceği destek ve ilgi tedavinin başarısında önemli bir rol oynamaktadır.
Hastalık tedavi edilmezse başka hastalıklara da yol açabilir;
Çocuktaki dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozuklukları zaman içinde kendiliğinden azalabilmekte ya da iyileşmemektedir. Hastalık, tedavisi uzun süreçli bir rahatsızlıktır. İlerleyen yaşa bağlı olarak azalma gösterebilir, ancak erişkinlikte yeniden gelişebilir. Tedavisi yapılmazsa kişinin yapısal zorluklardan oluşan davranış bozuklukları ve okul dönemi başarısızlıkları sürebilir. Tedavi edilmediğinde çevreden negatif eleştirilerin görülme olasılığı artar ve tüm bunlar da çocukların ikincil problemler geliştirmesine neden olur. Çocukların okul hayatındaki başarısızlığı ilerideki iş hayatında da başarısızlığa, aile içinde ve arkadaşlıklarında meydana gelen sorunlar da sosyal ilişkilerinde ya da evliliğinde problemlere sebebiyet verebilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tedavi edilmemesi halinde depresyon, kişilik ve davranış bozuklukları, alkol ve madde bağımlılığı gibi sorunların gelişmesine neden olabilir.
Ebeveynler için 10 öneri;
1- Çocuk için kurallar belirlediğinizde bu kuralların çok net olmasına özen gösterin ve bunları yazarak bir yere asın.
2- Çocuğunuza vereceğiniz ödüllerin her birinin anlamının olmasına önem verin.
3- Çocuğunuza ne yaptığının farkında olduğunuzu belli edin ve sürekli geri bildirimlerde bulunun. Ona beklentileri ve planlarıyla ilgili destek verin.
4- Çocuğun pek çok iyi günleri olabileceği gibi, kötü günlerinin de olabileceğini unutmayın.
5- Yapamadıklarına veya olumsuzluklara değil, olumlu olan şeylere odaklanın.
6- Çocuğun karakteriyle alakalı değil, tamamen biyolojik bir sorunla ilgilendiğinizi ve bununla savaştığınızı aklınızdan çıkarmayın.
7- Davranışlarınızın çok daha fazla öğretici olmasını sağlamak amacıyla fazla konuşmayın ve öğütler vermeyin.
8- Çocuğunuza karşı sabırlı davranın ve kesinlikle espri anlayışınızı yitirmeyin.
9- Çocuğunuza ve kendinize hoşgörülü davranın ve bunu sakın göz ardı etmeyin.
10- Çocuğunuz için kesinlikle uzman yardımı alın ve bundan sakınmayın. Hastalıkla ilgili takiplerinizi düzenli olarak yaptırın.
Kaynak: Bu yazı, memorial.com.tr/saglik-rehberleri/hiperaktif-cocuklarin-ailelerine-10-onemli-oneri/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
