Gebelikte (Hamilelikte) yapılan zeka testleri aslında ikili, üçlü ve dörtlü testtir. Bu testler, doğum öncesi bebeğin taranması için yapılır. Bebeğin zekası ölçümlenmemektedir. Kromozomal anomaliler nedeni ile oluşan down sendromu, mongol bebek, trizomi anlaşılır. Anne karnında olan bebeğin zekasını ölçen bir test yoktur.
Bu testler ile zeka geriliği yapan hastalıkların sadece bir kaçını tarar. Zeka geriliği yapan hipotiroid gibi bazı hastalıkların bazılarını tarayan ikili, üçlü ve dörtlü test bebekte zekanın normal olduğunu garanti etmez. Bu testler, 11-14 haftaları arasında yapılır. Üçlü ve dörtlü testler 16-20 haftaları arasında yapılır. İkili testte fetüsun ense kalınlığı ölçümlenir. Yanılma payı olan testlerdir. Normal görünen bir bebeğin hasta olma ihtimali vardır. Hasta gibi, görünen bir bebeğinde normal olma riski vardır. Testlerin doğruyu gösterme oranı ve yanlışı gösterme oranından fazladır.
İkili tarama testi nedir?
Bebekte kromozomal anomalilikleri araştıran testtir. İkili test ile bebekte trizomi 21 (down sendromu), trizomi 18 (Edwars sendromu) anlaşılır. Bu hastalıklar zeka geriliği ile bazı organların anormalliğini beraberinde getirir.
İkili teste, gebeliğin 11-14. Haftaları arasında anneden alınan kan ile bakılır. Anneden alınan kanda PAPP-A düzeyi ölçümlenir. Anne yaşı ve bazı özellikleri ile sonuç ortaya çıkar. Bu formülasyon halinde oluşturulan bir durumdur. Hazırlanan formüle, bebeğin ense kalınlığı ölçümlenirse elde edilen değer çok daha net olarak görülür. İkili testlerde down sendromlu bebeklerde %65 teşhis yapılır. İkili test ile, kromozomal anormalliklerden bebekte kesin olup olmadığı anlaşılmaz. Sadece bebekte bu risk var mı yoksa yok mu kesin olarak anlaşılır.
İkili test ile Down sendromlu bebek yüksek riski 1/270 olarak kabul edilir. 1/200 olarak sonuç alınırsa bebeğin down sendromu riski vardır fakat normal de doğabilir demektir. Edwars sendromu riski, 1/100 kabul edilir. 1/80 oranında ikili test sonucu varsa, bebeğin Edwars sendromu riski yüksektir demektir.
Burun kemiği ölçümü (nazal bone)
Bu testte burun kemiği var mı yoksa yok mu anlaşılmaya çalışılır. Nazal kemik yokluğu ya da varlığı ikili testle kombine edildiğinde trizomi ihtimalini ortaya çıkarır. Nazal kemik, 11-14 hafta arasında normal fetuslarda %98 gözükür. %2 sinde görülmez.
