Beyinde bulunan hipofiz bezinden salgılanmakta olan FSH hormonu, folikül teşvik edici bir hormondur. Çok sağlıklı bir yumurta üretimi ve adet döngüsü sağlamaktadır. Yazımızda, FSH nedir? Yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir? Sorularına cevap vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
FSH hormonu ne işe yarar?
Kan tahlillerinde elde edilen FSH değeri, kadınlarda bazı teşhis ve değerlendirmelerde kullanılabilir. Bunlar;
- Yumurtalık kistleri
- Menopoz
- Gebe kalınamaması
- Kısırlık
- PKOS (polikistik over sendromu)
FSH hormonu, erkeklerde ise sperm üretimini sağlamaktadır. Buna ek olarak şu teşhis ve değerlendirmelerde de kullanılmaktadır;
- Testislerin olmaması
- Kısırlık
- Kısırlık olmamasına rağmen çocuk sahibi olamamak
- Testislerin gerektiğinden az gelişmesi
Bunlara ilaveten FSH hormonu, çocuklarda cinsel gelişim sürecini de etkilemektedir. Olması gerekenden erken ya da geç yaşlarda cinsel erişkinliğe ulaşmalarının değerlendirilmesinde FSH değeri kullanılabilmektedir.
FSH hormonunun normal değerleri nedir?
FSH hormonu normal değerleri bireyin yaşına ve cinsiyetine bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Buna göre;
Kadınlarda:
- Ergenlik öncesi; 0 – 4 mlU/ml
- Ergenlik dönemi; 0,3 – 10 mlU/ml
- Menopoz öncesi; 4,7 – 21,5 mlU/ml
- Menopoz sonrası; 25,8 – 134,8 mlU/ml
Erkeklerde:
- Ergenlik öncesi; 0 – 5 mlU/ml
- Ergenlik döneminde; 0,3 – 10 mlU/ml
- Yetişkinlerde; 1,5 – 12,4 mlU/ml
FSH hormonu ile ilgili tahliller, yapıldığı laboratuara göre değişiklik gösterebilmektedir veya değişik ölçüm birimleri kullanılabilmektedir.
FSH yüksekliği neyi ifade eder?
Kadınlardaki FSH hormonu yüksekliği, sağlıklı olan yumurtalarda azalma olduğunu ifade edebilir. Erkeklerde de testis problemi olduğunu gösterebilir. Çocuklarda ise, FSH yüksekliği ergenlik dönemine girmek üzere olduklarını ifade etmektedir.
FSH yüksekliğinin nedenleri nelerdir?
- Menopoz: FSH yüksekliğinin en yaygın olarak görülen nedeni menopozdur. FSH hormonu yardımıyla yumurtalar üretilip olgunlaştıktan sonra FSH düzeyini düşüren hormonlar salgılamaktadır. Bundan dolayı menopoza giren kadınlarda bu durum yavaşlamaya başlar ve FSH yüksekliği görülmektedir. Buna erken menopoz durumu da dahil edilebilir. Erkeklerde de yaşın ilerlemesiyle beraber yaşanan erkek menopozu da benzer bir etki göstermektedir. Bu da FSH yüksekliğine neden olmaktadır.
- Hormon tedavileri: Vücutta bulunan hormonlardaki işleyiş çok hassas bir dengededir. Bundan dolayı, başka bir sebepten ötürü hormon replasman tedavisinin alınması dengenin bozulmasına neden olarak FSH yüksekliğine yol açabilmektedir.
- Hipofiz bezi tümörleri: Hipofiz bezi ya da hipotalamusta görülebilen iyi veya kötü huylu tümörler, dokuların fonksiyonlarını aksatıp FSH hormonu yüksekliği ya da düşüklüğü meydana getirebilmektedir.
- Turner sendromu: Bu, kadınlarda kısırlık ve boy kısalığına neden olabilmektedir. Turner sendromu, genetik bilgilerin bir bölümünde problemin meydana gelmesi yüzünden gelişmektedir. 4 yaşından evvel turner sendromu hastalığı olan kız çocuklarında eğer tedavi edilmezlerse FSH yüksekliği olabilmektedir.
- Testis hasarı: Testislerin bazı nedenlerle hasar alması da FSH yüksekliğine yol açabilir. Bunlar;
- Testis iltihabı
- Darbe alınması
- Aşırı şekilde alkol tüketmek
- Radyasyona maruz kalınması
- Radyasyon veya kemoterapi tedavisi görmek
- Klinefelter sendromu: Bu hastalık erkek çocuklarda görülmektedir. Hastalık ana rahminde hücre bölünmesi sırasında sağlıksız gen ayrılmalarından dolayı gelişmektedir. Oldukça yaygın denebilecek kadar yaşanan bu hastalık, testesteron hormonunun gerekenden az salgılanmasına ve FSH yüksekliğine yol açmaktadır.
- Diğer sebepler: Bazı etkenler dolayısıyla da FSH hormonu yüksekliği gelişebilmektedir. Bunlar;
- PKOS (polikistik over sendromu)
- Bağışıklık sisteminden kaynaklanan bazı hastalıklar
- Steroid üretimiyle alakalı problemler
- Tiroit hastalıkları
- Adrenal hastalığı
- Yumurtalık veya testis tümörleri
FSH düşüklüğü neyi ifade eder?
FSH düşüklüğü, beyindeki hipotalamusta veya hipofiz bezindeki bazı hormonların eksik şekilde salgılandığını ifade edebilir.
- Sperm veya yumurta üretimi olmadığını da anlatabilir
- Yumurtalık kanseri riskiyle alakalı çalışmalar da yapılmaktadır.
FSH düşüklüğünün nedenleri nelerdir?
- Aşırı zayıflık: Çok aşırı şekilde zayıf olunması veya yakın geçmişte hızla aşırı kilo verilmesi de FSH düşüklüğüne neden olabilmektedir.
- Hipofiz bezi problemleri: Kilo ve hormon tedavileriyle doğrudan bir bağlantı kurulamayan FSH düşüklüğü durumunda, hipotalamus veya hipofiz bezi konularına odaklanılmaktadır. FSH düşüklüğünün nedenleri şunlar olabilir;
- Hipotalamik baskılanma
- Hipofiz bezi salgısının yetmezliği (Hipopitüarizm)
- Cinsel hormon yetersizliği
- Kandaki prolaktin yüksekliği (Hiperprolaktinemi)
Kaynak: Bu yazı, multiyasam.com/fsh-nedir-yuksekligi-ve-dusuklugu-ne-anlama-gelir/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
