Faydaları bilimsel olarak ispat edilmiş ve uzman doktorlar tarafından sıklıkla önerilen besin desteklerinden biri olan balık yağı tercihi yaparken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir, bu bağlamda en iyi balık yağları hangisi ve hangi balık yağlarının alınması gerektiği ile ilgili kriterleri paylaşacağız. İçeriğindeki sağlıklı yağlar ve riskini düşürdüğü hastalıklar açısından balık yağının önemini vurgulamaya çalışacağız. Yazımızda, balık yağı kapsülü alırken nelere dikkat edilmeli ve bu konu hakkında sizlere bazı araştırmaları sunacağız. Ancak her balık yağının faydalı, yeterli ya da etkili olduğunu düşünmek de yanlış olacaktır. İşte, detaylar;
32 balık yağı üzerinde Yeni Zelanda’da gerçekleştirilen araştırmalarda, bu balık yağlarının 3 tanesinde kutusundaki etiketinde belirtilen oranda EPA ve DHA içermekte olduğu belirlenmiştir. Elde edilen sonuçlarda geriye kalan 29 balık yağında olduğu söylenen EPA ve DHA miktarlarını karşılamadığı görülmüştür.
ABD’de gerçekleştirilen diğer bir araştırmaya göre, incelemelerde bulunulan pek çok balık yağının kutusunda okside olduğu (bozulduğu) görülmüştür. Oksidasyonun balık yağında olması gereken birçok özelliği ortadan kaldırdığı da ayrıca belirtilmiştir.
Hangi balık yağı tercih edilmeli?
Balık yağı tercihi yapılırken 5 faktörün dikkate alınması gerekmektedir. Bu faktörler;
- Tazelik,
- Saflık,
- İçerik,
- Güç,
- Biyoyararlanımıdır.
Bu faktörleri daha yakından incelemek gerekirse;
Balık Yağı Alırken Tazelik Önemli:
Doymamış yağ asitleri içeren balık yağları, okside yani bozulmaya oldukça elverişlidir. Bozulmuş olan bir balık yağından bırakın fayda sağlamayı, vücuda giren oksidan maddeler nedeniyle sağlığa zararlı olabilmektedir.
Dolayısıyla kesinlikle taze balık yağlarının tercih edilmesi gerekiyor. Peki, taze balık yağı nasıl anlaşılır?
- Balık yağını almadan evvel markanın analiz raporları (COA-certificate of analysis) varsa incelenmelidir. Analizlerde “peroxide value” değeri 5 meq/kg’dan düşük olmalıdır.
- Balık yağının analiz raporu yoksa, yağı kullanmadan evvel kapsüllerden birini kırarak koklayın. Kırdığınızda balık kokusunun yerine deniz kokusu almalısınız. Şayet koku balık kokusu ise, bunun hiç de iyi bir şey olduğunu söyleyemeyiz.
Kırdığınızda turunç ya da limon kokusu alıyor iseniz, balık yağını üreten firma kötü kokuyu gizlemek maksadıyla aroma eklemiş denebilir.
Saflık Derecesi Balık Yağı İçinde Geçerli:
Sanayi atıklarının denizlere ulaşması nedeniyle balıklar da zarar görmektedir. Bu sanayi atıkları vücudumuzda metabolize edilemediğinden birikim yapmaktadır. Hayvansal balık yağları ise, ağır metallerin biriktiği balıklardan üretilirse dikkatlice incelenmelidir.
Ağır metaller özellikle hamile kadınlarda düşük doğum ağırlığına ve sakat doğumlara yol açarken, sağlıklı bireylerde kanser oluşma riskinde artışa ve kalp damar hastalıklarına kadar pek çok sağlık sorununa neden olabilmektedir.
Üretici firmalar bu konuda bazı saflaştırma prosedürleri belirlemişlerdir. Ancak yine de bu balık yağlarının tarafsız laboratuarlarca gerçekleştirilen incelemelere ve onaya tabi tutulması en doğru olanıdır.
Küçük balıklardan elde edilen balık yağları daha temizdir. Bu durum, daha az beslenen ve besin piramidinin en altında yer alan tüm canlılar açısından geçerli bir durumdur. Bundan dolayı hamsi ve sardalye gibi balıklardan üretilen balık yağları çok daha öncelikli tercih edilmelidir.
Balık Yağı Alırken ve tercih Ederken İçerik Önemli, A, D ve K vitaminine dikkat:
Balık yağlarının hepsinde belirli miktarlarda EPA, DHE ve Omega-3 yağ asitleri içermektedir. Bu noktada asıl bahsedeceğimiz şey diğer vitaminler ve minerallerdir.
Balık karaciğerinden üretilen yağ ile zenginleştirilen balık yağları A, D ve K vitaminlerini de içeriğinde bulundurmaktadır. Saydığımız bu vitaminler, kanser sıklığını düşürmekten tutun da kalp hastalıklarının riskinde azalma sağlamaya kadar pek çok alanda etki etmektedir. Bu nedenle balık yağı alırken içeriğinde A, D ve K vitaminlerinin olduğundan emin olmalısınız.
Ayrıca balık yağı yerine balık karaciğeri yağı satın alınabilir. En kolay ve rahat bir şekilde morina balığının karaciğer yağı yani Cod Liver Oil’dir.
Balık Yağı DHA Değeri Yani Balık Yağının Gücünü İyi Anlayın:
Balık yağının gücü üzerinde sıklıkla tartışma yapılan bir konudur. Bu konu oldukça önemlidir. Önemli yağları az miktarlarda barındıran ve daha az öneme sahip yağların yoğun bir şekilde bulunduğu balık yağları beklenen yararları kesinlikle sağlayamıyor.
Balık yağlarının faydasını gösteren DHA değeri, balık yağlarının gücünün ölçülmesinde en önemli kriterdir. Normal bireylerin alması gereken günlük DHA miktarı 500 mg olup, bazı hastalıkları olanlarda bu miktar 1-2 grama çıkabilmektedir.
Balık yağı tercihinizi yaparken, kapsül başına gelen DHA miktarını kesinlikle kontrol edin. DHA miktarının minimum 200-300 mg olması gerekmektedir. Bu oranlardan düşük bir DHA değeri varsa yeterli faydayı sağlamayacaktır. Ayrıca günlük alınması gereken 500 mg DHA’nın tamamlanması da güçleşecek ve beklenen etki kesinlikle sağlanamayacaktır.
Balık Yağı ve Biyoyararlanım:
Bu ifade tüketilen besin, ilaç veya maddenin moleküler düzeyde hangi oranda kana geçmeyi başardığını belirtmede kullanılmaktadır. Balık yağlarında da biyoyararlanım çok önemlidir. Çünkü ne kadar zengin bir balık yağı olsa da, kana geçiş yapmayan bu maddeler yarar sağlamamaktadır.
Biyoyararlanım yönünden 3 tip balık yağı bulunmaktadır. Bunlar;
Doğal trigliserit yağı:
Bu yağ, doğrudan balığın preslenmesi ve yağının çıkarılması vasıtasıyla elde edilmektedir. Doğal formuna en yakın olması nedeniyle vücudun en etkin şekilde kullandığı ya da biyoyararlanımı en yüksek olan balık yağı tipidir.
Etil ester yağı:
Bu yağ, doğal trigliserit yağında bulunan alakasız tüm besin maddelerinden ayrıştırılan ve saf hale getirilen bir yağdır. Saf yağısı olmasına karşın, vücut doğal trigliserit yağına nazaran bu yağı daha az emmektedir.
Sentetik trigliserit yağı:
Bu yağ ise içeriğindeki karbon atomların yerlerinin değiştirilmesi sonucunda oluşturulmaktadır. Bundan dolayı sentetik trigliserit yağı biyoyararlanım bakımından en düşük değere sahip olan yağdır. Bu nedenle balık yağı tercihi yaparken doğal trigliserit yağını seçmelisiniz.
Balık Yağının faydaları nelerdir, işte Prof.Dr. Canan Karatay tarafından yapılan açıklamalar
Balık yağları hakkında bilinmesi gereken 11 soru
Kaynak: Bu yazı, fitekran.com/balik-yagi-raporu-hangi-balik-yagini-almaliyim/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
