Antioksidan Nedir? Antioksidanlar Hakkında Detaylı Bilgi

Antioksidanlar, bize hem genç kalmayı hem de sağlıklı bir yaşam sürmeyi vaat etmektedir. Sağlıklı ve uzun bir yaşam, gayet dinç bir vücut ve sağlıklı bir cilt hemen herkesin arzuladığı şeylerdir. Yazımızda, antioksidan nedir ve size bu arzuladıklarınızı sağlayabilecek antioksidanlardan ve faydalarından, bununla birlikte içeriğinde en çok antioksidan barındıran besinlerden bahsedeceğiz. Ayrıca vücudu oksidatif stres denen zararlı etkenlerden korumayı sağlayan antioksidanları incelemeye geçmeden evvel, antioksidanları nötralize eden oksidatif stresi meydana getiren serbest oksijen radikallerinden de bahsedeceğiz. İşte, detaylar;

Serbest oksijen radikalleri nedir?

Vücudun işleyişini sürdürebilmesi için enerji üretmesi gerekmektedir. İhtiyaç duyulan enerjinin üretilmesinde vücut mecburen oksijen kullanmaktadır. Kullanılan oksijen moleküllerinin hücrede girdiği kimyasal reaksiyonlar, serbest oksijen radikallerini oluşturmaktadır.

Enerjinin üretimi esnasında indirgenme ve yükseltgenme reaksiyonları olmaktadır. Bu sırada oksijen moleküllerinden kopan elektron neticesinde, enerjiyle birlikte serbest oksijen radikalleri de üretilmektedir. Kopan elektron neticesinde, serbest oksijen radikalleri kararsızlaşan ve çevresindeki moleküllerden elektron almaya çalışarak diğer hücrelere ve yapılara zarar vermektedir.

Oksidatif stres ne demektir?

Enerji üretiminde ortaya çıkan serbest oksijen radikallerinin oluşması doğaldır ve önlenemez bir süreçtir. Serbest oksijen radikallerinin antioksidan savunma mekanizmalarıyla dengeleyememesi ve artması ise oksidatif strese yol açmaktadır.

Oksidatif stresi nasıl azaltabiliriz?

Oksidatif stresten minimum derecede etkilenmek için izlenmesi gereken iki yol vardır. İlki antioksidan alımının arttırılmasıdır. Bu sayede vücut, kendisine zarar verecek olan serbest radikal moleküllerinden daha da fazla etkisizleştirebilir.

Diğeri ise, serbest radikal moleküllerinin oluşumunun azaltılmasıdır. Serbest radikallerin azaltılması için;

• Yağ ve şeker alımını azaltın. İşlenmiş gıdalardan uzak durun.
• Alkol tüketimini düşürün.
• Bol miktarda sıvı alın.
• Kirliliğin yoğun olduğu otoyollardan, fabrika bölgelerinden ve buna benzer yerlerden olabildiğince uzak yaşayın.
• Uykunuzu mutlaka düzene sokun. Oksidatif stresi tetikleyen etkenlerden birinin de uykusuzluk olduğu belirtilmektedir.
• Uzun müddet UV ışınlarına maruz kalmaktan kaçının. Güneşe UV koruyucu kremler kullanın ve güneşin zararlı etkilerinden korunmaya çalışın.
• Zihinsel ve fiziksel stresten mümkün olabildiği kadar uzak durmaya çalışın.
• Sigara kullanmayın ya da mümkünse en aza indirin. Çünkü sigara yüksek oranda serbest radikal oluşturmaktadır.

Antioksidan tipleri ve antioksidan kaynakları;

Serbest oksijen radikalleri nedeniyle oluşan hasarlardan korunmak için antioksidanlar mükemmel bir çözümdür. Vücut, bu durumu bilir ve kendini korumak adına antioksidan maddeler üretir. Bu antioksidan maddelerden bazıları katalaz, glutatyon peroksidaz ve süperoksit dismutaz enzimleridir. Bunlarla birlikte haricen alınabilecek antioksidan kaynakları da bulunmaktadır. Bu sayede serbest oksijen radikalleriyle çok daha etkili mücadele verilebilir.

Besinlerdeki antioksidan tipleri nelerdir?

Antioksidanların pek çok değişik tipi olsa da, bunları yapıları bakımından iki ana gruba ayırmak mümkündür.

Flavonoidler;

Latince “Flavus” (sarı) kelimesinden türetilmiş olan flavonoidler, bitkilerdeki antioksidanları tanımlamaktadır.

• Anthocyanidis: Kırmızı üzüm ve çilek türü meyvelerde yoğun bir şekilde olan anthocyanidis, mavi ve mırmızı renkteki gıdalarda oldukça yoğun bir biçimde bulunmaktadır. Anthocyanidisin kalp damar sağlığını da koruduğu belirtilmektedir.
• Flavanals/Flavanolslar: Bu proanthocyanidis, theaflavins ve catechins olarak üçe ayrılmaktadır. Siyah çay theaflavins, yeşil ay ise catechins yönünden oldukça zengindir. Bunlar kan basıncının düzenlenmesinde ve kalp sağlığının korunmasında faydalı antioksidanlardır. Çikolata, elma ve kırmızı üzüm ise proanthocyanidis açısından zengindir. Bu antioksidan da hücrelerdeki C vitaminini arttırmakta ve kollajen parçalanmasını azaltmaktadır. Hücrelerin yapı taşlarından olan kollajen yıkımını yavaşlatmakta, yaşlanmayı geciktirmekte ve cilt sağlığının bozulmasını önlemektedir.
• Flavanones: Bu antioksidan daha çok limon, portakal ve turunçgillerde yoğun bir şekilde yer almaktadır.
• Isoflavones: Biyo yararlılığı çok yüksek olan isoflavonesler, baklagiller ve soya ürünlerinde bolca bulunur. Yapılan çalışmalar bu antioksidanın kan kolesterolünü düşürmede, menopoz etkilerini azaltmada ve östeoporozu önlemede etki gösterdiğini ortaya koymuştur.

Nonflavonoidler;

Flavonoid grubunda olmayan bu antioksidanlar vitamin, mineral ve bitki pigmentleri şeklinde üçe ayrılmaktadır.

• C ve E vitaminleri antioksidan özelliği bulunan en önemli iki vitamindir. C vitamini portakal, limon ve turunçgillerde bol miktarda yer almaktadır. Brokoli ve diğer yeşil sebzelerde de bol miktarda C vitamini bulunur. E vitamini de fındık, safran çiçeği ve susam tohumu gibi sağlıklı yağlar barındıran gıdalarda, ayrıca öğütülmemiş olan tahıllarda oldukça fazla miktarda bulunmaktadır.
• Antioksidan özelliği taşıyan enzimlerin birçoğunun yapıtaşı selenyumdur. Selenyum yumurta, balık ve ette bol miktarda bulunmaktadır.
• Bitki pigmentleri de üçe ayrılır. Bunlar karotenoidler, beta-karotenler ve luteinlerdir. Turuncu pigmentler olan karotenoidler havuç, kabak ve tatlı patateste bulunmaktadır. A vitamininin öncülü olarak tanımlanan beta-karoten şeftali, kavun ce havuç gibi besinlerde yer almaktadır. Likopen de karpuz, domates ve pembe greyfurt bol miktarda yer alır.

Evet, sebzeler, meyveler, tahıllar ve pek çok besin maddesi vücudun doğal seyrini devam ettirebilmesi açısından gereken pek çok vitamin ve mineralle birlikte, sağlıklı bir hayat sürdürmek için gereken antioksidanları içeriklerinde bolca bulundurmaktadır.

İnsan sağlığı açısından bu kadar önemli antioksidanların besin desteği şeklinde değil, besinlerle alınması çok daha doğru olacaktır. Sağlıklı bir yaşam için doğal kalmaya özen göstermelisiniz. Sağlıklı bir yaşam ve genç kalabilmek için yapılması gereken doğru bir beslenme ve hareketli bir yaşantıdır.

Kaynak: Bu yazı, fitekran.com/antioksidanlar-hakkinda-hersey/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.