Anti HBs Nedir? Vücudumuzda antijenleri zararsız duruma getirmek için oluşturulan maddeye antikor denir. Antikorlar vücuda zararlı olan maddelerle savaşarak onları yok etmeye çalışır.
Anti HBs ise, hepatit B hastalığına yakalanmış veya Anti HBs aşısı yaptırmış olan kişilerde görülür. Vücuda hepatit B virüsü girdiği durumlarda bu antijene karşılık olarak antikorlar üretilmeye başlar. Üretilen bu antikor çeşidine anti HBs denir. Üretilen bu antikorlar hepatit b virüsünü vücuttan atmakla ve kalıcı bağışıklığı sağlamakla görevlidir.
Vücudumuzda virüse karşılık üretilen bu antikor seviyesinin ölçümü elisa testi ile yapılır. Test sonuçlarında “anti HBs elisa” yazması, kullanılan yöntemin elisa olduğunu gösterir.
Anti HBs (Hepatit B virüsü antikoru) Normal Değerleri:
- Daha önce anti HBs aşısı olmayan bireylerde <5 mIU/ml (negatif) değerinde olması gerekmektedir.
- Anti HBs aşısı olan kişilerde ≥12 mIU/ml (pozitif ) olması gerekmektedir.
- 5-12 değerleri arasındaki HBs antikoru ise belirsizlik ifade eder. Bu durum, bireylerin düzenli yaptırması gereken aşıyı yalnızca ilk dozu alıp diğerlerini almaması sonucu görülebilmektedir.
Anti HBs Testi Hangi Durumlarda Yapılır?
- Bireyin geçmişte hepatit B’ye yakalanıp yakalanmadığını tespit etmek amacıyla yapılabilir.
- Hepatit B enfeksiyonu için aşı yaptıran bireylerde kontrol amaçlı yapılabilir. Yani yapılan hepatit B aşısının kişide işe yarayıp yaramadığını anlamak için yapılır.
Bazı test sonuçlarında 100-1000 gibi uçuk değerler görülebilir. Bu değer bireyin hepatit B enfeksiyonu karşısında bağışıklık sağlayan antikorların yeterli olduğunu gösterir.
Anti HBs Pozitif (+)
Anti HBs testinin sonucunun pozitif çıkması durumunda bireyin hepatit B karşısında dirençli bağışıklığının olduğunu gösterir.
Özel Durumlar
- Normal durumda aşı yaptıran bireylerde test sonucu pozitif olmaktadır. Ancak bazı kişilerde aşı olmamasına rağmen test sonucu pozitif çıkabilmektedir. Aşı olmamasına rağmen, test sonucu pozitif olan kişilerin daha önce hepatit B geçirip düzeldiğini işaret eder.
- Aşı yaptırmış olan kişilerde testin pozitif sonuç vermesi normal olan durumdur. Aşı yapılmasına rağmen test sonucu negatif olursa, aşı bu kişide işe yaramamış demektir. Test sonuçlarına göre anti HBs değeri ≥12 ise aşı tutmuş demektir.
- 5-12 arasında sonuç veren kişilerde aşı tam olarak etkinlik gösterememiş kabul edilir. Hepatit B hastalığına karşı vücut bağışıklılığı tam sağlanmamış olur. Birey aşılarını eksik yaptırırsa bu durum ortaya çıkabilir.
Anti HBs Negatif (-)
Hepatit B testi sonucuna göre değerin negatif, yani, <5 olması, bireyin bağışıklılığının zayıf olduğunu gösterir.
Şu yanlış anlaşılmanın önüne geçmek gerekir. Test yapılan bireyde sonucun negatif çıkması, hepatit B hastası olduğu anlamına gelmez.
Test sonucu şu kişilerde negatif sonuç verir:
- Akut hepatit B geçiren hastalarda
- Kronik hepatit B geçiren hastalarda
- Hepatit B hastalığının taşıyıcısı olanlarda negatif çıkar.
Bireyin şu anda akut veya kronik hepatit B hastalığı geçirip geçirmediğini anlamak için bazı ek testlerin yapılması gerekir. Bu testler:
- HBsAg
- Anti-HBc IgM (her zaman yapılmaz)
- Anti-HBc IgC (her zaman yapılmaz)
- Karaciğer enzimleri olan AST ve ALT değerleri
Hangi Test Sonucu Neye İşaret Eder?
| Akut Hepatit B (Şuan Hepatit B geçirenler) | Kronik Hepatit B (6 aydan uzun süredir hepatit B geçirenler) | Taşıyıcı Birey | |
| HBs Ag | YÜKSEK* | YÜKSEK | YÜKSEK |
| Anti HBs | DÜŞÜK** | DÜŞÜK | DÜŞÜK |
| Anti HBc IgM | YÜKSEK | DÜŞÜK | DÜŞÜK |
| Anti HBC IgG | DÜŞÜK | YÜKSEK | YÜKSEK |
| AST-ALT (Karaciğer Testleri) | YÜKSEK | YÜKSEK | NORMAL |
*Yüksek=Pozitif (+)
**Düşük=Negatif (-)
Tablodan da anlaşılacağı üzere, kronik hepatit B ve taşıyıcı birey arasındaki tek fark karaciğer testlerinin taşıyıcı bireyde normal olmasıdır.
Akut hepatit B hastalığı geçirdikten sonra virüsün kandan temizlenmesinin ardından, henüz bağışıklılığın yerine gelmediği pencere dönemi bulunur. Bu pencere döneminde yukarıdaki testlerin hepsi düşük çıkarken Anti HBc Igm yüksek çıkar.
Hepatit B Enfeksiyonuna Yakalanıp İyileşen ve Hepatit B Aşısı yaptırmış Olan Kişilerin Test Sonuçları Nasıl Olur?
| Hepatit B Geçirip İyileşmiş | Aşı Olmuş Birey | |
| HBs Ag | Negatif(-) | Negatif(-) |
| Anti HBs | Pozitif(+) | Pozitif(+) |
| Anti HBc Igm | Negatif(-) | Negatif(-) |
| Anti HBc IgG | Pozitif(+) | Negatif(-) |
| AST-ALT (Karaciğer Testleri) | Normal | Normal |
Tablodan da anlaşılacağı üzere hastalık geçirmiş birey ile aşılı birey arasındaki tek fark Anti HBc IgG testinin sonucudur. Bu test aşılı kişilerde negatif iken, hastalığı geçirmiş olanlarda pozitiftir.
Hepatit B Aşısı Yaptırması Gereken Risk Grubu
Hepatit B enfeksiyonu için riskli olan grupların önce taramadan geçmesi, daha sonra bağışıklığı olmayanların hepatit B aşısı yaptırması gerekir. Bu risk grubu şunlardan oluşur:
- Diyalize giren hastalar
- Çok eşli cinsel hayatı olanlar
- Damar yoluyla madde kullananlar
- Annesi hepatit B olanlar
- Bakım evinde kalmış olanlar ve kalacak olanlar
- Sağlık çalışanları
- Kan ile sürekli temas içerisinde olanlar
- Düzenli bir şekilde kan ve kan ürünleri taktıranlar risk grubudur.
Hepatit B enfeksiyonunun varlığı değerlendirilirken anti HBs testi tek başına yeterli olmaz. Yukarıda belirtilen diğer testlerde yapılmalıdır.
