Amip sularda yaşayan, bölünerek çoğalan tek hücreli bir canlıdır. Amipli dizanteri, entomoeba histolytica isimli amipin neden olduğu hastalıktır. Çeşitli yiyecek ve içecekler yolu ile vücuda alınan amip kistleri sayesinde oluşur. Bu kistler, sinek ve böceklerle taşınmaktadır.
Amip bulaşması nasıl oluşur?
Amipler suda, yiyecek ve içeceklerde olurlar. Yüksek ısıda ve klorlama nedeni ile ölürler. Sinek ve böcekler tarafından taşınırlar. Amipin bulaşıcı olanı 4 çekirdekli kist halindedir. Ağız yolu ile amip alındığında, ince bağırsaklarda kist çatlar ve bölünerek 8 amip oluşur. Bu noktadan sonra kalın bağırsağa geçerek hastalık yapan formu oluşur. Bir kısmı dışkı ile dışarıya atılır. Bu nedenle, hastanın dışkısından amip alınabilir. Çünkü, kistler, toprak ve suda yaşamaya devam ederler.
Amipli dizanteri belirtileri nelerdir?
Vücuda alındıktan sonra amipler, yaklaşık 4-5 gün veya 1-4 ay kuluçkada beklemektedir. Amipli dizanteri belirtileri İştah azlığı, kilo kaybı, kusma ve kanlı ishal ile hastalık yapabildiği gibi, bazen hiçbir belirti ortaya çıkmayabilir. Aniden hastalık başlayabilir. Kalın bağırsaklarda delinmeler olabileceği gibi, kalın bağırsaklarda kitleler oldukça sık ortaya çıkar.
Amip vücuttayken, bağışıklığın zayıf olması ile hastalık hemen oluşmaya başlar. İleri derecede ve hastalık tedavisinde geç kalındığında kana karışan amipler, karaciğer, dalak, akciğer, beyin ve idrar yolunda apseler oluşmasına neden olabilir. Karaciğerde çoğaldığında ateş, terleme ve karaciğer büyümesi oluşabilir. Hastalığın kanlı ishale dönmesi diğer ishallerden onu ayırır. Bu nedenle ishal olduğunuzda mutlaka doktora danışın.
Amipli dizanteri tanısı ve tedavisi:
Hastalığın erken teşhisi ve tedaviye erken başlanması çok önemlidir. Genelde dışkı örneği alınarak laboratuar testi yapılır. Fakat, dışkıda hareketli amipler görülebilir. Taşıyıcı olan kişilerde 2 çekirdekli kist, hasta olanlarda ise 4 çekirdekli kistler vardır. Röntgen, ultrason ve sintigrafi testlerini bazen doktor isteyebilir.
Amipli dizanteri tedavisinde, tedavi yaklaşık olarak 10-15 gün kadar sürmektedir. Antibiyotikler, metranidazol ve terasiklin grubu ilaçlar kullanılır. Hastalığı ilerleyen hastalarda hastaneye yatış yapılarak, kaybettiği su damar yolu ile geri verilmeye çalışılır.
Amipli dizanteriden korunma yolları:
Hastalıktan korunmak için temiz su içilmelidir. Sular mümkün olduğunca kaynatılmalı ve öyle tüketilmelidir. Mide asidi kistleri öldürmediğinden yapılacak olan şey, kistleri almamaya çalışmaktır.
Az pişmiş et tüketilmemelidir, pişen yemekler asla bekletilmemeli ve hemen tüketilmelidir,
Sebze ve meyveler kesinlikle bol su ile yıkanmalı ve sirkeli suda bekletilmelidir,
Yiyecek saklanırken mutlaka gerektiği ısıda saklanmalıdır.
Eller bol su ve sabunla yıkanmalıdır, bilmediğiniz tuvaletlere zor durumda olmadıkça girilmemelidir,
Mutfak hijyenine dikkat edilmelidir, yiyeceklere sinek ve böcek erişmemelidir.
Kaynak: Bu yazı, sabah.com.tr/saglik/2017/01/17/amip-dizanteri-nedir-belirtileri-nelerdir kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
