Sakız çiğneme gibi bir alışkanlığınız varsa, bu yazımızı okumanız faydaları ve zararlarını anlamanız açısından çok önemlidir. Temelde herhangi bir sebebe ve ihtiyaca bağlı olmaksızın alışkanlık haline gelen oldukça basit bir aktivitedir. Peki, birçok kişinin yaptığı bu sakız çiğnemenin fayda ve zarar ilişkisi ile ilgili neler biliyorsunuz? Yazımızda sakızda kullanılan maddeleri, sakız çiğnemenin faydaları ve zararları hakkında bilgiler vereceğiz. İşte, detaylar;
Neden sakız çiğneriz?
Sakız çiğneme aslında çok az geçerli nedeni olan bir eylemdir. Pek çok kişi günümüzde hala sakız çiğneme alışkanlığına sahiptir. Durum böyleyken bu alışkanlığın pozitif ve negatif yönlerini incelemek faydalı olacaktır.
Sakızın içindeki maddeler
Daha az zararı bulunan sakızın ham maddesi, tatlandırıcı ve yumuşatıcı ile ilgili çok fazla incelemeye gerek olmadığını düşündük, ancak aşağıda sayacağımız katkı maddeleri oldukça önemlidir.
Katkı maddelerinin en önemlisi BHT (bütil hidroksi toluen) olarak adlandırılan maddedir. Koruyucu olarak kullanılan bu madde üretilen sakızların büyük bir kısmında yer almakla birlikte, aşırı dozda kullanıldığı taktirde hayvanlar üzerinde gerçekleştirilen çalışmalarda kanser riskini arttırdığı belirlenmiştir. Sakızda küçük dozlar halinde olsa da FDA tarafından onay almış oldukça şüpheli bir koruyucu maddedir.
Yine sakızda yer alan diğer şüpheli bir madde de titanyum dioksittir. Bazı ilaçlarda ve sakızda yer alan bu madde ile ilgili hayvanlar üzerinde yapılan araştırmalarda, aşırı dozda alınmasının sinir sistemi ve organ hasarına neden olduğu görülmüştür. Ama küçük dozlarda olması durumunda, insan sağlığı açısından herhangi bir zararının olmadığı belirtilmektedir.
Yukarıda bahsettiğimiz bu iki önemli ve hemen her sakızda yer alan maddelerin, aşırı doz alındığında verdiği zarar kanıtlanmış olsa bile düşük dolarda kullanılmasına müsaade edilmektedir. Bu maddelerin sakızlarda olması bizi rahatsız etmekte, çünkü düzenli olarak küçük dozlarda alınması bile zararlı olabileceği düşüncesini aklımıza getirmektedir.
Sakız çiğnemenin faydaları nelerdir?
Sakızlarla ilgili bazı önemli sayılabilecek fayda mekanizması bulunmaktadır. Bu mekanizmalar, gerekli hallerde kısa süreli sakız çiğnemenin uygun olmasını sağlayabilir.
- Odaklanma ve hafıza gücünü geliştirebilir
Özellikle hafıza, dikkat ve işe odaklanma konusunda geliştirici bir özelliğe sahiptir. Bu doğrudan otonom bir hareket meydana getirerek sağlamaktadır. Ayrıca sakız çiğneme eylemine benzer olarak kalem çevirme ve daha farklı nesnelerle oynama da sayılabilir.
Gerçekleştirilen araştırmalarda sakız çiğnerken yapılan hafıza testlerinde, sakız çiğnemenin kısa süreli hafızanın yaklaşık %24, uzun süreli hafızanın ise %36 oranında gelişmesine imkan sağlamıştır. Bunun yanı sıra sakız çiğnemenin kortizol düzeyini düşürdüğü ve stresi de azalttığı belirlenmiştir. Bu nedenle sakız çiğnemenin, özellikle sınava girecek olan öğrencilerin, topluluk önünde konuşacak olanların stresini azaltmalarında yardımcı olabileceği düşünülmektedir.
- Ağız ve diş sağlığında etkili
Ağız içi salgının arttırılarak pH düzeyinin optimal hale getirilmesinde şekersiz sakız çiğnemenin faydalı olduğu bilinmektedir. Şekersiz sakız çiğneme sayesinde ağız içinde bakterilerin yaşaması ve kötü ağız kokusu önlenebilmektedir. Ayrıca şekersiz sakızlarda bulunan “xylitol” antibakteriyel özelliği nedeniyle ağızdaki zararlı bakterilerin yaklaşık %75 kadarını bertaraf etmektedir.
Bu noktada özen gösterilmesi gereken iki şey bulunmaktadır. Bunlardan birincisi diş yapısını fiziksel manada bozabilmesidir. Bundan dolayı uzun süreli sakız çiğneyen kişilerin diş yapılarında bir kayma ya da bozulma olup olmadığını periyodik olarak kontrol etmelerinde fayda vardır.
İkinci olarak da şekerli sakız çiğnenmemesidir. Çünkü şekerli sakızlar ağızda bulunan zararlı bakterileri büyük oranda çoğaltmakta, plak oluşumu ve çürüklere neden olabilmektedir.
- Sakız çiğnemenin diğer etkileri;
Yapılan bazı çalışmalarda sakız çiğnemek kilo vermeye katkı sağladığı düşünülse de, bu konuda henüz tam olarak kesin bir görüş bulunmamaktadır. Bununla birlikte kimi insanlarda sakız çiğnemenin daha tok hissettirdiği de bilinmektedir.
Diğer bir konu da sıklıkla kulak iltihabı geçiren kişilerin tedavisinde kullanılabilmektedir. Özellikle sık bir şekilde kulak enfeksiyonu yaşayan çocukların sakız çiğnemeleri yaşanacak olan enfeksiyonların riskini düşürmektedir.
Sakız çiğnemenin zararları nelerdir?
Sakız çiğnemenin sağladığı faydalar kadar zararlı olabilme potansiyeli de bulunmaktadır. Bunların bilinmesi ileride sıkıntı yaşamamanız için sizlere fayda sağlayacaktır.
- Baş ağrısı yapması:
Daha çok gençlerde görülen baş ağrılarının temelinde sakız çiğneme alışkanlığının olduğu bilinmektedir. Sakız çiğnemeyle daha da kötüleşen baş ağrısı türleri migren ve gerilim tipi baş ağrılarıdır.
- Bağırsak florasına zararı
Sakızlardaki katkı maddelerinin bağırsak florasına zarar verebileceği bilinmektedir. Aspartam ve Xylitol maddeleri bağırsak florasına zarar verebilecek özellikler taşımaktadır.
- Hava yutma ve gaz yapma
Sakız çiğneme esnasında farkında olmadan küçük hava paketleri yutulabilmektedir. Bu da bağırsaklarda önemli ölçüde gaz birikimine yol açmakta ve rahatsızlık verebilmektedir. Bununla birlikte sakızdaki laksatifler de gaz ve ishal gibi şikayetlere neden olabilir. Bundan dolayı irritabl bağırsak sendromu bulunan kişilerin sakız çiğneme konusunda özen göstermeleri gerekir.
- Çene ekleminde sorun
Çene eklemi sorunu bulunanların sakız çiğnemeleri mevcut durumu daha da kötü hale getirebilir. Çünkü sürekli sakız çiğnemek yaşanan eklem hasarını da daha da arttırabilir.
Kaynak: Bu yazı, fitekran.com/sakiz-cignemek/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
