Kulak tıkanıklığı, genellikle kulak temizleme gibi yanlış bazı alışkanlıklardan dolayı meydana gelmektedir. Kulak pamuğu ile kulakların temizlenmesi hatalı bir harekettir ve kulağı tıkadığı için kişiye sıkıntı yaratan bir durumdur. Yazımızda kulak tıkanıklığının nedenleri ve tedavisi ile ilgili bilgiler vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
Kulak tıkanıklığı dış kulak veya orta kulak iltihabı, kulağa su kaçması, uçak yolculuğu yapılması, yanlış sümkürme, tümöral bir durum, grip, nezle, migren, sinüzit, geniz eti, iç kulak hastalıkları ve kulakla ilgili yapısal bozukluklar nedeniyle oluşabilmektedir.
Dış kulak yolu tıpkı bir huni gibidir. Burun tıkanıklığını gidermek için bazen esneme, sakız çiğneme, ağız ve burnu kapatarak yutkunma, su kaçtıysa kaçan tarafa yatma gibi uygulamalar kullanılabilir. Ancak kulak tıkanması sorunu 2-3 saat gibi uzun süreli ise vakit kaybetmeden doktora görünmekte fayda vardır.
Kulak tıkanıklığına yol açan faktörler nelerdir?
Yanlış alışkanlıklara bağlı kulak tıkanıklığı;
Kulak pamuğu kullanılarak kulak temizlenmeye çalışılır, ancak biriken salgı kir değil, kulağın korunmasını sağlayan kulak salgısıdır. Bu temizleme işlemini gerçekleştirmeye çalışırken, kulakta kalan pamuk parçacıkları ve geriye doğru itilen kulak kiri birikir ve suyla şişerek kulak tıkanıklığına ve dolayısıyla da işitme kaybına neden olur. Bu, dış kulak yolu kirine bağlı gelişen işitme kaybı olarak adlandırılmaktadır.
Kulak enfeksiyonlarına bağlı kulak tıkanıklığı;
Dış kulak ve orta kulak enfeksiyonlarından dolayı meydana gelen işitme kayıpları, daha çok uzun süreli yaşanan nezle ve grip gibi rahatsızlıklarda görülmektedir. Genellikle çocuklarda 5-10 gün süren nezle yaşanabilmektedir. Bu durum anne ve babalar tarafından basit bir nezle vakası olarak düşünülür ve pek ciddiye alınmaz. Ancak bu durum çocukların kulaklarındaki östaki borusunu tıkayabilmekte ve tıkanınca da orta kulakta sıvı birikmektedir. İşte biriken bu sıvı, enfeksiyonel bir rahatsızlığa yol açarak ateş, ağrı ve kulak tıkanması ile birlikte işitme kaybına yol açar. Yaşları daha büyük olan çocuklarda ve yetişkinlerde ise deniz ve havuz gibi ortamlarda dış kulak enfeksiyonu gelişebilmekte ve kulak tıkanıklığına yol açabilmektedir.
Sümkürmeye bağlı kulak tıkanıklığı;
Hatalı bir şekilde sümkürme yapıldığında da kulak tıkanması yaşanabilmektedir. İki elin kullanılarak ve burun deliklerinin kapatılarak, güçlü bir şekilde sümkürme yapılması kulak tıkanıklığına yol açmaktadır. Bu şekilde yapılan sümkürme işleminde tüm basınç ve genizdeki bütün bakteriler östaki borusundan kulağa kadar gitmektedir. Bundan dolayı hem kulakta bir rahatsızlık oluşur hem de kulak tıkanır.
Uçak yolculuğuna bağlı kulak tıkanıklığı;
Nezle veya grip gibi enfeksiyonel bir hastalığı olanlar, uçak yolculuğu yaptıklarında veya suya dalış yaptıklarında kulak tıkanıklığı meydana gelmektedir. Bu tür hastalıkları olanların mecbur kalmadıkça uçağa binmeleri ve suda dalış yapmaları tavsiye edilmemektedir. Uçağa binmek durumunda olanların, binmeden önce ve indikten sonra burun damlası veya kullanıyorlarsa ilaçlarını almaları gerekmektedir.
Herhangi bir nedene bağlı kulak tıkanıklığı;
Eğer kulak tıkanıklığı bir haftayı bulmuş veya geçmişse, yaşanan kulak tıkanmasına kulak akıntısı ve ağrısı, burun kanaması ve baş dönmesi gibi durumlar da eşlik ediyorsa tümör, kulak zarı yırtılması, östaki tüpü sorunu, kulak sıvısı dengesinde bozukluk ve nazofarenks kitle gibi sebepler de kulak tıkanıklığına neden olabilmektedir.
Kulak tıkanmasında doktora gidilmeli mi?
Eğer kulak tıkanıklığı veya işitme kaybı, 2-3 saat içinde kendiliğinden düzelmiyorsa mutlka KBB uzmanına muayene olmakta yarar bulunmaktadır. Hastada basit bir kulak kiri olabileceği gibi, yine de doktora gitmek gerekir. Banyo yaptıktan sonra kulak tıkanması meydana geliyor ve açılıp yeniden tıkanıyorsa acil bir durum söz konusu olmayabilir. Ancak herhangi bir sebep yokken kulak bütünüyle tıkanır ve işitme kaybı meydana gelirse, kişi kendi sesini ancak sağlam kulağından duyuyorsa ani bir işitme kaybı vardır ve kesinlikle bir doktora gidilmesi gerekir.
Ayrıca kulağa bir darbe alındıysa, yabancı bir cisim girdiyse ve kulakta kanama meydana geldiyse mutlaka doktora gidilmesi gerekmektedir. Uçak yolculuğundan sonra işitme kaybı ve kanama söz konusuysa, suya dalış yapıldıktan sonra bir işitme kaybı varsa, ateşlenme de eşlik ediyorsa doktor muayenesi önemlidir.
Ayrıca sinsi işitme kaybı adı verilen durum, östaki borusunun çalışmadığı veya geniz eti olan çocuklarda oluşmaktadır. Sinsi işitme kaybı olan çocuklar okul hayatlarında beklenen başarıyı gösteremezler. Eğer ebeveynler evde televizyon seyrederken çocuklarının sesi çok açtıklarını görürlerse, bunun altında efüzyonlu otit adı verilen ve sinsice ilerleyen zamk kulak sorunu olabilir. Bu tür bir sorundan şüphe duyulduğunda çocukların hemen doktora götürülmeleri gerekmektedir.
Kukak tıkanıklığı tedavisi:
Tedavi, kulak tıkanıklığının sebebine bağlı olarak planlanmaktadır. Kulak tıkanmasının nedenini belirlemek için çok iyi bir kulak muayenesi ve tetkiklerin yapılması gerekmektedir. Kulak kiri sorunu varsa doktor tarafından temizlenmesi yapılmalı, orta kulak enfeksiyonu varsa buna yönelik tedavi yapılmalıdır.
Eğer östaki borusu tıkanmışsa neden tıkandığı belirlenmeli ve buna bağlı olarak tedavisi yapılmalıdır. Ancak en sık kulak tıkanıklığı ve burun tıkanıklığı, nezle ve gribe bağlı olarak gelişmektedir. Tedavisinde burun damlası, grip ve nezle ilaçları ile gerçekleştirilir. Uçak yolculuğu sırasında bir kulak tıkanması varsa, binmeden önce ve indikten sonra burun damlası kullanılmalıdır.
Uçakta meydana gelen kulak tıkanması nasıl önlenebilir?
Uçak yolculuğu yapacak olan kişinin nezle veya grip olup olmaması önem arz etmektedir. Uçağa binerken veya inerken burun açıcı damlaların kullanılması önemlidir. Nezle olmaksızın da uçakta kulak tıkanıklığı meydana geliyorsa, kabin basıncıya ilgili olma ihtimali yüksektir ve ağız kapalı durumdayken yutkunma ile valsalva manevrası yapılabilir.
Ancak burun ve ağzı kapalı tutarak basınç uygulanırsa, genizdeki bakteriler östaki tüpüne ve orta kulağa kadar gidip kulak tıkanıklığına neden olabildiği gibi, orta kulak iltihabına da zemin hazırlanmış olur.
Valsalva manevrası nedir?
Valsalva manevrasının tanımını yapmadan evvel kulak ve burun ilişkisini bilmek gerekir. Kulakla burun arasında östaki borusu bulunmaktadır ve görevi de genizdem orta kulağa hava gönderip, orta kulakta bulunan suyu boşaltmaktır. Hava gönderildiğinde buray hava dolar ve içerideki sıvı dışarı çıkar. Bunun sayesinde de orta kulağın eşitlenmesi sağlanmaktadır.
Valsalva manevrasında ağız ve burun kapatılarak kulağa hava yollanır, bunun sayesinde de östaki borusunun ağzının açılması sağlanmaktadır. Faka bunun yapılması bazen fayda sağlayamayabilir ve zarar verebilir. Bu yöntemle aşırı bir basınç uygulanırsa orta kulakta enfeksiyon gelişme riski olabilir. Aşırı basınç uygulandığında kulak zarı da yırtılabilmektedir.
Valsalva manevrası; ağız ve burun 5 dakika süreyle kapalı tutulur ve yalnızca tükürük yutkunur. Yani ağız ve burnun kapatılarak azami 5 dakika kadar yutkunmak valsalva manevrasını doğru yapmak için yeterli olmaktadır. Bu sayede östaki borusunun rahat bir şekilde açılması sağlanır. Valsalva manevrasının yapılmasına rağmen kulak tıkanıklığı açılmazsa, temelinde başka bir sebep olabilir ve bunun belirlenmesi için doktora görünmek gerekir.
