FMF hastalığı, karın bölgesinde akciğerler ve eklemlerde oluşan ağrı ve yüksek ateşe verilen isimdir. Halk dilinde ismi, ailevi Akdeniz ateşidir. Yahudilerde, İtalyan ve Türklerde yani Akdenize kıyısı olan ülkelerde görülen bir hastalıktır. Bazen başka ülkelerde de nadiren görülebilir. Tamamen genlerle atlayan bir hastalıktır. Birinci derece yakınınızda varsa kesinlikle sizde de olacaktır.
FMF belirtileri nelerdir?
Ateşlenme, karın ve göğüs ağrısı, ağrılı şişmiş bilekler, kabızlık arkasından ishal, diz altında kızarıklık olması, kas ağrısı, şişkin ve gergin testis torbaları başlıca belirtileridir. Genelde çocukluk döneminde başlayan hastalık, nöbetler şeklinde meydana gelir. 1-3 gün arasında nöbetler gelişmektedir. Nöbetler arasında hasta gayet normaldir ve sağlıklıdır. Egzersiz yapma, enfeksiyon geçirme, menüstrasyon ve stresli olma nöbetleri tetikleyen durumlardır.
Hastaların çoğunluğunda MEF denilen gen bulunmaktadır. FMF ataklarında oluşan rahatsızlıklar, karın ağrısı, ateşlenme, kızarıklıklar ve şişlikler, nefes alırken göğüste batmalar oluşur. Karın ağrısı o kadar şiddetlidir ki, hasta karnına dokunulmasına bile dayanamaz. Hastaneye gidildiğinde, hemen hastaya apandisit teşhisi koyulur. Bu hastaların çoğunluğu apandisit ameliyatı olurlar.
Hastaların çoğunluğunda, amiloidoz organlarda birikerek hasar yapar. Bu durumda böbreklerde yetmezlik oluşabilir. Böbrek yetmezliği kaynaklı olarak, ellerde ve ayaklarda şişlikler oluşmaya başlar. Hastaya verilen kolşisin ile atak sıklığı ve şiddeti azaltılır, böbrekler korunmaya çalışılır.
FMF hastalığı neden olur?
FMF hastalığı, tamamen genlerle atlayan hastalıktır. Birinci derece yakınınızda hastalık varsa, sizde olması normal bir durumdur. Hastalıkta MEF geni etkendir. MEF geniniz varsa, FMF hastasısınızdır. Bu gen, hem anne hem de babadan alındığında hastalık ortaya çıkmaktadır.
Kimler risk altındadır?
Aile içinde FMF hastası varsa, ailenin kökeni akdeniz ise hastalık riski yüksektir.
FMF tedavi edilmezse hangi hastalıklar oluşur?
Hastalığın tedavisi yapılmadığında, vücut yüksek oranda amiloid A üretmeye başlar. Bu protein organlarda birikmeye başlar ve çeşitli organ yetmezlikleri ortaya çıkar. Böbreklerde hasar yaratır. Böbreklerin filtreleme durumu hasarlanır, kanın pıhtılaşması ve böbrek yetmezliği ortaya çıkar. Kadınlarda üreme organları hasarlanır ve kısırlık oluşur. Hastalarda eklem iltihapları oluşur. Diz, ayak bilekleri ve kalça eklemlerinde ciddi iltihaplanmalar oluşur.
FMF hastalığının tedavisi nasıl yapılır?
FMF hastalığının bilinen bir tedavisi yoktur. Sadece, hastalık kontrol altına alınarak hastanın sağlığı korunur. Hastalara bu yönde verilen ilaçlar vardır. Kolsişin; hap şeklinde alınır. Enflamasyonları azaltır ve engeller. Yan etkileri ishal, kaslarda zayıflık ve el, ayaklarda uyuşmalardır. Bu nedenle, bir doktor tarafından doz ayarı yapılmalıdır. Hastaların neredeyse %95’inde, belirtilerde düzelmeler sağlayan bir ilaçtır.
Diğer ilaçlar; Enflamasyonu engelleyen başka ilaçlar doktor tarafından verilir. Fakat, çoğu ilaç deneyseldir.
FMF ataklarında ne yapılmalıdır?
Hastalığın atakları çoğu hastalıklarla karıştırılmaktadır. Pek çok hasta FMF olduğu halde böbrek taşı, apandisit, idrar yolu iltihabı, miyom, kist, reflü ve ülser gibi hastalıkların tanısını almaktadır. Kullanılan yanlış ilaçlar ve antibiyotikler, hastalığı çok daha kötü hale getirir. Bu nedenle hastaların, hastalıklarını biliyorlarsa teşhislerini hastaneye gittiklerinde söylemeleri çok önemlidir.
FMF ataklarında hastanelerde bile çok fazla bir şey yapılamamaktadır. Hastalara antibiyotik ve ağrı kesici vermek, bazen durumu çok daha sıkıntılı hale getirebilir. Bu nedenle atak başladığında evdeyseniz, susam yağı ile ağrıyan bölgeye masaj yapılabilir. Adaçayı ya da kimyon çayı içilebilir. Bol ılık su alınabilir. Ilık bir banyo yapılabilir. Kolsişin tedavisi başladıktan sonra, hastalar bu kadar kuvvetli ağrı nöbetleri geçirmemektedir.
FMF ataklarından korunmak için yapılacaklar:
Atak sonrası komplikasyonlardan korunmak için, düzenli egzersiz yapmak çok önemlidir. Özellikle aerobik ve yürüyüş, eklem ağrılarını, karın ağrısını ve böbreklerde oluşacak sorunları azaltmaktadır. Atakların olmadığı dönemde, sportif yaşam ve düzenli beslenme atak sayısında azalmalara neden olmaktadır. Düzenli uyku uyumak, soğuk yememek, soğuğa maruz kalmamak, günde 8-10 bardak su içmek, sigara ve alkolü bırakmak, stressiz hayat yaşamak FMF hastalığında hayati önem taşımaktadır.
Ailenizde ve sizde FMF hastalığı varsa, hastalıkla başa çıkmak için, hastalık konusunda tam bilgi sahibi olmalısınız. Çocuğunuza da hastalık teşhisi koyulursa, onun bakımı konusunda bilgili hareket etmek sizin hayatınızı kolaylaştıracaktır. Bu konuda, gerekirse psikolojik yardım almak veya aynı hastalıktan müzdarip olan kişilerle bir araya gelmek sizin için çok faydalıdır. Bu hastalığın ne yazık ki bilinen bir tedavisi yoktur. Sadece bilgilenmek ve ona göre davranmak gereklidir.
Kaynak: Bu yazı, sabah.com.tr/saglik/2017/01/06/fmf-hastaligi-nedir-belirtileri-nelerdir-tedavisi-nasildir kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
