Çocuklara uygulanan ve yapılması gereken zeka testleri

Günümüzde çocuklara uygulanan zeka testleri oldukça çeşitlilik göstermektedir. Yazımızda bu zeka testleri hakkında bilgiler vermeye çalışacağız, çocuklara hangi zeka testleri nasıl yapılır, zeka testi çeşitleri nelerdir, İşte, detaylar;

Wechsler zeka ölçeği

Çocukların zihinsel performansının belirlenmesi için yapılan bireysel bir zeka testidir. Weschsler zeka ölçeği, sözel ve performans olarak iki bölümden meydana gelmektedir. Her bölüm için bir yedek test, 5 tane de ana test olacak şekilde altı adet test vardır. Alt testlerden birinin bozulması halinde alt testin bulunduğu bölümdeki yedek test uygulanmaktadır. Gerçekleştirilen test neticesinde çocuğa ait sözel ve performans olarak bölümler elde edilmektedir. Bu zeka testindeki sonuçlar standart sapma yolu ile belirlenmektedir.

Test türü; Yetenek/zeka testi.

Uygulandığı yaş grubu; Wechsler testi 6-16 yaş aralığındaki çocuklara yöneliktir.

Uygulama biçimi; Alt testlerin soruları, yönergelere uygun olarak çocuklara sorulur ve çocukların bunları cevaplaması istenmektedir.

Testi uygulayanların eğitimi ve nitelikleri; Wechsler zeka ölçeğini uygulayan kişiler psikolojik danışmanlık, rehberlik, psikoloji lisans mezunu ve eğitimde psikolojik hizmetler mezunu olanlardır. Ayrıca bu test ile ilgili özel ve resmi kuruluşlarla meslek örgütlerince verilen eğitimlere katılarak sertifika sahibi olmalıdırlar.

WISC-R zeka testi olarak adlandırılan bu test 1939 tarihinde yetişkinler için hazırlanmıştır. Aynı zamanda W-B (Wechsler-Bellevue) şeklinde de isimlendirilir. 1955 yılına gelindiğinde ise adı WAIS – Wechsler yetişkinler zeka ölçeği biçiminde yenilenmiştir. 1949’da ise David Wechsler tarafından 6-16 ve 11 yaşlarında olan çocuklara yönelik WISC ( Wechsler Çocuklar için zeka ölçeği ) hazırlandı. 1974 yılına gelindiğinde de yeniden standardize edilerek WISC-R olarak kullanılmaya başlanmıştır.

David Wechsler, sonraları 2 ve 4-6 yaş aralığındaki çocuklara yönelik WPPSI’yi ( Wechsler okul öncesi çocuklar için zeka ölçeği ) hazırladı. Wechsler zeka ölçeklerinde hadeflenen yaşlar farklı olsa da, her üç ölçeğin ortak özelliği sözel ve yap performans bölümleridir. Bu zeka ölçeklerinin sağladığı en önemli fayda, çocukların kendi yaşıtları arasında yetrlerini görebilmeleri ve zaman içinde de bir takım karşılaştırmalara gidebilmeleridir. 6-16 yaş aralığındaki çocuklara yapılan WISC-R testi ortalama 60 dakikada gerçekleştirilmektedir.

WISC-R zeka ölçeği sözel bölümü

  • Genel bilgi; Çocukların okul ve kültürel çevresiyle birlikte doğal çevrelerinden aldıkları bilginin ne düzeyde olduğunu gösteren alt testtir.
  • Benzerlikler; İki farklı şey arasında bir benzerlik kurarken, genelleme ve soyutlama kabiliyeti olup olmadığı, bunu da doğru bir şekilde ifade edip edemediği yönünde bir alt testir.
  • Aritmetik; Çocuğun öğrenme yeteneğini ve dikkatini bir probleme yönlendirebilme becerisini gösteren, belirli bir zaman sınırlamasına tabi bir alt testtir.
  • Sözcük dağarcığı; Çocukların ifade becerilerini ve bildikleri sözcük sayısını gösterir bir testtir.
  • Yargılama; Çocukların akıl yürütme, muhakeme, mantıksal ve duygusal düzeylerinin ölçüldüğü bir alt testtir.
  • Sayı dizisi; İşitsel uyaranları hatırlama kuvvetini gösterir bir testtir.

WISC-R zeka ölçeği performans bölümü

  • Resim tamamlama; Çocuğun dikkatini görsel uyaranlara yoğunlaştıran bir testtir. Resimdeki eksik detayların ayırt edilmesi istenmektedir.
  • Resim düzenleme; Muhakeme, olaylar dizisinin algılanabilmesi ve neden-sonuç ilişkisinin kurulabilmesi ile alakalıdır.
  • Küplerle desen; Mekansal, görsel ve hareketsel koordinasyon ile parçadan bütüne giderken ön tahmin becerisiyle alakalıdır.
  • Parça birleştirme; Hareketsel ve görsel koordinasyon ile parça bütün ilişkisinin kavranmasıyla ilgili bir testtir.
  • Şifre; Görsel hareketsel koordinasyon, çalışma sürati, sıraya koyma, görsel uyaranları hatırlama, psikomotor hız ve konsantrasyon konusunda uygulanmaktadır.
  • Labirentler; Figür ve zemin algısı ile el ve göz koordinasyonuyla alakalı bir testtir.

Goodennough-Harris insan resmi çizme testi

Test, kişinin zihin gelişiminin ölçülmesini amaçlamaktadır. Çocukların genel yeteneklerine ve bunun düzeyi ile alakalı bilgiler verir. Bir resim çizim testidir. Çocuklardaki zihinsel geriliği belirlemede çok önemli bilgiler sağlamaktadır. Fakat denek hakkında bir karara varılırken yalnızca bu testten faydalanılmamalıdır.

Test türü; Genel zeka testi.

Testin uygulandığı yaş grubu; Bu test 4-14 yaş grubundaki çocuklarda uygulanır.

Testin uygulandığı kişi sayısı; Test bireysel bir testtir, ancak gerektiği zaman grup testi şeklinde de kullanılabilmektedir.

Testin uygulama biçimi; Çocuklardan boş bir kağıdın üzerine insan resmi çizmeleri istenmektedir.

Testi yapanların eğitimi ve nitelikleri; Testi uygulayanların psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji lisans mezunu ve eğitimde psikolojik hizmetler mezunu olmaları gerekmektedir. Ayrıca özel ve resmi kuruluşlar ile meslek örgütlerinden alınan eğitimlere ait sertifika sahibi de olmaları gerekmektedir.

Stanford Binet zeka testi

Zihinsel performansların belirlenmesi amacıyla yapılan bireysel bir zeka testi türüdür. Bu testin sonucunda kişiyle ilgili zeka yaşı ve zeka bölümü edinilmektedir. Stanford Binet testi, süreyle sınırlandırılmış bir test değildir. Bu test yaklaşık 23 yıllık bir uygulama süresinin ardından 1960 senesinde tekrar revize edilmiştir. Bu revizyonla yapısal ve psikometrik işlemlerle ilgili pek çok değişiklik yapılmıştır. Test, uygulamada bir görüşme şeklindedir. Küçük çocuklarda ortalama yarım saat kadar, daha büyüklere uygulandığında 60-90 dakika kadar sürmektedir.

Zeka testinin uygulamasına beklenen zihinsel yaşın altında sorular sorularak başlanmaktadır. Eğer çocuk sorularda başarısızlık yaşarsa, başarı elde edilinceye kadar önceki düzeyler denenmeye devam eder. Başarı sağlanan seviye, test uygulanan deneğin temel yaşı olarak kabul görmektedir. Bu temel yaş tespit edildikten sonra, testi yapan kişi daha yüksek seviyelere geçer ve test başarısız olana dek yapılır ve bu düzeyde de son bulur. Testin puanlanmasının ardından, temel yaşa başarılı olunan her testten elde edilen puan eklenerek zeka yaşı belirlenir.

Test türü; Zeka testi.

Testin uygulandığı yaş grubu; 2 yaşından yetişkin yaşlara kadar uygulanır.

Testin uygulandığı kişi sayısı; Bireysel zeka testidir ve her oturumda bir kişiye uygulanır.

Uygulama biçimi; Testi yapan kişi tarafından deneğe yönergelere uygun olarak sorular sorulur ve cevaplaması istenir.

Testi uygulayanların eğitimi ve nitelikleri; Testi yapacak olanlar psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji lisans mezunu ve eğitimde psikolojik hizmetler mezunu kişilerdir. Ayrıca resmi ve özel kuruluşlarla meslek örgütlerince verilen eğitimlere katılarak sertifika almış olmaları gerekir.

Cattel zeka testi

Uluslar arası bir zeka testi olup, kültürel etkilerden arındırılmıştır. Kağıt ve kalemle yapılan bir testtir. Üç ölçek şeklindedir ve her bir ölçeğin A ve B olarak paralel formları da vardır. Süreli olarak uygulanmaktadır ve yaklaşık 25 dakika kadar sürmektedir.

Test türü; Grup zeka testi.

Testin uygulandığı yaş grubu; Ölçek1 test 4-8 yaş aralığındaki çocuklara ve zihinsel engelli yetişkinlere, ölçek2 test 8-13 yaş aralığındaki çocuklara ve orta düzeyde zihinsel kapasitesi olan yetişkinlere, ölçek3 test ise 10 ve daha yukarı sınıflarda okuyan çocuklara ve yetişkinlere uygulanmaktadır.

Testin uygulandığı kişi sayısı; Grup testidir.

Testin uygulanma biçimi; Deneklerden, serinin devamı olması gereken şekli veya benzemeyen şekli bulmaları için farklı soru türlerini belirlenen sürede cevaplamaları istenmektedir.

Testi yapanların eğitimi ve nitelikleri; Test psikolojik danışmanlık ve rehberlik, eğitimde psikolojik hizmetler ve psikoloji mezunu olanlar tarafından yapılır. Bununla birlikte resmi ve özel kuruluşlarla meslek örgütlerince verilen eğitimlerden sertifika almış kişilerce yapılmaktadır.

Bender Gestalt görsel motor algılama testi

Kişinin beynindeki bozuklukların belirlenmesi amacıyla uygulanmaktadır. Çocuklarda gerilik, regresyon, organik beyin hasarı ve fonksiyon kaybı ile ilgili gelişimsel bir test olarak kullanılmaktadır. Testte 9 geometrik şekil bulunmaktadır ve süre sınırı yoktur.

Test türü; Psikomotor ve klinik testi olarak sınıflandırılmaktadır.

Testin uygulandığı yaş grubu; 5-10,11 yaş aralığındaki çocuklara uygulanmaktadır.

Testin uygulandığı kişi sayısı; Test bireyseldir ve tek oturumda bir kişiye uygulanmaktadır.

Testin uygulanma biçimi; Çocuklardan sırasıyla 9 geometrik şeklin beyaz çizgisiz bir kağıda çizmeleri istenmektedir. Zeka geriliği ve duygusal problemi olan çocuklar için birden fazla kağıda gereksinim duyulabilir.

Testi uygulayanların eğitimleri ve nitelikleri; Testi uygulayanlar psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji ve eğitimde psikolojik hizmetler mezunu kişilerdir. Bunların yanı sıra özel ve resmi kuruluşlarla birlikte meslek örgütlerinden eğitim almış sertifikalı kişilerce uygulanmaktadır.

Beier cümle tamamlama testi

Bu test, kişilerin duygularının incelenmesinde tamamlanmamış cümlelerden meydana gelmiş olan bir testtir. Testte iki form bulunmaktadır. Bunlar; Form A 56, Form B ise 67 maddeden meydana gelmiştir. Testte herhangi bir süre sınırlaması bulunmamaktadır. Fakat deneğin testi ne kadar sürede cevaplayabildiği de yorumlanmaktadır.

Test türü; Projektif (kişilik) testi.

Testin uygulandığı yaş grubu; Form A testi 8-16 yaş aralığındaki gruba, Form B de 13 yaş ve üzerindeki gruba uygulanır.

Testin uygulandığı kişi sayısı; Bu test hem bireysel hem de gruplara uygulanmaktadır.

Testin uygulanma biçimi; Test yapılan bireylerden tamamlanmamış olan cümlelerin tamamlanması istenmektedir.

Testi uygulayan kişilerin eğitimleri ve nitelikleri; Test psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji ve eğitimde psikolojik hizmetler mezunlarınca yapılmaktadır. Ayrıca özel ve resmi kuruluşlarla mesleki örgütlerce eğitim alanlar tarafından ancak sertifikası bulunanlarca yapılmaktadır.

Porteus labirent testi

Çocukların genel yeteneklerini belirlemek için uygulanmaktadır. 5-14 yaş grubundaki çocukların zeka performans kısmının ölçülmesinde kullanılmaktadır. 12 labirentten meydana gelmektedir.

Test türü; Bireysel zeka testi.

Testin uygulandığı yaş grubu; 5-14 yaş aralığındaki çocuklar için uygulanır.

Uygulanan kişi sayısı; Bireysel bir testtir ve tek bir kişiye yapılmaktadır.

Testin uygulanışı; Çocukların labirentteki çıkış yollarını bulmaları temeline dayanır.

Testi uygulayanların eğitimleri ve nitelikleri; Test psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji ve eğitimde psikolojik hizmetler mezunları tarafından uygulanır. Ayrıca resmi ve özel kuruluşlar ile mesleki örgütlerden eğitim alıp sertifika sahibi olanlarca yapılmaktadır.

Metropolitan okul olgunluğu testi

Okul hayatına yeni başlayan çocukların birinci sınıftaki talimatları idrak etmeye hazırlıklı olmalarına imkan sağlayacak özellikleri ve başarılarını ölçmek için kullanılmaktadır. Çocukları anaokulu bitiminde ya da birinci sınıf başlangıç döneminde inceleme amacıyla uygulanmaktadır. Testin uygulanma yaşı 5-6 yaş aralığıdır.

Gessel testi

Bu test 1-7 yaş aralığındaki çocuklara yapılmaktadır. Kolay olandan zor olana doğru sıralanan 7 değişik şekilden meydana gelmektedir. Bu şekiller her yaş seviyesine göre düzenlenmektedir ve testin sonucunda çocukların zeka seviyesi ve gelişim yaşları hesaplanmaktadır.

Frostig gelişimsel görsel algı testi

Test, temelinde görsel algılamanın tespit edilmesini sağlamaktadır. El ve göz koordinasyonu, şekil ve zemin, uzaydaki pozisyon, şekil değişmezliği, uzay ilişkileri olarak beş algı becerisinin ölçülmesini sağlar. Test 3-8 yaş aralığındaki çocuklarda kullanılmaktadır. Beş alt testten meydana gelmekte olup, hem bireysel hem de gruplara yapılabilmektedir.

Ankara gelişim tarama envanteri

Test, 0-6 yaş aralığındaki çocukların gelişimini dört farklı alanda inceleme altına almaktadır. Yalnızca anne, baba veya çocukla daha sık vakit geçiren, onunla daha fazla ilgilenen kişilerce yapılan bir testtir. Testle çocukların becerilerinin ne seviyede olduğu değerlendirilir.

Stroop testi

1935’te J.R. Stroop tarafından üç bölüm halinde geliştirilmiş olan bilişsel bir testtir. İlk bölümünde çocuklara renk adları verilir ve bunların mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde okunması istenir. İkinci bölümde de renkli mürekkeple basılı kümelerin renklerinin ne olduğu hızlı bir şekilde söylenmesi istenmektedir. Üçüncü bölümde ise, verilen rengin isminden değişik renkten bir mürekkeple yazılmış olan kelimelerin mümkün olduğu kadar çok hızlı ve yüksek bir sesle okunması istenmektedir.

Örnek vermek gerekirse; “mavi” kelimesi kırmızı ya da sarı renkli mürekkeple yazılır. Stroop etkisi şeklinde adlandırılan netice, teste tabi olunanların farklı renkteki mürekkeple yazılmış olan renk isimlerini ( mavi renkel yazılan kırmızı kelimesini ) okumada çok zorlanmaları, doğru şekilde okumak için büyük çaba sarf etmeleri, yzaılı kelimeyi değil de mürekkep ne renkteyse onun rengini söylemeleridir. Verilen örnekte doğru olan okuma kırmızı olması gerekirken, mavi demesi…

Testin bilişsel psikoloji yönünden önemi, görsel algı ile semantik-sembolik algı arasında bir çatışma yaşandığında, görsel algının daha ağır basması şeklindedir. Diğer bir ifadeyle; görsel algı çok daha temeldir, ilkeldir ve semantik süreçten çok daha önce gelmektedir.

Benton görsel bellek testi

Bu test, 8 yaş ve üzerindeki kişilere uygulanmakta olan bir görsel bellek testidir. Testle çocukların gördüğü şeyleri, kısa süreli veya uzun süreli olarak mı belleklerine kaydettikleri tespit edilmektedir. Testin çizimli ve göstermeli olarak iki türü bulunmaktadır.

Leave a Reply