LDL, kötü kolesterolü tanımlayan bir terimdir. Atardamarlarda tıkanmalara ve katman birikimlerine yol açmaktadır. Yazımızda, LDL nedir, yüksekliği ve düşüklüğü neyi ifade eder? Sorularına cevap vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
LDL nedir?
LDL’nin açılımı Low Density Lipoprotein’dir. Yani düşük yoğunluklu lipoprotein anlamına gelmektedir. 20 yaşından itibaren herkesin her 5 yılda bir LDL tahlili yaptırması gerekmektedir.
Normal LDL değerleri nedir?
- En sağlıklı LDL seviyesi; 100 mg/dL’den düşük değerler
- Sağlıklı ama dikkat edilmesi gereken LDL seviyesi; 100 – 129 mg/dL aralığındaki değerler
- Sağlıklı sınırı aşan LDL seviyesi; 130 – 159 mg/dL aralığındaki değerler
- Yüksek LDL seviyesi; 160 – 189 mg/dL aralığındaki değerler
- Çok yüksek LDL seviyesi; 190 mg/dL üzerindeki değerler.
LDL kolesterol değerleri, farklı laboratuar testlerinde ölçüm aralıkları değişkenlik gösterebilmektedir.
LDL kolesterol değeri kaç olmalıdır?
LDL kolesterol seviyesi kişinin yaşı, genel vücut sağlığı ve yaşam tarzına bağlı olarak değişebilir. Hedeflenmesi gereken LDL değeri mümkün olabildiğince 100 mg/dL’den düşük olmalıdır. Eğer LDL değerleri yükselmeye başlarsa ve bu şekilde sürerse, genel sağlık bakımından tehlikeli durumları da beraberinde getirecektir.
LDL yüksekliği ne anlama gelir?
Bu durum, damar tıkanıklığı ve kalp hastalıklarında riski büyük oranda arttırmaktadır. Bu riskin artmasındaki neden, atardamar çeperinde kolesterol birikmesidir. Bu biriken kolesterol, ufak damarlardaki kan akında zayıflık meydana getirmektedir. Kalp problemi bulunan kişiler, LDL seviyesini mutlaka 100 mg/dL’den daha aşağıda tutmaya önem vermelidirler. En ideal seviye 70 mg/dL olmasıdır.
İyi kolesterol ile kötü kolesterol arasındaki fark nedir?
LDL yüksekliğinin nedenleri nelerdir?
Kandaki LDL yüksekliğinin başlıca nedenleri şu şekildedir;
- Hatalı beslenme alışkanlıkları: Aşırı şekilde doymuş yağ tüketilmesi LDL yüksekliğine neden olmaktadır. Doymuş yağlar daha çok hayvansal besinlerde yer almaktadır. Doymuş yağ oranı yüksek olan gıdalardan bazıları şu şekildedir;
- Yağlı kırmızı etler, yumurta, süt ve peynir gibi hayvansal kaynaklı besinler
- Kakao yağı, Hindistan cevizi yağı ve palm yağı bulunan paketli gıdalar
- Kızarmış yağlı yiyecekler
- Tereyağı ve katı margarin çeşitleri
- Katı bitkisel yağ
- Kraker, cips ve çerez gibi atıştırmalık paketli gıdalar
- Sigara içmek: Sigara ve diğer tütün mamullerinde bulunan nikotin, damarların çeperlerine zarar vererek LDL’nin damarlara yapışmasına ve birikmesine imkan sağlar. Yapışan LDL yerine yenilerini koymaya çalışan vücutta LDL kolesterol yüksekliği olabilmektedir. Sigara ve tütün mamulleri, bu etkileriyle kalp krizi ve felç gibi problemlere yol açabilmektedir.
- Aşırı kilolar: LDL parçacıkları yalnızca kolesterol taşımamaktadır, aynı zamanda trigliserid de taşır. Aşırı kilolar, trigliserid düzeyininde yükselme meydana getirirken, iyi kolesterol olan HDL’yi de düşürmektedir. Fazlalık trigliseridin taşınması için vücut daha fazla LDL üretmektedir ve LDL’nin çözülmesine yarayan HDL’nin azlığından dolayı LDL yükselir.
- Hareketsiz yaşam tarzı: Egzersiz veya spor aktiviteleri yapmamak ve dolayısıyla hareketsizlik kişilerde LDL yüksekliği meydana getirmektedir.
- Cinsiyet ve yaş faktörü: 20 yaşından sonra herkeste LDL seviyesi doğal olarak artış göstermektedir. Erkeklerin 50 yaştan sonra LDL seviyelerine dikkat etmeleri gerekmektedir, çünkü ciddi bir yükselme dönemine girmişlerdir. Kadınlardaki LDL seviyeleri genellikle menopoza girene kadar düşük seyrede, ancak menopozdan sonra erkeklerde görülen LDL seviyesi düzeyine yaklaşmaktadırlar.
- Metabolik sendrom: Bu yüksek tansiyon, bel bölgesinde yağ birikimi, şeker, anormal şekilde trigliserid ve kolesterol seviyeleriyle karakterize bir durumdur. Metabolik sendromu olanların LDL seviyelerinin yüksek olduğu belirlenmiştir. İşte, metabolik sendrom nedenleri;
- Hareketsizlik ve aşırı kilolar
- Tip 2 şeker hastalığı
- İnsülin direnci
- PKOS (polikistik over sendromu)
- Karaciğer yağlanması (alkolik olmayan)
- Karaciğer veya böbrek hastalıkları
- Tiroit salgısında azlık: Tiroit hormonu yağların üretilmesinde, emiliminde ve metabolizmada düzenleyici etki yapmaktadır. Kolesterol de bir tür yağdır. Eğer tiroit salgısında azlık varsa hücrelerdeki LDL reseptörleri azalmakta ve tanınamadığı için de daha fazla LDL üretilmektedir.
- Bulaşıcı bazı hastalıklar: Şimdiye kadar etkisinin ne olduğu tam manasıyla anlaşılamamış olsa da, şu hastalıklar da LDL yüksekliğine yol açabilmektedir;
- Herpes virüsü
- Kilamidyal pnömani
- Sitomegalovirüs
- Helicobacter Pylori (sindirim sistemi ülseri)
Bu tür hastalıklardaki bakteri ve virüsler, hücrelerin metabolizmalarını bozup LDL yüksekliği yapabilir. Bu konuda gerçekleştirilen bazı araştırmalarda, LDL yüksekliğinin bu hastalıklarla mücadele eden savunma mekanizmasının etkisi olduğu ortaya atılmıştır.
- Yoğun stres: Gerçekleştirilen bir takım araştırma çalışmalarında, yoğun stres ve kaygı bozuklukları olanların LDL seviyelerinde yükselme meydana getirdiği görülmüştür.
- Genetiklik: Genlerin de LDL yüksekliği konusunda rolü bulunmaktadır. Her tür sağlık verileri aynı olan iki kişinin LDL seviyeleri farklılık göstermektedir. Birinci derece ailede LDL yüksekliği bulunanların çok daha fazla risk altında oldukları belirtilmektedir.
LDL düşüklüğü ne anlama gelir?
LDL ya da kötü kolesterolün önemli bir takım görevleri de bulunmaktadır. LDL’nin düşük olması, genellikle sağlıklı bir vücuda sahip olunduğunu gösterse de, nadiren bir problemin işareti de olabilmektedir. Konunun uzmanı olan doktorlar arasında tam bir görüş birliği bulunmasa da, 40 mg/dL’nin altında seyreden LDL için düşük tanımı kullanılabilir.
LDL düşüklüğünün nedenleri hala araştırma konusudur. Ancak şu iki etkenin LDL düşüklüğünde önemli etkileri olabileceği belirtilmektedir;
- Parkinson hastalığı
- Karbonhidrat içermeyen diyet (katojeniik diyet)
LDL düşüklüğünde çok nadir olsa da şu sorunlar yaşanabilmektedir;
- Kaygı bozuklukları ve depresyon
- Bazı kanser hastalıkları
- Beyin kanamasından sonra gelişen felç (hemorajik inme)
- Prematüre doğum ve bebeğin kilosunda düşüklük
Kaynak: multiyasam.com/ldl-nedir-yuksekligi-ve-dusuklugu-ne-anlama-gelir
