Glukoz, vücut hücrelerinin yakıtı ve enerjisidir. Glukoz, yediğimiz yiyeceklerden alınır ve kanla taşınır. Sıklıkla karbonhidratlar glukoza dönmektedir. Böylece kanda şeker miktarı ortaya çıkar. Glukozun normal seviyenin üzerinde ya da altında olması, pek çok sağlık sorununa neden olmaktadır. İşte, glukoz nedir, yüksekliği ve düşüklüğü ne anlama gelir?
Normal glukoz değeri nedir?
Normal glukoz değeri açlıkta ve toklukta farklıdır.
Açlıkta, 70-100 mlgr.
Tokluk kan şekeri, 125 mg/dl altında olmalıdır.
Glukoz yüksekliği ne anlama gelmektedir?
Açlık kan şekerinde;
100-125 mg/dl aralığında olduğunda gizli şeker,
126 mg/dl üzerinde şeker hastası olduğu anlaşılır.
Tokluk kan şekerinde;
200 mg/dl üzerinde şeker hastası olarak kabul edilir. Genelde şeker hastalığı teşhisi koyulan bir kişide glukoz yüksekliği, hastalığın kontrol altına alınamadığını ortaya çıkarmaktadır.
Glukoz yüksekliği neden oluşur?
- Şeker hastalığı (Diyabet);
Vücudun aldığı glukozu yeterince işleyememesi ve depolayamaması halinde ortaya çıkan hastalıktır. Kanda bol miktarda glukoz vardır, fakat hücreler glukozdan yoksundur. Depolanmayı sağlayan insülin hormonu bazı hastalarda hiç salgı yapmaz. Bu durum, tip 1 diyabet hastalığıdır. Tip 2 diyabette ise, insülin yeterli derecede değildir. Genetik olarak şeker hastalığı oluşabildiği gibi, aşırı kilolu olmak ve yaşlanmak da diyabet riski yaratır.
- Aktif tiroid bezi;
Graves hastalığı, doğum sonrası ilaç kullanılması ve tiroid bezi iltihabı, yumurtalık ve testis tümörleri ile iyotu bol beslenme, hipertiroid yaratarak glukoz yüksekliğine neden olur.
- Pankreas sorunları;
Pankreasta oluşan tümörler, kanser ve iltihaplar glukoz yüksekliği yapmaktadır.
- Bazı tümörler;
- Feokromasitoma (böbrek üstü bezi tümörü)
- Akromegali (hipofiz bezinden büyüme hormonunun fazla salgı yapması),
- Cushing sendromu ve Glukagonom glukoz yüksekliğine neden olan tümörlerdir.
Glukoz düşüklüğü ne anlama gelmektedir?
Glukoz seviyesinin kanda en düşük olacağı değer 75 mg/dl’nin altında olmamalıdır. Yeterince glukoz olmadığında depodan yapılan glukozlar kana salınır. Şeker hastalarında glukoz düşüklüğü kullanılan ilaçların yan etkisi ile oluşur. Ayrıca bir tümör olması ya da hormon bozukluğu glukoz düşüklüğüne neden olmaktadır.
Glukoz düşüklüğünün nedenleri nelerdir?
- Az çalışan hipofiz bezi;
Hipofiz bezi bazı hormonları yeterince salgılayamaz. Bu durum glukoz düşüklüğüne neden olur. Bu genelde beyin ameliyatları, tümörler, kafaya darbe alınması, beyinde çıkan iltihaplar, radyasyon tedavisi almak, felç, beyin kanaması, hipofiz ve hipotalamus tümörleri kaynaklı oluşabilir.
- Az çalışan tiroid bezi;
Bağışıklık sisteminde oluşan bir hastalık, solunum yolu iltihapları, hamilelik, lityum içeren ilaç kullanmak ve tiroid bezinin alınması kaynaklı olarak oluşmaktadır.
- Aşırı insülin almak;
Kontrolsüz alınan insülin hormonu glukoz düşüklüğüne neden olabilir. Şeker hastalarının ayarlanan dozlarla insülin alması gerekmektedir.
- Pankreas tümörleri;
Pankreasta oluşan tümörler insülin salgısı yaparlar. Bu durumda, kanda glukoz düşüklüğü meydana gelmektedir.
- Diğer nedenler;
Karaciğer ve böbrek hastalıkları, obezite ameliyatı sonrası kilo verme, ağır egzersiz yapmak ve uzun süre gıdasız kalmak kanda glukoz düşüklüğü yapabilir.
Kaynak: multiyasam.com/glukoz-nedir-yuksekligi-ve-dusuklugu-ne-anlama-gelir
