Homosistein Nedir?
Homosistein, esansiyel olmayan bir aminoasittir. Yani bu aminoasit vücutta üretilebilir türdendir. İnsan vücudunda metiyonin denilen aminoasitten sentezlenmektedir. Metionin, hayvansal gıdaların içerisinde bol miktarda bulunurken, bitkisel gıdalarda az miktarda bulunur.
Homosistein, normal şartlarda vücudumuzda ideal miktarda bulunan bir aminoasittir. Ancak bu aminoasitin miktarının normal değerler dışına çıkarak yükselmesi bazı sorunlara yol açmaktadır.
Homosistein Hangi Durumlarda Zararlıdır?
Homosistein aminoasidi, normal şartlar altında vücutta bulunarak yapım işlemlerine katılan faydalı bir maddedir. Ancak homosistein salgılanmasını inhibe eden (engelleyen) enzimlerin çalışmaması ve homosistein miktarının aşırı artışı sonucu birikimden kaynaklı damar duvarlarının tahribatı söz konusu olur.
Damarda tahrip olan bölgeler yeniden onarılır. Bu durumda damar duvarı kalınlaşarak yapısı bozulur. Kalınlaşan bölgede tıkanmalar ve buna bağlı olarak kalp krizi gibi kalp-damar hastalıkları ortaya çıkar.
Homosistein birikimi yalnızca damar duvarını tahrip etmekle kalmaz, damar duvarında var olan hasarları dahada kötü duruma sokar. Homosistein aminoasidinin gençlerde yükselmesi sonucu damarlar zarar görür ve kalp-damar hastalıkları ortaya çıkar. Yaşlılardaki değer artışı sonucu ise var olan damar hasarları kötüye doğru gider. Buna bağlı olarak kalp krizi veya felçlik görülebilir.
Homosistein Yüksekliğinde Belirti-Bulgu
Homosistein değerlerindeki artış herhangi bir şikayete neden olmaz ve sinsi bir şekilde ilerler. Bazı kişilerde başka bir sebeple tahlil verirken şans eseri fark edilebilir.
Homosistein Yüksekliğinin Zararları
Homosistein yüksekliği yalnızca kalp-damar hastalıklarına yol açmakla kalmaz. Bunun yanı sıra birçok sağlık sorunun daha sebebi olabilir.
- Erken doğum ve düşüklere sebep olur. Erken doğum sonucu bebeklerde sağlık sorunları görülme riski artar.
- Kemiklerde zayıflamaya neden olur. İleri yaştaki kişilerde kemik kırıklarına yol açabilir.
- Hipertansiyona neden olur. Erken yaşta bu durumla karşı karşıya kalmak, görme kaybından inmeye kadar birçok hastalığa neden olabilir.
- Alzheimer ve parkinson gibi sinir sistemi hastalıklarına sebep olabilir.
- Emboli riskini arttırır. Bu da damarlarda tıkanmayla sonuçlanır.
- Duyma kusurlarına neden olabilir.
- Görme kusurları ortaya çıkabilir.
- Migrene neden olabilir. Homosistein değeri yüksek olan kişilerde genellikle migren kötüye gitmektedir. Homosistein değerinin düşürülmesi migren hastalarında düzelmeye neden olmaktadır.
Homosistein bu denli çok hastalığa neden olabiliyorken, hastanelerde düzenli tetkik edilmeyen bir durumdur.
Homosistein Yüksekliği Neden Olur?
Homosistein değerini yükselten birkaç faktör bulunmaktadır. Bunlara göz atalım.
- Sigara
- Aşırı kahve tüketimi
- Yaşlılık
- Şişmanlık
- B6, B12, magnezyum ve folik asit eksikliği
- Kalıtsal (Bazı insanalarda, doğuştan homosistein inhibe edici enzimleri kodlayan genler bulunmaz. Tahminlere göre bu durum birçok kişide vardır ancak çok bir yükselme göstermediği için fark edilmez.)
- Sürekli ilaç kullanımı.
Normal Homosistein Değerleri
Tıp dünyasında kabul gören maksimum homosistein seviyesi 15 µmol/L’dir. Ancak kimilerine göre bu değer vücuda zarar verecek düzeydedir. Bu değer ne kadar düşük olursa sağlık açısından o kadar iyi. 6.5-9.5 µmol/L aralığı yeteri kadar sağlıklı kabul edilebilir.
Homosistein Değerini Düşürmenin Yolları
Homosistein değerinin yüksek olmasının sebebi kalıtsal, yani doğuştan olmadığı sürece basitçe düşürülebilir bir durumdur. yaşam tarzınızda yapacağınız küçük değişiklikler bile, fark edilebilir bir düşüşe neden olacaktır.
1. Beslenme: Homosistein aminoasidinin yapımına neden olan maddeleri vücudumuza gereğinden fazla almazsak doğal olarak homosistein üretimi kontrol altında olur. Homosistein değerleri düşene kadar bu yiyecekleri kısıtlamakta fayda var.
- Homosistein üretimine neden olan, metionin aminoasidinden zengin gıdaları bir süreliğine az tüketmeniz gerekmekte. Bunlar, işlenmiş etler, süt ve yumurtadır. Ancak bu hiç yemeyeceğiniz anlamına gelmiyor. Çünkü vücudunuzun proteine de ihtiyacı var. Homosistein düzeyiniz normale döndüğü zaman tekrar tüketiminizi yavaş bir şekilde arttırabilirsiniz.
- Kiloluysanız kilo verin.
- Kahve tüketimini azaltın.
- Alkol alıyorsanız, homosistein değerleriniz düzelene kadar alkole ara verdin.
- İşlenmiş gıdaları az tüketin. (Özellikle karbonhidratları)
2. Yaşam Tarzı: Homosistein düzeyini etkileyen bir diğer faktör yaşam tarzıdır. Homosistein düzeyini normale getirmek için yapmanız gereken birkaç adımdan bahsedelim.
- Düzenli egzersiz yapın. Egzersiz sayesinde homosistein düzeyinde azalma olmakta. Haftada 3 gün, günlük yarım saat yürüyüş bile yeterli olacaktır.
- Sigarayı bırakın.
3. Supplement: Son olarak yapmamız gereken ise supplement ile, beslenme ve yaşam tarzını desteklemek. Bunun için doktor gözetiminde supplement kullanın. Supplement önerilerimiz şu şekilde:
- Günlük 300 gram N-astil L-sistein alımı, homosistein seviyesini düşürmede yardımcı bir takviyedir. Homosisteinlerin parçalanmasını hızlandırarak değerlerinizin yerine gelmesini sağlar.
- Folik asit ve B12-B6 vitaminleri, homosisteinin etki mekanizmasını düşüren enzimlerin inhibitörüdür. Folik asti ve B12-B6 vitaminlerinin vücutta yetersiz olduğu durumalrda homosistein miktarı yükselir. Günlük 1 mg folat, 30 mikrogram B12 ve 10 gram B6 vitamini alımı bu konuda size yardımcı olacaktır.
- Protein içerikli öğün tüketiminden önce alınan günlük 500 mg taurin, homosistein değerlerinizi düzenlemekte yardımcı bir supplementtir.
