Kateter tıpta kullanılmakta olan bir ekipman olup, tedavilerde gereken bir kanala, damara veya vücut boşluğuna sokulan bir alettir. Tedavi sırasında hastanın vücuduna enjekte edilecek olan sıvıların kolaylıkla aktarılmasını, gerekli olan drenaj durumlarını ya da vücuttan atılacak sıvıların dışarıya atılmasını sağlamaktadır. Yazımızda, kateter nedir ne işe yarar ve çeşitleri hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
Kateter çeşitleri;
En sık kullanılan kateter, intravenöz adı verilen tedavi yöntemlerinde kullanılmakta olanıdır. Bu tedavilerde kullanılan kateter, oldukça küçük boyuttaki bir iğne yardımı ile vücuda takılır. Ele ya da kola yerleştirilen iğne sonrasında kateter yerleştirilir. Kemoterapi veya bulantı gideren ilaçlar, vücuda kateter yolu ile enjekte edilmektedir.
Tercih edilen kateterin türü, tedavinin ne olduğuna ve kullanılacak olan ilaçlara göre belirlenmektedir. Kateter gerektiren durumlar üç şekilde ele alınmaktadır ve çeşidi buna göre belirlenmektedir. Bunlar;
Orta hat kateteri; Bu tür kateterler, köprücük kemiği altına yerleştirilenlerdir. Şayet uygun olursa, boyundaki damarların içine de takılabilmektedir. Bu bölgelerin her ikisinde de kateter ucunun göğüs üzerine gelmesi nedeniyle, kateterin yerleştirilmesi sırasında hastaya lokal anestezi uygulaması yapılmaktadır.
Santral kateteri; Dirsek yakınında yer alan büyük damarlara takılan kateter çeşididir. Hastaya bu uygulama sırasında da lokal anestezi yapılmaktadır.
Port kateteri; Bu kateter çeşidi üst kol veya göğüs bölgesine uygulanmaktadır. Port kateterlerini yerleştirme sorumluluğu radyologlarda veya cerrahlardadır.
Kateter neye yarar?
Kateterler, kan bağışı yapan kişiden alınan kanın ihtiyacı olan hastaya verilip, kan içinden temel olarak istenen kısmın alınarak geri kalanının alınmasında yardımcı olmaktadır. Uygulanan bu işlemler, çok dikkat gerektiren ve hızlıca gerçekleştirilmesi gereken işlemlerdir. Bundan dolayı, kan aktarımı işlemlerinde mutlaka kateterlerden faydalanılması gerekmektedir.
Kalıcı kateter nedir?
Normal kalması gereken süreden daha uzun süre vücutta takılı kalan kateterler, kalıcı kateter olarak adlandırılmaktadır. Bu tür kateter kullanımında derinin alt kısmında bir kanal oluşturulmakta ve buradan da toplardamara bir yol açılmaktadır. Yaklaşık 6 – 12 ay süreyle vücutta takılı kalan bu kateterler, mikrop veya virüs kapmaması için üzerlerinde bir keçe bulundurmaktadır. Bu sayede steril kalması sağlanmaktadır.
Kalıcı kateterler hangi hastalarda kullanılır?
Kalıcı kateterler, uzun süre hastanın vücudunda kaldığı için vücuda uyum sağlama ve psikolojik baskı yapma ihtimalleri vardır. Bundan dolayı, kalıcı kateter çok gerekli olan hallerde ve nadiren uygulanması gereken bir uygulamadır.
Kalıcı kateter uygulaması; hastanın devamlı olarak düşük tansiyon sorunu olması, önemli bir kalp yetmezliğinin bulunması ve yaşamasından ümit kesilen kısa ömrü kaldı düşünülen hastalarda uygulanması uygun görülmektedir.
