Enerji sağlamak için vücudun yağ ve yağ asitlerini kullanmasından dolayı, idrarda keton görülür. İdrarda keton yüksek çıkarsa ciddi hayati tehlike arz edebilir. Genellikle doğru beslenme ve şeker hastası olanlarda yeterli dozda insülin alınması sayesinde kolaylıkla tedavi edilebilmektedir. Yazımızda, idrarda keton görülmesi ile ilgili bilgiler vereceğiz. İşte, detaylar;
İdrarda keton değerleri neyi ifade etmektedir?
Normal koşullarda idrarda keton olması çok zor bir şeydir ve yapılan testlerin negatif çıkması daha yüksek olasılıktadır. İdrar tahlilinde rastlanan keton seviyesine bağlı olarak yükselme değerlendirmesi şu şekildedir;
- 20 mg/dL’den az ise; Hafif
- 30-40 mg/dL arasında ise; Orta
- 80 mg/dL’den daha fazla ise; Şiddetli seviyededir.
İdrarda keton görülmesinin belirtileri nelerdir?
İdrarda ketona rastlanması halinde şu belirtiler de görülebilir;
- Sık aralıklarla idrara çıkma
- Susuzluk
- Bulantı ve kusma yaşanması
- Nefes alıp vermede zorlanma
- Nefeste meyve kokusu veya aseton kokusu olması
- Zehirlenme etkisiyle beraber baş dönmesi ve bayılma olması
İdrarda keton görülmesinin nedenleri nelerdir?
Enerji elde etmek amacıyla vücudun yağ ve yağ asitlerini yıkıma uğratmaya başlaması, yağlarda bulunan ketonları serbest bırakmakta ve idrarda çıkmasına neden olur. Buna neden olan etkenler ise şöyle;
- Şeker hastalığının kontrol edilememesi;
İleri seviyede şeker hastalıklarında, kandaki şeker etkin bir şekilde kullanılamamaktadır. Bunun için insülin takviyesi yapılması gerekmektedir. İnsülin yetersizliğinde ise vücut, şekerin yerine yağ yıkımına başlar. Bu durum idrarda keton olmasına yol açar ve ilerleyerek diyabetik ketoasidoz adı verilen oldukça önemli bir hastalığa çevirir. Şeker hastası olanlarda bunu tetikleyen etkenler ise şöyledir;
- Hamilelik
- İltihaplı bazı hastalıklar
- İnsülin alımının kaçırılması
- Uzun süreli egzersizler
- Şeker hastası olunduğunun bilinmemesi
- Ameliyatlar nedeniyle vücudun fiziksel bir gerginlik yaşaması
- Gıdasız kalınması;
Yeterli miktarda karbonhidrat ve şeker alınmadığı zaman, vücut enerji sağlamak amacıyla yağ kullanır ve bu yağ yıkımı nedeniyle de idrarda keton görülmesine neden olur. Buna neden olabilecek etkenler ise şöyle;
- Aşırı alkol tüketimi
- Devamlı olarak kusma yaşamak
- Anoreksiya nevroza
- Düşük karbonhidratlı veya yüksek proteinli bir beslenme
- Ölüm orucu gibi nedenlerle uzun süre aç kalmak
- Ketojenik diyet;
Daha çok epilepsi hastalarında nöbet sayısı ve sıklığının azaltılabilmesi amacıyla, karbonhidrat ve protein yönünden zayıf, yağ bakımından zengin ketojenik diyet uygulanmaktadır. Bu durumda idrarda keton görülmesi beklenen bir şeydir. Tedavinin bir uzman gözetiminde kontrollü olarak yapılması gerekmektedir.
- Hatalı yapılan ölçümler;
Kanda anormal miktarda keton bulunmamasına karşın, sıkça idrarda keton görülmesine yol açabilen durumlar şu şekildedir;
- Aşırı su kaybı yaşanması
- C vitamini takviyesi alımı
- Valproik asit, fenazopirazin ve levodopa gibi ilaçların kullanılması
- Diğer sebepler;
Aşağıda sıralanan etkenler idrarda keton görülmesine neden olabilmektedir. Bunlar;
- Ağız ve zorlu egzersizler
- Şiddetli seyreden hastalıklar
- Yanıklar
- Zehirlenme
- Eterle yapılan anestezi
- Yüksek ateş
- Glikojen depo hastalığı gibi metabolik hastalıklar
- Hipertiroidi
- Uzun müddet soğuğa maruz kalmak
- Emzirme
- Gebelik, eklampsi
İdrarda keton görülmesinde tedavi;
İdrarda keton seviyesinin hafif şekilde yükselmesi zararsız bir durumdur. Ancak ciddi etkenlerden dolayı ortaya çıkan vakalar her şekilde tedavi edilmek durumundadır.
- Acil müdahale; Diyabetik ketoasidoz gibi önemli hastalıklardan kaynaklanan keton yüksekliği için şu tedaviler yapılabilir;
- Damar yoluyla sıvı, mineral desteği ve insülin verilmesi
- Şeker hastası olanların farklı durumlara bağlı olarak gereken insülin miktarı ile ilgili bilinçlendirilmesi
- Beyin ödemi ve solunum yetersizliği gibi belirtilerin hastane koşullarında kontrol edilmesi
- Hastalıkların tedavisi;
Şeker hastası olanlarda idrarda keton görülmesine nenden olan bazı bulaşıcı hastalıkların tedavisinin yapılması gerekmektedir. Metabolik hastalıklar da uygun yaşam tarzı ve düzenli olarak kontrol edilmesi gereken hastalıklar olarak öne çıkmaktadır.
- Diğer tedavi yöntemleri;
Enerji sağlamak amacıyla vücudun karbonhidrat yerine yağ kullanmasının sebebi belirlenmeli ve gerekli tedbirler alınmalıdır. Buna göre;
- Yeme bozukluğu nedeniyle idrarda keton görülen hastaların yeterli miktarda karbonhidrat ya da şeker aldıklarından emin olunmalı
- Gıda takviyesi olmaksızın gerçekleştirilen ağır ve zorlu egzersizlerden, uzun açlıktan mümkün olduğunca uzak kalınmalıdır.
Kaynak: Bu yazı, multiyasam.com/idrarda-keton-gorulmesi-ne-anlama-gelir/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
