Anne karnında olan gelişim bozukluğu ile yarık dudak ve damak deformitesi oluşur. Genelde gebeliğin 8-12. Haftalarında meydana gelen bu durum, ortalama 1000 doğumda 1 ortaya çıkar. Bu deformasyon ile dünyaya gelen çocuklarda beslenme zorluğu ve alt, üst solunum yolu enfeksiyonları oluşur. Bu durum doktorlar tarafından düzeltilebilir ve bu bebekler normal bir hayat sürer.
Yarık dudağın genetik faktörlerce oluştuğu ve çevresel faktörlerinde etkili olduğu düşünülür. Genetik etkilenme tüm hastaların %10’unda etkilidir. Eğer, aile içinde bu durumda olan hasta varsa çocukta oluşma olasılığı artar. Annenin hamileliğinin 3. Ayında geçirdiği kızamıkçık enfeksiyonu, sigara içme yarık dudak ve damak görülme riskini arttırır.
Yarık dudak damak anomalisi en fazla üst dudakta oluşur. Ayrıca;
Tek taraflı tam olmayan dudak yarığı, tek taraflı tam dudak yarığı, iki taraflı tam olmayan dudak yarığı, bir tarafı tam, bir tarafı tam olmayan dudak yarığı, iki tarafı tam dudak yarığı, orta hat dudak yarıkları olarak sıralanır. Yarık damak; yumuşak damak yarığı, sert damak yarığı, submukoz yarıklar, küçük dilin ikiye ayrılması şeklinde oluşur.
Yarık dudak tedavisi:
Yarık dudak tedavisinde önemli olan şey, yüz hatlarının normale getirilmesidir. Dudak kasları ile dudak mukoza ve derisi simetrik oluşturulması ve estetik yapılması ile tedavi planlanır.
Operasyon yaşı tedaviye başlama yaşıdır. Yarık damak ve dudakla doğan bebekler, doğumdan 48 saat sonra tedaviye başlar. Bazı bebeklerde doğumdan hemen sonra operasyon yapılır. Bazıları ise doğumdan 2. Ve 6. Aylar arasında operasyon yapılır. Doğumdan hemen sonra bebek ortodondist tarafından incelenmeli, ağız içi cihazlar ile anotomik yapı düzenli gelişime getirilmelidir. Yeni doğan bebeklerde emme mekanizmasında eksiklik varsa mutlaka doktora götürülüp incelenmelidir.
Yarık dudak cerrahisi sonrası hasta ertesi sabah evine gönderilir. Bebek beslenirken, kesi nedenli akıntıların mama ile birleşmesi engellenir. Kesiye antibiyotik pomatla pansuman yapılır ve yara kuru tutulur.
Yarık damak tedavisi:
Yarık damak anomalileri, ağız ve burun boşluğunda, diş arkasında, yumuşak damakta olmak üzere pek çok şekilde oluşabilir. Yarık damakta bir durumda submukoz yarıklardır. Bu yarıklar, plastik cerrah tarafından anlaşılır. Yarık damak tedavisinde amaç, hava ve su geçirmez bir bariyer oluşturmak, işitmenin korunması, orta yüz büyümesinin korunması, düzgün konuşma sağlanması ve dişlerin sağlıklı olması için yapılır.
Doğum sonrası ilk 48 saatte ortodonti tedavisi başlar. Bazı hastalarda 6. Ay veya 12-18 ay aralığında operasyon planlanır. Fakat pek çok plastik cerrah, en az 9 ay beklemek gerektiğini söyler.
Yarık dudak damak ameliyatı riskleri:
Kanama, enfeksiyon, skar oluşumu, asimetrinin olmaması, memnuniyet verilmeyen sonuç, alerjik reaksiyonlar, iyileşmenin gecikmesi, uzun dönem içinde olan sıkıntılar, anestezi sorunları ameliyat sonrası yaşanacak olan sorunlardır. Her ameliyatta olduğu gibi yarık dudak ve damak operasyonları da bu sorunları içerisinde taşır. İyi merkezlerde ve iyi cerrahlar tarafından yapılan operasyon sonrası bakım çok önemlidir.
Yarık damak ve dudak sorunu olan çocuklarda ebeveynler sıklıkla sorun yaşarlar. Bu bebekler damak ve dudak anomalisi dışında gayet sağlıklıdırlar. Normal çocuklardan bir farkı olmayan bu çocuklarında psikolojisi düşünülmelidir.
