Keçi sakalı bitkisi, gülgiller alt grubundaki Umarieaegillerdendir ve 10 alt türü bulunmaktadır. Bu alt türler, süs bitkisi olarak kullanılmak amacıyla üretilmiştir. Bu türün yalnızca Hakiki keçi sakalı tıbbi amaçla kullanılmaktadır. Üretilen diğer türler tıbbi amaçlarla kullanılamaz. Yazımızda, keçi sakalı bitkisinin faydaları hakkında bilgiler vermeye çalışacağız. Ama ondan önce bitki bitkiyi biraz daha tanıyalım. İşte,detaylar;
Keçi sakalı bitkisi;
Ülkemizde keçi sakalı, tekesakalı ve ergeç sakalı gibi adlarla tanımlanmasının nedeni, bitkinin çiçeklerinin bakıldığında keçi sakalını andırmasıdır. Latince de folium pendulus yani asılı ip yumağı manasına gelmektedir.
Keçi sakalı, Asya ve Avrupa’da ılıman bölgelerde, ülkemizde de Karadeniz, Marmara ve Doğu Anadolu bölgelerinde yetişmektedir. Daha çok nehir kenarlarında, bataklık bölgelerde, mezarlıklarda, çimenlik alanlarda ve nemli meralarda yetişmektedir. Bitkinin kökleri saçaklı ve sürünen bir köktür ve derine indiği için oldukça sağlam bir yapıdadır. Gövdesi, yetiştiği bölgeye bağlı olarak 0,5 – 2 m aralığında olabilmektedir.
Keçi sakalı bitkisinin alttaki yaprakları büyüktür ve yukarıya doğru küçülmektedir. Ana yaprağı kanat şeklindedir ve yaprakçıkları da sağlı sollu dizilidirler. En son kısmında da tek bir adet yaprak yer almaktadır. Yaprak kenarları dişli olup, üst kısmı koyu yeşil, alt kısmı grimsi ve tüylü, 4-10 cm uzunlukta ve 2,5 cm enindedir. En uç kısımda yer alan yaprak diğer yapraklardan farklı olarak üç loplu bir yapıdadır. Yaprakların dip kısımlarında küçük yaprakçıklar yer almaktadır. Taç yaprakları ter yumurta biçiminde, sarımsı beyaz renktedir. Ortada yer alan döllenme tozlukları beyaz saplı sarımtırak ya da esmer topuzcukludur. Bitkinin üzerinde yaklaşık 100-500 kadar çiçek olabilmektedir.
Keçi sakalının hasadı ve hazırlanışı;
Keçi sakalının çiçekleri ya da yaprakları Haziran – Eylül arasında toplanır, bağ haline getirilerek kurutulur. Kurutma işlemi sırasında ortam sıcaklığının 40 dereceyi geçmemesi gerekmektedir. Bitkinin faydalı kısımları olan çiçekleri ve yaprakları, hiçbir şekilde güneş altında değil gölgede kurutulmalıdır. Bunun yanı sıra, bitki kuruduğunda biraz daha kalsın demek bitkinin faydasına zarar verebilir. Çünkü bileşiminde bulunan eterik yağları kaybedebilir ve kalitesi azalır. Güneş altında yalnızca bitki köklerini kurutmak gerekir ve kurutulduğu anda hemen paketlenmelidir. Özellikle aktarlarda açıkta satılan bitkiler, kısa zamanda etkilerini yitirmekte ve kalitesi olmamaktadır.
Keçi sakalı bitkisinin içeriği;
Keçi sakalı bitkisinin çiçeklerinde %0,3 – 0,5 oranında bulunan maddeler şu şekildedir;
- Uçucu yağlar yani eter yağları; Anisaldehyd, Salicylasitmetilester, Salicylaldehyd, Phenyletil (Feniletilalkol) ve Benzilalkol içermektedir.
- Flavonoitler; %0,5 – 3 oranında yer alır. Bunların en başında Quercetin-3-glikozit, Spiraeosid (Quercetin-4’-β-D-Glikozit), Quercetin-3-Arabinozit, Kâmpferol-4’-β-D-Glikozit, Rutin ve Hyerozit gelmektedir.
- Tanenler; Ortalama %10 – 15 oranında bulunmaktadır. Bunlar Ellagitanninlerden ve Gallotaninler’dir.
- Bunların yanında mineraller, vitaminler ve zamk içermektedir.
Keçi sakalı bitkisinin yaprakları, Tanin türevlerinden Ellagitaninler içermektedir. Bunlar; 1,2,3-Tri-O-O-alloyl-4,6-(S)-hexahydroxydiphenoyl-β-D-glikoz,2,3-Di-O-galloyl-4,6-(S)-hexahydroxypenol-β-D-glikoz Rugosin D ve Izorugosin’dir. Oldukça az miktarda olsa da Flavonoit türevleri ve ter yağı türevleri de içermektedir.
Keçi sakalı bitkisi neye iyi gelir, faydaları;
Ateş düşürücüterletici, iltihap önleyici, ağrı dindirici, safra söktürücü, idrar artırıcı ve antiseptik özellikleri vardır.
Romatizmalı hastalar üzerinde gerçekleştirilen araştırmalarda, içeriğinde keçi sakalı otu bulunan Rheummeda adlı damlanın romatizmaya iyi geldiği belirlenmiştir.
Keçi sakalı bitkisinin çiçekleri en çok üşütme hastalıklarına yani soğuk algınlıklarına karşı kullanılmaktadır. Artirit yani eklem iltihaplanması, eklem bozukluğu olan artroz, bel ağrısı, gut, kas romatizması ve siyatik gibi hastalıkların tedavisinde, mesane ve böbrek rahatsızlıklarında, diş ve baş ağrılarında da kullanılabilir. Keçi sakalı otunu da yukarıdaki rahatsızlıklarda kullanmak mümkündür, ancak keçi sakalı çiçeği kadar etkisi yoktur.
Keçi sakalı otu, Homeopati’de kökleri çiçek açmamışken sökülür ve iyice yıkanıp ince şekilde kıyılarak bir şişeye alınır. Keçi sakalı kökünün yaklaşık 100 gramının üzerine 500 ml %70 dereceli alkol eklenir ve güneş ışınlarından 4 – 6 hafta kadar korunur. Bu süreçte iki günde bir kez çalkalanır. Sürecin sonunda ortaya çıkan tentür Homeopati’de Spirea ulmaria olarak tanımlanmaktadır. Bundan her gün 3 – 4 kez 10 – 15 damla kadar 4 – 8 hafta kullanılır.
Keçi sakalı çayı ve hazırlanışı
Bir demliğin içine iki kahve kaşığı kadar keçi sakalı konulur ve 300 – 500 ml kadar kaynar su ilave edilir. 5 – 10 dakika kadar demlenmeye bırakılır ve daha sonra servis edilir.
Keçi sakalı otu çayı, eğer aşırı miktarda tüketilirse kişide bulantı ve mide sorunlarına yol açabilir. Bunun yanı sıra, uzun süreli olarak tüketildiğinde de cinsel gücü azalttığı belirtilmektedir.
Not: Keçi sakalı çiçeğinde bulunan salisilik türevleri, Biogen yani canlı şeklinde tabir edilmektedir. Ancak sentetik bir şekilde elde edilen salisilik türevleri ölü olarak kabul edilmektedir. Bundan dolayı, eski dönemlerdeki gibi keçi sakalı otu gibi şifalı bitkilerden doğal ilaç üretimine yeniden başlanmıştır.
Kaynak: Bu yazı, hastalikdanis.com/kecisakali-madesu%CE%B2-filipendula-ulmaria/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
Yazınız ciddi bir emekle hazırlanmış. Gerçekten çok güzel bir siteniz var.