Yumurtanın Besin Değerleri ve Yumurtanın Faydaları

Beslenmenin en önemli unsurlarından biri olan yumurta, hayatın her aşamasında tüketilmesi gereken bir besin maddesidir. Yazımızda yumurta ve yumurtanın besin değerleri ile birlikte beslenmedeki önemini anlatmaya çalışacağız. İşte, detaylar;

Sağlıklı beslenme dendiğinde, vücudun gereksinimi olan besin öğeleri ve enerjinin tam olarak vücuda alınmasıyla mümkün olmaktadır. Bunu sağlayabilmek için bütün besin gruplarından yeterli miktarlarda tüketilmesi gerekmektedir. Bu noktada yumurta, et grubu yani protein grubunda olan çok mükemmel bir besindir. Kanatlı hayvanlardan elde edilen çok önemli bir besin maddesi olan yumurta, anne sütünden sonra insanın gereksinim duyduğu neredeyse tüm besin öğelerine yer veren tek besindir.

Besleyiciliği yüksek bir besin; Yumurta:

Örnek bir protein kaynağı olarak gösterilen yumurta, anne sütünden sonra protein örüntüsü en zengin olan bir besindir. Yumurta tüketerek, protein haricinde yağ, vitaminler ve mineraller de dengeli bir şekilde alınmış olur. Çok değerli bir besin olmasındaki diğer bir neden de; İçeriğindeki protein ve diğer besin öğelerinin metabolizma tarafından neredeyse tamamının kullanılabilir olmasıdır. Yani çok yüksek bir oranda emilim edilebilmektedir. İçerdiği proteinlerin tamamı vücut proteinlerine dönüştürülebilmektedir ve bundan dolayı örnek protein adı verilmektedir.

Yumurtanın içeriğinde yer alan yağların üçte biri doymuş yağlardan, %10’u çoklu doymamış yağlardan kalan kısmı da tekli doymamış yağ asitlerinden meydana gelmektedir. Ayrıca kolesterol, lesitin, fosfolipitler, demir, fosfor, çinko, A, D, E ve B2 vitaminleri de bol miktarda bulunmaktadır. Özellikle beyin gelişimin en önemli kaynağı olan kolin de içermektedir.

Yumurta alırken ve muhafaza ederken dikkat!

Yumurtanın kendinden olan doğal bir ambalajı yani kabuğu vardır. Dolayısıyla diğer pek çok gıdaya yapılabilen hilelerin hiçbiri yumurta için yapılamaz. Burada üzerinde durulması gereken en önemli nokta, alacağınız yumurtaların taze mi bayat mı olduğunun bilinmesidir. Bu nedenle, alırken üretim tarihi ve son kullanma tarihini kontrol etmek gerekir. Ayrıca son kullanım tarihine kadar da tüketilmesi gerekmektedir.

Uygunsuz koşullarda depolanan yumurtalar, kısa sürede bozulabilmekte ve sağlık açısından zararlı hale gelmektedir. Muhafaza koşulları -1 ile +4 derece aralığında buzdolabında iki haftaya kadar, kabuğun kırılmasından itibaren de yine buzdolabında bir hafta süreyle muhafaza edilebilmektedir. Ayrıca çiğ yumurta -18 derecede dondurulup 1 yıl süreyle saklanabilmektedir.

Yumurta içerikli yemekler hazırlanacağı zaman, çiğ yumurtalar öncelikle yıkanmalı ve temiz bir kabın içine kırılmalıdır. Buzdolabında muhafaza edilen yumurta kullanılacağı zaman gerektiği kadar çıkartılmalıdır. Yumurta bulunan yemeklerin hazırlanma süresinin haricinde, yumurtaların iki saatten daha fazla oda sıcaklığında tutulmaması gerekmektedir.

Yumurtalı olarak hazırlanacak olan bütün yiyeceklerde pişirilme işlemi gerçekleştirilmelidir. Çünkü çiğ yumurtanın sindirimi hem güç olur hem de mikroorganizmalar bulaşabilir. Bu mikroorganizmaların en sık görüleni ise salmonella enfeksiyonudur. Bu enfeksiyonlar ve diğer bazı enfeksiyonlar hamilelerin, bebeklerin ve çocukların hayatını riske edebilecek düzeyde olabilmektedir. Yumurtanın doğru şekilde pişirilmesi sayesinde, çiğ yumurtanın beyazında bulunan avidin, sarısındaki B grubu vitaminlerle biyotini bağlaması önlenir.

Yumurta satın alırken çatlak ve kırık olanlarının alınmaması gerekmektedir. Çünkü bunlar çok hızlı bozulmakta ve mikroorganizmaların oluşmasına yol açmaktadır. Satın alacağınız yumurtanın kabuğunun temiz, yeterli kalınlıkta, düzgün ve az pürüzlü olmasına dikkat etmelisiniz. Muhafaza ederken orijinal ambalajında ve yıkamadan tutulmalıdır. Yıkanırsa doğal koruyucu tabakasını yok etmiş olursunuz. Eğer yıkanacaksa kullanmadan hemen önce yıkanmalıdır.

Yumurta nasıl pişirilmelidir?

Besleyici değerinden en yüksek faydayı sağlayabilmek için yumurtanın pişirilme şekli çok önemlidir. Özellikle kayısı kıvamında haşlanan yumurtanın metabolizmaya olan faydası maksimum seviyededir.

Ayrıca tavada, sebze veya diğer bazı besinlerle karıştırılıp kullanılabildiği gibi, pastacılık ve fırıncılıkta kıvam sağlayıcı, kabartıcı ve sabitleyici olarak da kullanılmaktadır. Bunların haricinde sebze ve et yemeklerinin terbiye edilmesinde, başkaca pek çok yiyeceğin hazırlanışında geniş çapta kullanılır. Yani yumurtanın içine girdiği yüzlerce yemek tarifini rahatlıkla bulabilirsiniz.

Yumurtanın pişirme süresinin çok iyi ayarlanması önemlidir. Yumurtanın haşlanma süresi uzun tutulursa ve yumurta eğer bayatsa sarısındaki demir, yumurta akında bulunan sülfürle etkileşime girerek sarısının çevresinde yeşil renkte bir halka meydana gelmektedir. Bunun adına demir sülfür halkası adı verilir. Bunun oluşması, yumurtanın besleyici değerinin çok önemli bir kısmını kaybettiği anlamına gelmektedir. Yumurta haşlanırken 4 dakika içinde beyazı, 12 dakika içinde de tamamı katılaşmaktadır. Bu sürelerden daha uzun süre pişirilen yumurtalar rahat sindirilemez ve B grubu vitaminlerinde zayiat meydana gelir.

Yumurta kimler tarafından, nasıl ve ne kadar tüketilmeli?

Yumurtanın her gün ve herkes tarafından tüketilmesinde hiçbir sakınca yoktur. Özellikle bebekler, çocuklar, hamileler ve sporcuların her gün tüketmeleri önerilmektedir. Yetişkin kişilerin ve yaşlıların her gün olmasa bile haftada minimum 2-3 defa yumurta tüketmeleri, protein alarak metabolizmalarının düzenli çalışması açısından çok önemlidir. Çocukların büyüme çağında beyin ve vücut gelişimlerinin sağlanabilmesi ve zengin protein sağlaması için tüketilmesi gereken önemli bir besindir.

Yumurtanın sağlığa olan etkileri nelerdir?

Uzun yıllar içeriğindeki kolesterolden dolayı kalp-damar hastalarının, yaşlıların ve yağ metabolizması bozuk olan kişilerin tüketmeleri yasaklanmış bir besindir. Yumurta üzerinde yapılan kapsamlı araştırmalar göstermiştir ki, yumurtadaki kolesterol iyi huyludur ve kötü kolesterolü düşürmektedir. Yani yumurta tüketirken kolesterolüm yükselecek diye korkmaya gerek yok artık.

Yumurtadaki kolesterol beyin fonksiyonları ve sinir hücreleri üzerinde faydalı olduğu gibi, pek çok hormonun yapısında ve metabolizmasında da çok önemli bir maddedir. Yumurtanın yağla birlikte doğrudan yüksek ısıyla pişirilmesi onu zararlı hale getirmektedir. Bundan dolayı, yağda yapılan yumurta tüketimlerinin az olmasına özen gösterilmelidir.

Ayrıca önemli bir nokta olarak da; yumurta alırken mümkünse gezen tavuk yumurtası almaya özen gösterilmeli veya organik sertifikası olan yumurtaların alınarak tüketilmesini tavsiye ederiz.

Yumurtanın Besin Değerleri

 Besin Elementi Bütün Beyaz Sarı
 Enerji (kkal)751759
 Protein (g) 6.253.522.78
 Toplam Yağ (g)5.0105.12
 Toplam Karbonhidrat (g)0.60.30.3
 Yağ Asitleri4.3304.33
 Doymuş Yağlar (g)1.5501.55
 Tekli Doymamış Yağlar (g)1.9101.91
 Çoklu Doymamış Yağlar (g)0.6800.68
 Kolestrol (mg)2130213
 Tiamin (mg)0.0310.0020.028
 Riboflavin (mg)0.2540.1510.103
 Niasin (mg)0.0360.0310.005
 B6 Vitamini0.0700.0010.0069
 Folat (mcg)23.51.022.5
 Vitamin B12 (mcg)0.500.070.43
 Vitamin A (IU)317.50317.5
 Vitamin E (mg)0.7000.70
 Vitamin D (IU)24.5024.5
 Kolin (mg)215.10.42214.6
 Biotin (mcg)9.982.347.58
 Kalsiyum, Ca (mg)25223
 Demir, Fe (mg)0.720.010.59
 Magnezyum, Mg (mg)541
 Bakır, Cu (mg)0.0070.0020.005
 İyot, I (mg)0.0240.0010.023
 Çinko, Zn (mg)0.5500.55
 Sodyum, Na (mg)63557
 Manganez, Mn (mg)0.0120.0010.011

Leave a Reply