Sinüzit nedir? Sinüzit neden olur belirtileri ve tedavisi

Yüz kemiklerinin iç kısmında bulunan boşlukların iltihaplı dokuyla dolmasına sinüzit adı verilmektedir. Genellikle burun tıkanıklığı, geniz akıntısı, sarı-yeşil renkte burun akıntısı, koku almada zorluk ve baş ağrısıyla belirti vermektedir. Yazımızda, sinüzit belirtileri, sinüzit tedavisi ve korunma yöntemleriyle ilgili bilgiler vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;

Sinüzit nedir?

Burnun çevresinde bulunan kemiklerin içindeki hava boşluklarına sinüs adı verilmektedir. Her insanda;

• Frontal sinüsler yani alın sinüsleri
• Maksiler sinüsler yani yanak sinüsleri
• Ön ve arka etmoid sinüsler yani gözlerin arasında yer alan sinüsler
• Sfenoid sinüsler yani geniz bölgesinde bulunan sinüsler

Çocuklardaki sinüslerin erişkin kişilerdeki görünüme kavuşması 12-14 yaşlarında gerçekleşmektedir. Son şeklini ise 22-24 yaşlarında almaktadır.

Sinüsler, mukus yani normal salgı üreten burun sisteminin parçası durumundadır. Burun ve sinüsler günlük olarak yaklaşık yarım litre mukus salgılamaktadır. Mukus, mukozada hareket ederek tozları, bakterileri ve havadan gelen partikülleri süpürmekte ve yıkamaktadır. Sonrasında ise mukus boğaza doğru süzülmekte ve yutulmaktadır. Mukusun içinde bulunan bakteriler ve partiküller de mide asidiyle parçalanırlar.

Sinüzit, burnun çevresinde yerleşmiş olan sinüsleri döşeyen mukozanın iltihabını anlatan bir ifadedir. Yalnızca sinüs mukozasının etkilenip burun mukozasının etkilenmemesi mümkün olmadığından artık sinüzit yerine rinosinüzit tanımı yapılmaktadır. Sinüzit genellikle döşeyici mukozanın ürettiği mukus salgısının burna boşaltılamaması nedeniyle meydana gelmektedir. Bu duruma yol açan üç faktör vardır. Bunlar;

• Sinüslerin burna boşalmasını sağlayan kanalların (ostium) tıkanık olması,
• Mukusu sinüslerin içinde boşalma kanalına taşıyan sistemin bozulması,
• Mukus kıvamının veya içeriğinin değişmesi.

Yukarıda sayılan faktörlerin en az birinin olması durumunda, sinüslerde toplanan mukusun içerisinde bakterilerin çoğalması nedeniyle sinüzit oluşmaktadır. Sinüzit sınıflandırması ise şöyledir;

• Akut sinüzit
• Subakut sinüzit
• Kronik sinüzit
• Tekrarlayan akut sinüzit
• Kronik sinüzitin akut alevlenme durumu

Sinüzitin belirtileri;

Sinüzit belirtileri kişiye göre değişiklik gösterebilmektedir. İnsanların birçoğu yüz veya baş ağrısı çektiğinde sinüzit olduklarını düşünmektedirler. Halbuki sinüzit ağrıyla birlikte çok az kendisini belli etmektedir. Sinüzitte daha çok burun tıkanıklığı, yüz kısmında dolgunluk, ses bozukluğu ve burun akıntısı öne çıkmaktadır. Genel sinüzit belirtileri ise şöyledir;

• Gece ya da sabahları görülen inatçı öksürük,
• Sarı yeşil renkli kıvamlı burun akıntısı,
• Gözlerin etrafında basınç olması,
• Kötü kokan nefes, koku alma bozukluğu, mide bulantısı ve kusma,
• İki haftayı bulan soğuk algınlığı ve hafif ateş,
• Horlama ve burun tıkanıklığı,
• Geniz akıntısıyla beraber boğazın yanması,
• Uzun süreli baş ağrıları.

Sinüzitin nedenleri nelerdir?

• Sinüzitin en çok görülen nedeni viral üst solunum yolu enfeksiyonlarıdır,
• Alerji kaynaklı sinüs ostiumlarını tıkayan mukoza ödemi,
• Burun içindeki eğrilikler,
• Poliplerin olması,
• Sinüs boşalma kanallarını (ostium) daraltan burun eti büyümeleri veya tıkanmasına neden olan anatomik patolojiler,
• Daha çok çocuklardaki geni eti büyümeleri,
• Uçak yolculuğunda ya da yüzme sırasında meydana gelen basınç farklılıklarının ostiumların tıkanmasına yol açması.

Romatizma ve yüksek tansiyon hastalığından çok daha sık görülse de, şeker hastalığı ve kalp hastalıklarından daha fazla yaşam kalitesini bozan bir durumdur. Hem fiziksel hem de psikolojik açıdan olumsuzlukları bulunmaktadır. Sinüzit burun tıkanıklığı, halsizlik, alında ağrı, yorgunluk, gece uykuda ağzın açık olması ve horlama gibi sorunlarla birlikte akciğer, mide ve bağırsak problemleri de oluşturabilmektedir.

Saçın ıslak olması sinüzite yol açar mı?

Saçın ıslak kalması ve ıslakken dışarı çıkılması sinüzite neden olur mu? sorusu en çok merak edilen konulardan biridir. Eğer burnunda alerji ya da polipler bulunan ya da alerji kaynaklı burun eti büyümesi olanlar, ıslak saçlarla dışarıya çıktıklarında burun mukozası sıcak soğuk değişimi nedeniyle alerjik şişmeye maruz kalır ve sinüslerin kapanmasına yol açarak sinüzit olma riskini arttırabilmektedir. Bu riskten saçın kestirilmesi ve kısa olması sayesinde kurtulmak olası değildir. Bu durum sıcak soğuk değişimlerinden kaynaklanmaktadır ve herkeste görülebilir. Ancak burunda bunun oluşmasını kolay hale getirebilecek bir yatkınlık söz konusuysa ya da bir hastalık varsa daha çok karşılaşılabilmektedir.

Sinüzit baş ağrısı nedir?

Toplumda baş ağrılarının en başta gelen sebebi olarak sinüzit görülmektedir. Sinüzit, çok şiddetli ve yaşam kalitesini düşüren ağrılara yol açabilmektedir. Sinüslerden kaynaklanan baş ağrısı nedenlerini sıralayacak olursak;

• Mukozal temas yüzeyleri ile birlikte vuran ağrılar
• Yetersiz hava alma neticesinde oksijensiz kalma ya da negatif yöne basıncın olması
• İltihabi dokuların, çevre dokulara yaptığı basınç.

Sinüs hastalıklarında birden çok sinüsün hastalığı normal bir durumdur. Bundan dolayı yaşanan yakınmalar, birden fazla sinüsün meydana getirdiği bir bütün şeklinde olacaktır. Ayrıca yansıyan ağrı fenomeni de görülebilir.

Yanaklardaki sinüslerde meydana gelen ağrı, sinüs bölgesinden başlayarak üst düşlere doğru çıkmaktadır. Bazen elmacık kemiği, alın bölgesi ve genizde de hissedilmektedir. Kronik sinüzitte düşük oranda ağrı meydana gelmektedir. Yanak sinüslerinin habis tümörlerinde olan ağrı, ileri evre sinüzitte bir yakınmadır. Yanak sinüslerindeki kistlerde ağrıya yol açar. Bu kistler büyüyerek sinüsün iç kısmını kaplar ve oluşturduğu baskı yüzünden de ağrıya sebebiyet verir. Oluşan ağrı oldukça şiddetlidir ve yanaktan yayılarak alına kadar çıkabilir. Kişide burun tıkanıklığı ve gözyaşı salgısında artış meydana getirir.

Burun kökü sinüslerinde akut enfeksiyon durumunda, burun kökü ve gözlerin arka kısmında ağrı oluşur. Az da olsa tek başına da görülür. Daha ok alın ve yanak sinüzitinin yanında pansinüzit olarak da oluşmaktadır. Osteoma adı verilen iyi huylu tümörler de ağrı yapabilmektedirler.

Alın bölgesindeki sinüsler genellikle alındaki ağrılardan sorumlu tutulur. Aslında alın sinüsünün ağız kısmının anatomik özelliği nedeniyle boşalması kolaydır ve alın sinüzitlerinde ağrı çok fazla olmaz.

Sinüslerdeki hava teorik anlamda dışarıdaki havayla aynı atmosferik basınçta olmaktadır. Basıncın dengelenmesi sinüs ağızlarının normal geçirgenlikleriyle ilişkili bir durumdur. Bu durumun bozulması sinüste bulunan hava basıncının dışarıdaki ortama nazaran eksik veya fazla olmasına neden olabilir. Bunun pratik sonucu da ağrının oluşmasıdır. Sinüsün iç kısmındaki hava basıncının azalmasıyla birlikte vakum baş ağrısı denen bir oluşum söz konusudur. Bu, sinüs ağzının bir sebepten dolayı tıkanması ve içerisindeki gazların mukoza tarafından emilmesi nedeniyle ya da dış hava basınç değişimlerine uyum sağlayamaması yüzünden olabilmektedir. Sinüs ağzındaki tıkanıklığın açılmasıyla ağrı ortadan kalkmaktadır.

Sinüzit tedavisi;

Yerinde ve doğru bir tedavi uygulanmadığı zaman sinüzit; kronik gastrit, kronik farenjit, reflü, menenjit, beyin apsesi, göz çevresinde apseler ve enfeksiyonlar meydana getirebilir. Sinüzit tanılaması endoskopik muayene ve KBB muayenesi, sinüs tomografisi ve direkt grafi gibi uygulamalarla konulmaktadır. Akut sinüzit ortalama 4 hafta kadar sürmekte ve ilaç tedavisiyle geçmektedir. Subakut sinüzit ise bir geçiş dönemidir. Bu dönemde akut sinüzit tam olarak iyileşmemiş ve kronik sinüzit de tam manasıyla henüz oluşmamıştır. Kronik sinüzit da ortalama 3 ay kadar devam edebilmektedir. İlk önce hastaya antibiyotik tedavisi verilir ve şayet kronik hale geldiyse ameliyatla tedavi gündeme gelir.

Kronik sinüzitte endoskopik sinüs cerrahisi veya balon sinoplasti cerrahi yöntemleri gerçekleştirilebilmektedir. Endoskopik sinüs ameliyatında, sinüs kanallarını tıkayan anatomik bozukluk veya polipler düzeltilerek kanalların açılması sağlanmaktadır. Ancak bu teknik hastanın daha uzun bir iyileşme süreci yaşamasına neden olmaktadır. Komplikasyon olma ihtimali nedeniyle dikkatli ve özenli yapılması gereken bir yöntemdir. Balon sinoplasti cerrahisi ise yeni bir yöntemdir ve yalnızca yüz, geniz ve alın sinüslerine uygulanmaktadır. Bu yöntemde hastanın uygunluğu aranır ve ameliyat edilen hasta aynı gün taburcu edilerek günlük yaşantısına ve iş hayatına geri dönebilmektedir.

Balon sinoplasti yöntemi, burunda doku zararına yol açmamakta, kanama olmadan ve tampon ihtiyacı gerektirmeden hızlı bir iyileşme sağlamaktadır. Bu ameliyat yöntemi, kalp damarlarının açılmasındaki yönteme benzer bir uygulamadır. Uygulamada sinüslerin kapalı olan kısmı belirlenmekte, sönmüş durumdaki balon buraya yerleştirilerek röntgen altında basınçla balon şişirilmektedir. Bu sayede kapalı olan sinüs deliğinde açılma veya genişleme sağlanmaktadır.

Balon sinoplasti yönteminin avantajları nelerdir?

Kanamanın olmaması, uygulamadan sonra cerrahi kaynaklı bir skar ve buna bağlı bir kapanma olmaması yönünden avantajlı bir yöntemdir. Bununla birlikte cerrahide meydana gelebilecek beyin, göz ve damar yapılarındaki komplikasyonların oluşmaması bakımından da oldukça güvenilir bir tedavi yöntemidir.

Operasyon yapılan hasta 20 dakika gibi çok kısa bir sürede sinüzit tedavisi olmakta ve bu dorundan kurtulabilmektedir. Hastaların hastanede kalma sürelerinin yanı sıra iyileşme süreleri de çok kısalır. Hasta aynı gün taburcu olabilmekte ve günlük yaşantısına dönebilmektedir. Uygulamadan sonra herhangi bir ağrı söz konusu değildir. Balon sinoplastisi sinüzit ameliyatını kabus olarak görenler açısından büyük bir çığır açmıştır. Bu yöntem et büyümesiyle birlikte sinüziti olanlara, küçük sinüsleri tıkanmış olan hastalar ve 17 yaşından küçüklere uygulanmaz.

Çocuklarda sinüzit tedavisi nasıldır?

Çocuklarda sinüzit tedavisinde ameliyat, ilaç tedavisine direnç gösteren vakalarda uygulanır. Sinüzit yüzünden göz çevresinde meydana gelen iltihaplanmanın tedavisinde de ameliyat söz konusudur. Kronik sinüzitin yanı sıra geniz eti veya sıkça bademcik enfeksiyonu geçirmekte olan çocuklarda, bademciklerin ya da geniz etinin alınması kronik sinüzit tedavisinde etkili olmamaktadır. Bunun için destekleyici tedavi de uygulanmalıdır. Uygun evrede kullandırılan ilaçlarla, geniz eti ve bademcik ameliyatına rağmen tedavisi mümkün olmayan kronik sinüzitlerde endoskopik sinüs ameliyatı tercih edilir. Gerçekleştirilecek ameliyat ile hedeflenen şey, sinüs ağızlarının açılması ve sinüslerin içinin temizlenmesidir. Çocuk için en uygun tedavi yöntemi ameliyat ise, zaman kaybetmeden bunun yapılmasında fayda vardır.

Sinüzitten korunma yolları nelerdir?

Uygun tedavi yapılmış olsa da yenileyebilen bir durum olan sinüzitin oluşmasının önüne nasıl geçilebileceğini bilmek önemlidir. İşte, sinüzitten korunma yolları;

• Grip enfeksiyonunun kesinlikle doktor kontrolünde tedavi edilmesi gerekli,
• Enfeksiyon boyunca burnun sürekli açık kalması gerekli. Okyanus suyu veya denize girmek sinüslerin boşalmasına yardımcı olacaktır. Bir su bardağına bir çay kaşığı tuz, yarım çay kaşığı karbonat ekleyin ve bununla burnunuzun içini yıkayın. Bu uygulamayla sinüslerin dolmasını önleyebilirsiniz. Ayrıca okaliptüs ve mentollü buhar banyosu da faydalıdır.
• Saçlar ıslak haldeyken dışarı çıkılmamalıdır.
• Doğrudan rüzgara maruz kalmamaya özen gösterilmeli.
• Alerji tedavisinin ihmal edilmemesi gerekir.
• Burun etinin büyüklüğü ve şişliği ile burun kemik eğrilikleri tedavi ettirilmelidir.

Sinüzit hakkında doğru bilinen yanlışlar;

Toplumda sinüzite iyi geldiği belirtilen bir takım metotlar, hayati neticelere yol açabilmektedir. İyi geleceğinin düşünüldüğü doğal bazı tedaviler ve bitkisel tedaviler risk unsuru taşıyabilir. Bu tür bitkiler burun içine doğrudan sıkılmamalıdır. Çünkü sıkılan bitki burnun arka kısmından alt solunum yoluna gidebilir ve bir gırtlak ödemine yol açarak hayati tehlike oluşturabilir. Sinüziti olanlar burunlarını süratli bir biçimde sümkürmemelidir, çünkü burunda bulunan enfeksiyon kulak yoluna kadar gidebilir. Bunun sonucunda da orta kulak iltihabı oluşabilir.

Sinüzite Ne İyi Gelir? Sinüzit Ağrısı Nasıl Geçer?

Sinüsleri açan en kolay ve etkili yöntem

Kaynak: Bu yazı, memorial.com.tr/saglik-rehberleri/sinuzit-ve-tedavisi/ kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.