Şeker hastalığı, gerektiği gibi ve iyi şekilde tedavisi yapılmazsa vücutta ve organlarda pek çok hasara ya da komplikasyonlara neden olmaktadır. Yazımızda şeker hastalığının vücut ve organlara verdiği zararlar ile komplikasyon nedenleri hakkında bilgiler vereceğiz. İşte, detaylar;
Şeker hastalığının verdiği zararlar:
- Kişinin gözünde hasar oluşturur hatta körlüğe neden olabilir,
- Tansiyon yüksekliğine yol açar,
- Kalp krizi riskini arttırır,
- Felç (inme) geçirme riskini yükseltir,
- Ayak veya bacak kesilmesine neden olabilir,
- Böbrek yetemezliğine yol açabilir,
- Sinirlerde ağrı, uyuşma ve hastalık oluşturabilir.
Şeker hastalığında komplikasyonlar neden oluşmaktadır?
Kan şekerinin yüksek olması ve sürekli olması, organlardaki hasar ve komplikasyonların en önemli sebebidir. Başka sebepler de organ hasarlarında ciddi rol alabilmektedir ve bu durumdan sorumlu olanlar şöyledir;
- Kan şekerinin yüksek olması,
- Şekerlenmiş proteinlerin dokularda ve kanda artış göstermesi,
- Hücrede serbitol adlı şeker birikimi,
- Serbeste radikallerden kaynaklanan hasarlar,
- Yetersiz beslenme,
- Tansiyonun yüksek olması,
- Homosisten yüksekliği’dir.
Proteinlerin şekerlenmesi (AGE):
Kanda şeker yüksekliği, hücrelerin içinde ileri düzeyde şekerlenme ürünü maddelerini arttırmaktadır. Artış gösteren AGE veya şekerlenmiş protein ürünleri organlarda ya da hücrelerde hasar meydana getirmektedir. Kişide kan şekerini kontrol etmek komplikasyonları engellese de yalnızca şekerin ayıklanması komplikasyonları engelleyemeyebilir. AGE bir tek vücutta oluşmamaktadır, tüketilen gıdalarla da AGE yani şekerli proteinler alınabilmektedir. Bu gıdalarla alınan ve hücrelerde oluşan AGE, hücrelerin yapısının bozulmasına da yol açmaktadır. İşlenmiş gıdalardaki AGE oranı daha fazla olmaktadır ve dolayısıyla doğal gıdaların AGE oranı düşük olmaktadır. Tüketilen gıdalar şekerlenince, yağlar okside olunca tat ve renk değişimleri meydana gelir. Özellikle ısıtılan veya ısıl işlem gören gıdalarda AGE artış göstermektedir. Gıdalardaki CML AGE miktarını, ısı ve nem de AGE oranını belirlemektedir.
Gıdalar kaynadıkça ve ızgarada kaldıkça AGE oranında artış olur. Et ve et ürünleri bu tarzda pişirilirse AGE oranı oldukça fazla artış göstermektedir. AGE yönünden zengin gıdanın %10 kadarı bağırsaktan emilmektedir. Normal bir diyette 16.000, 5.000 AGE kilonuit bulunmaktadır. Bu AGE dokularda parçalanmakta ve düşük moleküler ağırlıkta AGE ortaya çıkar idrarla da atılır. Bu durum şeker hastalarında yeteri kadar gerçekleşmemektedir.
Gıdalarda bulunan AGE miktarı:
Et ve peynirde yüksektir ve bunlar azaltılır,
Gıdaların ısısı düşürülünce AGE miktarı azalır, buharla ve su ile pişirmek AGE’nin azalmasını sağlar. Bazı gıdalardaki AGE içeriği;
Yumurta sarısı; 18071
Yumurta beyazı; 443
Portakal suyu; 33
Kakao; 2.812
Bitki çayı; 0
Izgara tavuk; 198.747
Yağsız süt; 5
1 dk ısıtılan süt; 21
2 dk ısıtılan süt; 75
3 dk ısıtılan süt; 345
Tam süt; 48
Elma; 127
Muz; 87
Mısır; 12
Diyet kola; 37
Kahve; 23
Kahve ve süt; 66
Kahve+süt+şeker; 236
Şeker ayarı komplikasyonları azaltır:
Gerçekleştirilen çalışmalar, Tip1 ve Tip2 şekeri olanlarda kan şekerinin normal olması veya normale yakın olması komplikasyonları azalttığını ortaya koymuştur.
Tip1 diyabetlilerde gerçekleştirilen çalışmalarda 1441 Tip1 diyabetli hastaya rastgele geleneksel tedavi şekilleri veya yoğun glikoz kontrolü uygulanmıştır. Kan şekeri düzeyi düşük olanlarda retinopati riski %76, mikroalbüminüri riski %43, nöropati riski de %64 oranında azalmıştır.
Tip2 diyabetliler üzerinde yapılan araştırmada 3867 Tip2 diyabet tanısı yeni konulmuş hastalarda, 4 farklı ilaç tedavisi ve yoğun tedavi yapılan hastalarla yalnızca diyet yapan hastalarda organ komplikasyonlarına bakılmıştır. Kan şekeri ölçümlerinde, açlık kan şekeri <108 mg/dl olanlar yoğun tedavi yapılan grup olmuştur. Bu hastalar 10 yılı aşkın bir süre izlenmiş, kan şekeri düşük olan ve HbA1c’si %7’den düşük olanlarda komplikasyonlar az oranda görülmüştür.
Komplikasyonların önlenmesi:
- Kan şekeri normale yakın tutulmalı,
- LDL kolesterol 100 mg/dl’nin altına düşürülmeli,
- Aşırı kilolardan kurtulmalı ya da normal kiloya inilmeli,
- Tansiyon 13/8 veya altında olmalı,
- HbA1c %6 dolaylarında tutulmalı,
- Homositein düzeyi düşürülmeli,
- Serbest radikallerle savaşmak için antioksidan yönünden zengin sebze ve meyve yenmeli,
- Ayak bakımları yapılmalı,
- Sigara içiliyorsa bırakılmalı,
- Her gün en az 30 dakikalık yürüyüşler yapılmalı,
- Yeterli ve dengeli bir beslenme olmalı,
- Kontroller aksatılmamalı,
- Gerekli aşılar mutlaka yaptırılmalı,
- Psikoloji düzgün ve iyi olmalı,
- Alınan ilaçlar düzenli olarak alınmalı,
- Benfotamin vitamini de komplikasyonları önlemekte ve hasarları azaltmaktadır.
Şeker hastalığı (Diyabet) Hangi organlara zarar verir işte uzman yorumu
