Prolaktin hormonu, kadınlarda ve erkeklerde salgılanan bir hormondur. Peki prolaktin yüksekliği nedir ve nedenleri nelerdir işte detaylar. Gebelik, aşırı stres, proteinden zengin beslenme, bazı ilaçların yan etkisi, tansiyon ve östrojen hormonu ilaçları, depresyon ilaçları, doğum kontrol hapları, meme başının çok uyarılması ve egzersizlerle aşırı salgı yapar. Hipofiz bezinde olan prolaktin hormonu yüksekliği, memelerden süt gelmesi, adet düzensizliği, vajinal kuruluk ve kısırlık gibi sorunlara neden olabilmektedir.
Prolaktin yüksekliği neden olur?
Hipofiz bezinde tümör olması, hipofizin aldığı travmalar, tüberküloz ve sarkoidoz hastalıkları, hipofiz bezinin ışın tedavisine maruz kalması, tiroid bezi yetmezliği, böbrek yetmezliği ve siroz hastalığı ile pkos hastalığı prolaktin yüksekliğine neden olmaktadır.
Bazen prolaktinin yapısında bozukluk oluşabilir. Aslında bu durum molekül yapısında olan bozukluktur. Bu durumda yapılan ölçümlerde prolaktin yüksek çıkar. Bu bir hastalık değildir. Prolaktini yüksek olan hastalarda makroprolaktine bakılması gerekir.
Prolaktin yüksekliğinde oluşan şikayetler:
Hipofiz bezinde prolaktin salgılayan, kanser olmayan tümörlere prolaktinoma denilmektedir. Bunlar iyi huyludur ve ilaç tedavisi ile geçerler.
Prolaktin yüksekliği olan kadın hastaların çoğunda memeden süt gelmesi olur. Adetlerde azalma, adet kesilmesi, çocuk olmaması, kısırlık, cinsel istek azalması, vajinal kuruluk, sıcak basması, ağrılı ilişki, tüylenme ve kilo alma durumu vardır.
Erkek hastalarda testosteron azalması, ampotans, vücut kıllarında azalma, testislerde yumuşama, sperm sayısında azalma ve memelerde büyüme oluşabilir. Bazı erkeklerde enerji düşmesi, kas kitlesinde azalma ve kan sayımında düşme oluşur.
Hipofiz bezinde olan tümörün çapı çok önemlidir. Çapı 1 cm’den büyükse makroadenom ismini alır. Çoğunluk da bu formdadır. Çapı 1 cm’den küçükse mikroadenom ismini alır. Kadınlarda genelde mikro seviyededir. Erkeklerde büyük olduğundan, göz sinirlerine ciddi baskı yapacak kadardır. Uzun süre tedavi edilmeyen prolaktin yüksekliği nedeniyle, FSH ve LH hormonları azalacağından kemik erimesi, yumurtlama bozukluğu ve kısırlık başlayacaktır.
Tedavi nasıl yapılır?
Prolaktin yüksekliği olan hastalara ilaç tedavisi başlar. Sıklıkla yan etki yaratan bu ilaçlar, gece alınarak yan etkisi azaltılabilen ilaçlardır. İlaç tedavisi ile prolaktin normale döner ve tümör küçülür. Tümör büyükse tedaviye devam edilir. Gebelik isteyen kadınlara bromokriptin ilacı verilir. Gebelik sırasında mikroadenomun büyüme şansı %1 kadardır. Şikayet olmadıkça bu kontroller gebelikte yapılmaz. İlaç alamayan, tedaviye dirençli ve gittikçe büyüyen makroadenomu olanlarda cerrahi tedavi planlanır.
