Süratli bir şekilde bisiklet sürdükten, yokuş yukarı yürüdükten ve ağır fiziksel aktivitelerden sonra nefessiz kalınması normaldir ve bu durum kontrol edilebilir. Ancak söz konusu nefes darlığı, nefes alıp vermenin ansızın zorlaşması ve rahatsızlık vermesi, yaşanan durumun kontrol edilememesine yol açan nefessiz kalma halidir. Yazımızda, nefes darlığının nedenleri ile ilgili bilgiler vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
Nefes darlığı nefes alıp verirken güçlük çekme, nefesin yeterli gelmemesi ve derin derin nefes alamama olarak ifade edilebilir. Bu durum tıpta dispne olarak adlandırılmaktadır. Nedeni bilinmeyen nefes kesilmesinden dolayı endişelenmek gayet doğaldır. Nefes darlığı yaşayan bazı kişiler, kendilerini zorlayan bir takım aktiviteleri bırakmaktadırlar. Fakat günlük işlerin yapıldığı zamanlarda nefes darlığı oluyorsa ve hareketlerin yavaşlatılması yoluna gidiliyorsa, yapılacak en doğru şey doktora görünmektir.
Herhangi bir efor sarf edilmediği halde veya sıcaklardan rahatsızlık duyulmadığı ve nereden kaynaklandığı bilinmeyen nefes darlığı meydana geliyorsa, genellikle bu durumun altında başka bir sağlık problemi olabilir. Eğer 30 günü geçen bir nefes darlığı varsa, bu durum kronik nefes darlığıdır. Kronik nefes darlığı, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyen ve birçok aktiviteden mahrum bırakan bir durumdur.
Nefes darlığının tıbbi soruna işaret ettiği haller:
Bir ayı geçen uzun süreli ve geçmeyen nefes darlığı şikayeti varsa, temelinde büyük ihtimalle tıbbi bir problem olabilir. Birdenbire ve yoğun olarak gelişen nefes darlığı ise, kısa süreli bir sağlık problemine işaret ediyor olabilir. Nefes darlığının tıbbi bir soruna işaret ettiği haller şu şekildedir;
- İstirahatteyken yaşanan nefes darlığı,
- Egzersiz veya bir aktivite sonrası meydana gelen nefes kesilmesi,
- Uzanma pozisyonundayken ortaya çıkan nefes darlığı,
- Alerjik nedenlerden dolayı görülen nefes kesilmesi,
- Göğüs ağrısıyla birlikte gelişen nefes darlığı,
- Boyun, kol ve çene ağrısıyla beraber olan nefes kesilmesi,
- El ve ayak bileklerinin şişliği ile birlikte görülen nefes alamama,
- İstemsiz kilo kaybı, iştahsızlık veya kilo alımıyla beraber görülen nefes alamama,
- Sıra dışı bir halsizlikle birlikte nefes darlığı yaşanması,
- Terlemeye eşlik eden nefes darlığı,
- Yüksek ateşle birlikte nefes alamama,
- Nefes alıp verirken hırıltı ya da ıslık gibi sesle birlikte nefessiz kalma,
- Nefes darlığına eşlik eden inatçı öksürük olması,
- Bayılma ve sersemlik hissiyle beraber nefes alamama.
Nefes darlığı nedenleri:
- Solunum yolları ya da akciğer ile ilgili rahatsızlıklar;
Astım: Ani gelişen bir nefes darlığı astım krizi nedeniyle olabilir. Bu durumda kişide hava yolları daralması, öksürük ve hırıltı yapabilecek bir şekilde balgam miktarında artış olur.
Zatürre: Akciğerlerde iltihap olması da nefes darlığı yapabilir. Daha çok antibiyotik kullanmayı gerektiren enfeksiyon nedeniyle gelişebilir.
KOAH: Kronik obstrüktif akciğer hastalığı nedeniyle gelişen nefes darlığı, bu hastalığın daha da kötüleştiği manasına gelebilir.
- Kalp hastalıkları;
Kalp krizi: Kalp krizinde göğüs ağrısı en yaygın belirtidir, ancak sessiz kalp krizinde bu belirti olmaz ancak nefes darlığı tek işareti olabilir.
Kalp yetmezliği: Kalp yetmezliği, kalbin yeterli miktarda kan pompalayamamasıdır. Buna zayıf kalp kası yol açabilmektedir. Akciğerlerde su birikmesinden dolayı da nefes alıp vermek güçleşir.
Kalp ritmi: Atriyal fibrilasyon veya taşikardi şeklindeki düzensiz ya da düzenli, ancak kalp atışının hızlı olması nefes darlığına yol açabilmektedir.
- Kaygı veya panik atak;
Kaygı, endişe ve panik atak hali nefes alıp vermede zorlanmaya neden olabilmektedir. Bu durumda nefesin yavaşlatılmasına çalışılmalı, bir kese kağıdının içinden solunum yapılması fayda sağlayabilir.
Nefes darlığına karşı ne yapılabilir?
Nefes darlığının kontrol edilebilmesi için, temelindeki sebebe bağlı bir şekilde doktorla beraber hareket edilmesi gerekmektedir. Doktor önerilerinin haricinde aşağıda sıralanan önlemleri deneyebilirsiniz;
- Sigara tiryakisiyseniz mutlaka bırakın, zorlanacaksanız da kesinlikle bırakmak için destek alın.
- Nefes alıp verme tekniklerini öğrenmelisiniz. Nefes darlığına karşı türlü nefes teknikleri bulunmaktadır. Bunları öğrendiğinizde kesinlikle yararını göreceksiniz.
- Kirli havadan, sigara dumanı ve diğer alerjenlerden mümkün olduğunca uzak durmalısınız.
- Kaygı, endişe ve stres gibi problemler yaşıyorsanız, bir psikiyatrdan destek alabilirsiniz.
- Nefes darlığı için ilaç kullanmanız gerekebilir. Ancak bu ilaçların doğru ilaçlar olması gerekir. Bu konuda doktorunuza danışmalısınız.
