Kan şekeri düşüklüğü olarak bilinen hipoglisemi hastalığı, kandaki glukoz seviyesinin 50 mg/dl değerinin altına düşmesiyle belirti vermektedir. Yazımızda, kan şekeri düşmesi hakkında sorulara cevap vermeye çalışacağız. İşte, detaylar;
Hipoglisemi (Düşük kan şekeri) nedir?
İnsanın beyin ve sinir sistemi oksijensiz kaldığında çalışamaz. Buradaki hücrelerin gerektiği gibi çalışabilmesi için, oksijene olan gereksinimleri kadar şekere de ihtiyaç duyarlar. Kan şekerinin normal değerleri 70 – 100 mg/dl aralığındadır. Kanda şeker oranı düştüğünde, beyin “Adrenerjik aktivite” şeklinde tanımlanan bir reaksiyon başlatmakta ve kan şekerinin yükselmesini sağlamak amacıyla stres hormonları salgılanmaktadır. Bundan dolayı da kişide sinirli olma hali, huzursuzluk, çarpıntı, fenalık hissi, ateş basması, terleme ve titreme gibi problemler yaşatır.
Reaktif hipoglisemi, yemek yedikten 2 saat kadar sonra gelişmektedir. Kişinin yaşadığı kriz, yaklaşık 10-30 dakika kadar, şeker hastalığı varsa veya şekerli bir şey yemişse daha da kısa sürebilir. Hipoglisemi, genellikle unlu ve şekerli bir gıda ya da içecekler tüketildikten sonra gelişen bir durumdur.
Hipoglisemi nasıl oluşur?
Vücutta midenin arka tarafında pankreas adı verilen bir bez vardır. Bu bez, kan şekerini düzenleyen hormonları salgılamaktadır. Salgılanan hormonlardan biri de insülindir. 20’li yıllarda insülin hormonu keşfedilene dek, değişik diyet önerileriyle kan şekerinin artmasını engelleyen bir araç olarak kabul edilmiştir.
Pankreasın insülin salgılayamaması ya da insülinin yeterli etkiyi gösterememesi durumunda, hücrelerin enerjisini karşılayan şeker (glukoz) hücreye giriş yapamamaktadır. Hücreye giriş yapamayan glukoz yani şeker kanda birikmeye başlar. Sonra da normalde olması gerekenden daha yoğun kan olmasına neden olur. Bu da tüm hücrelere zarar vermektedir.
Vücuttaki fazla şeker tam anlamıyla bir zehir gibidir. Kan şekeri düşüklüğü yani hipoglisemi, genellikle Tip1 diyabet hastalarında görülmektedir. Şeker hastalığı (diyabet), kalıtsal bir hastalıktır ancak çevresel faktörlere de bağlı gelişebilmektedir. Diyabetli kişiler, yediklerine özen göstermezler ve ara öğünleri ihmal ederlerse hipoglisemi hastalığına zemin hazırlamış olurlar.
Hipoglisemiyi önlemek için alınacak tedbirler
- Ağız yolu ile alınan ilaçlar veya insülinin, gereken dozlarda ve en uygun zamanda alınması gerekmektedir.
- Kişinin kan şekeri değerleri düzenli aralıklarla takip edilmelidir.
- Öğünlerde tüketilen besin miktarları kayıt altına alınmalı, %50’den daha az tüketildiyse ek besinler alınmalıdır.
- İnsülin enjeksiyonu, dozu azaltılmış şekilde yağ doku yumrusu olmayan bölgeye uygulanmalıdır.
Hipoglisemi tanısı nasıl koyulur?
Kan şekeri düşüklüğü şikayeti olanlarda, buna yol açan diğer nedenler elendikten sonra, 75 gram glikoz şeker yükleme testi ile tanılama yapılabilmektedir. Şeker yükleme testinde alınmış olan kan örneklerinde yüksek insülin değerleri, şeker değerlerinin geç saatlerde düşük olmasından şikayet edenlerde reaktif hipoglisemi tanısı konulabilir. Reaktif hipoglisemi, hipoglisemi hastalığından ayrı bir hastalık değildir, ancak başka bir hastalığın bulgusu durumundadır.
Kan şekeri düşüklüğü belirtileri;
- Bitkinlik ve halsizlik
- Baş ağrısı, sinirli olma ve ellerin titremesi
- Bulantı yaşanması, görmede bulanıklık veya çift görme durumu
- Çarpıntı ve soğuk terleme hali
- Kaslarda ağrılar, ellerde ve ayaklarda çözülme hissi
- Sürekli yemek yeme isteği
- Depresyon ve anksiyete belirtilerinin oluşması
- Uykusuzluk ve unutkanlık hali
- Şekerli besinlere karşı aşırı istek
Kan şekeri düşüklüğü nedenleri;
Özellikle şeker hastası olanların kan şekeri düzeyleri yüksek olmaktadır. Çünkü bu hastalarda kandaki şeker enerji olarak depolanması için kas, karaciğer ve yağ hücrelerine taşınamamaktadır. Bu durumun en başta gelen nedeni, bu insanlarda pankreas yeterli miktarda insülin üretemiyordur ve hücreler insüline normal olarak yanıt vermiyordur.
Kan şekeri düşüklüğünde tedavi;
Kan şekeri düşen bilinci yerinde olan hastalarda belirtiler ortaya çıktığı zaman, ağız yolu ile şekerli besinler verilmelidir. Mevcut belirtiler hafif seyirli ise 1 adet elma, kuru üzüm, 4-5 adet kesme şeker, reçel, kola, şekerli içecekler, meyve suyu ve şekerli bisküvi gibi yiyecekler tüketilebilir. Bunlar yapılmadan önce ve sonrasında kan şekeri ölçümü yapılmasında fayda vardır.
Eğer kan şekeri düşen kişinin bilinci yerinde değilse, ağız yolu ile yiyecek verilmeye çalışılmamalıdır. Hastaya, deriye dik olarak glukagon ampul yapılmalıdır. Glukagon ampuli insilinin zıttı bir etki sağlar ve kan şekerinin yükselmesini sağlar. Bu enjeksiyonun uygulanmasından sonra 10-15 dakika inde etkisi görülür.
Kan şekerini dengeleyen 9 süper bitki
Kan şekeri kaç olmalı, kan şekeri değerleri
Açlık ve tokluk kan şekeri nasıl ölçülür
Kaynak: Bu yazı; kangruplari.gen.tr/kan-sekeri-neden-duser.html kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.
