Gün içinde aniden uyku basması ve olası nedenler

Gündüz vakitlerinde yaşanan uyku basmaları ve uyuklamalar, daha çok kan şekerinde meydana gelen değişiklikler ve guatr hastalıklarından dolayı oluşabilmektedir. Gün içinde uyuklama veya uyku basması yaşıyorsanız, kesinlikle endokrin uzmanına görünmeli, şeker ve guatrtetkiklerinizi yaptırmalısınız. İşte, gün içinde aniden uyku basması ve buna neden olabilecek bazı hastalıklar.

Uyuklamaya ve uyku basmasına yol açan tiroit hastalıkları;

  • Tiroit yetmezliği ( hipotiroidi )
  • Hashimato hastalığı

Uyuklamaya ve uyku basmasına yol açan şeker bozuklukları;

  • Diyabet ( şeker hastalığı )
  • Şeker düşüklüğü ya da hipoglisemi ( reaktif hipoglisemi )

Uyuklama ve uyku basmasına neden olan hipotiroidi;

Hipotiroidi yani tiroit yetmezliği, tiroit bezinin az çalışmasından dolayı tiroit hormonlarının az üretilmesi ve kanda T3 ve T4 olarak adlandırılan tiroit hormonlarının düşük olmasıdır. Tiroit yetmezliği neticesinde vücudun bütün metabolik olaylarında bir yavaşlama söz konusudur ve buna bağlı olarak vücut dengesi alt üst olmaktadır. Ortaya çıkan bu bozukluklara ek olarak ruhsal çöküntü, hareketlerde yavaşlık, unutkanlık ve uykusuzluk yaşanabilmektedir. Gebelikte tiroit yetmezliği tedavisi yapılmadığı taktirde, bebekte zeka geriliği görülebilmektedir.

Hipotiroidizm yani tiroit yetmezliği, toplumumuzda yaklaşık %4,6 oranındadır. Bu oranın büyük bir kısmını da henüz başlangıçtaki hafif dereceli tiroit bezi yetmezliği oluşturmaktadır. Tiroit yetmezliği ya da hipotiroidi, tiroidin fazla çalışmasından daha sık görülmektedir ve nodüllerden daha fazla rastlanan bir tiroit hastalığıdır. Tiroit yetmezliği, erkeklere nazaran kadınlarda daha fazla görülmekte ve yaşın ilerlemesiyle beraber de görülme sıklığı artış göstermektedir.

Hipotiroidi bebeklerde ve çocuklarda, büyüme ve gelişme gecikmesine, erişkin kişilerde de tedavi edilmeyen tiroit yetmezliği metabolizmanın yavaşlamasına yol açmakta, kalp damar hastalıklarına neden olabilmektedir.

Hipotiroidi ile alakalı kişilerin şikayetleri, hastalığın şiddetiyle birlikte değişiklik göstermektedir. Bazı hastalarda hiçbir şikayet söz konusu değilken, bazılarında şiddetli şikayetlere neden olmaktadır. Hastalıkla ilgili belirtilerin bazıları, yaşlılığa bağlandığı için hastalık hiç akla gelmemektedir.

Tiroit hormonları azalan ve tiroit bezi az çalışan kişilerdeki belirtiler;

  • Yorgunluk, enerjide azalma, kolay yorulma ve bitkinlik
  • Unutkanlık, konsantrasyon bozukluğu, hatırlama zorluğu ve yavaş düşünme
  • Tüm hareketlerde yavaşlık
  • Daha fazla uyuma isteği, sabah kalkmakta zorlanma, gün içinde uyuklama
  • Vücudu soğuk hissetme ve üşüme
  • Terlemede azalma
  • Kalın, soğuk, kuru ve kaşıntılı bir cilt
  • Portakal renkli veya sarı renkli deri
  • Kaba, kuru ve kolaylıkla kırılan tırnaklar
  • Saçların azalması, saç ve kaşların dökülmesi
  • İştahsızlık
  • Kilo vermede zorluk ve kilo alımı
  • Horlama
  • Eklem ağrıları ve kas krampları
  • Kaslarda karıncalanma ve iğne batması hissiyatı
  • Kabızlık
  • Gözaltı ve çevresinde şişlik
  • Eklemler, eller ve ayaklarda şişme
  • Karpal tünel sendromu
  • Adet kanamasında fazlalık, adet döneminde kramp
  • Kadınların bir kısmında adet sıklığında azalma ve kesilme
  • Depresyon
  • Ses kısıklığı ve ses kalınlaşması
  • İşitme azlığı olması
  • Guatr hastalığının gelişmesi
  • Tiroit bezinde küçülme
  • Nabzın ve kalp hızının azalması
  • Kandaki kolesterolün artması
  • Kısırlık
  • Cinsel istekte azalma ve empotans
  • Kekemelik olması
  • Reflekslerde yavaşlama

Hashimato hastalığı;

Hashimato tiroiditi adı verilen hashimato tipi tiroit bezi iltihabı, bağışıklık sistemindeki bozukluktan dolayı meydana gelmektedir. Tam olarak sebebi bilinmeyen bu hastalık, 1912 yılında Japon Akira Hashimato tarafından tanımlanmıştır. Hashimato tiroiditi, tiroit bezi yetmezliğine neden olan en yaygın sebeptir.

Hashimato tiroiditi, otoimmün hastalıklardan biridir. Otoimmün hastalıklar, vücudun kendi dokusunu yabancı doku olduğunu düşünerek bu dokuyu yok etmeye çalışır ve vücutta büyük bir savaş yaşanır. Hashimato tiroiditi hastalığında da vücut tiroit bezini yok etmeye çalışmaktadır. Tiroit bezinin yok edilebilmesi amacıyla, vücut tarafından anti-TPO antikoru ve anti-tiroglobulin antikoru üretilmektedir.

Üretilen antikorlar, tiroit bezine bağlanmakta ve tiroit hücrelerinin hasarına yol açmaktadır. Bu sırada tiroit bezinde pek çok iltihap hücresi birikmektedir. İltihaplanma yüzünden de tiroit hücreleri hasarlanmakta, azalıp küçülmekte, hormon üretecek hücre kalmayacağı için de tiroit yetmezliği meydana gelmektedir. Hashimato tiroiditi bulunan hastalarda ilerleyen yıllarda tiroit bezi giderek küçülmektedir. İlk başlarda ufak denebilecek bir guatr ve anti-TPO antikor yüksekliği bulunurken, TSH, T3 ve T4 hormon düzeyleri normal seyretmektedir. Hastalık ilerlemesini sürdürdükçe yeni başlayan tiroit yetmezliği, daha sonrasında da tam tiroit yetmezliği oluşmaktadır.

Hashimato hastalığının ilk başında tiroit bezi büyümesi yani guatr olmaktadır. Sonrasında ise tiroit bezi yavaş bir şekilde harap olmakta ve seneler içinde de giderek küçülmekte ve adeta yok olmaktadır.

Reaktif hipoglisemi;

Yemeklerden sonra kan şekerinin düşmesine neden olan reaktif hipoglisemi, enerjinin düşmesine yol açan, yorgunluk, halsizlik ve baş dönmesine neden olan, işteki verimi düşüren, öfkeli, kızgın ve sabırsız hale getiren bir hastalıktır. Yaygın şekilde görülmesine karşın, üstünde pek durulmayan bir rahatsızlık olan reaktif hipoglisemi, kilo veremeyen kişilerin birçoğunda rastlanmaktadır.

Normal bir günde şekerli gıdalara karşı aşırı bir istek duyuyor ve acıkma atakları geçiriyorsanız, öğleden sonra baş ağrısı yaşıyorsanız, gece uykudan uyanıp zorla uyuyorsanız, kabuslar görüyor ve devamlı olarak kendinizi yorgun hissediyorsanız, canınız şeker ya da kahve çekiyorsa, yemeğe kadar kendinizi halsiz ve bitkin hissediyorsanız, yemek yediğinizde halsizliğiniz geçiyorsa, yemek saati geciktiğinde ellerde titreme oluyorsa, aşırı duygusal bir haldeyseniz, her şeye sinirlenip kontrolünüzü kaybediyorsanız, yemeklerden evvel huzursuzluğunuz varsa, yemek sonrasında uyku bastırıyorsa, gün boyunca uyukluyorsanız, tüm bunlar kahvaltılardan evvel de yaşanıyorsa kan şekeriniz düşmüş olabilir. Tüm bu belirtilerin en başta gelen sebebi sağlıksız ve dengesiz beslenme, karbonhidrat ağırlıklı bir beslenme, nişasta ve şekerli gıdalar, fazla miktarda kafein alımı, stres veya ailede şeker hastalığı nedeniyle gelişebilmektedir.

Uyuklama, uyku basması ve şeker hastalığı (diyabet);

Vücut ihtiyaç duyduğu enerjiyi tüketilen besinlerden sağlamaktadır. Yiyecekler bağırsaklarda parçalanmakta ve küçük şeker parçalarına ayrılmaktadır. Sonrasında da bağırsaklardan emilmekte ve kan yolu ile vücuda yayılmaktadır. Enerji elde edilebilmesi için, kan şekerinin kas, beyin, karaciğer ve yağ gibi dokularla birlikte bütün hücrelere ulaşması gerekmektedir.

Kandaki şeker hücrelere pankreasın salgıladığı insülin sayesinde girmektedir. Kanda insülin yoksa ya da olsa bile hücreler tarafından emilim yapılamıyorsa, şeker hücreye giremediği için birikerek şekerin yükselmesine yol açar. Bu yüzden sabah aç karnına yapılacak olan şeker ölçümünde 126 mg/dl’den daha yüksek bir değer söz konusuysa şeker hastalığı vardır. Kandaki şeker 180 mg/dl’den fazla olunca, şeker idrar yolu ile dışarı atılmaya başlamaktadır. Şeker hastası olan kişilerde kan şekeri fazlaca yükseldiği zaman uyku basması yaşanmaktadır.

Sürekli uyuma isteği nedenleri

Sürekli uyku hali nedenleri ve tedavi yöntemleri

Sürekli halsiz ve yorgun olmanın 20 sebebi

Kaliteli bir uyku için kazanılması gereken 11 alışkanlık 

Kaynak: Bu yazı, drdiyabet.com/Tr/content3.asp?m1=1&m2=5&m3=148 kaynak alınarak özgün olarak oluşturulmuştur.

Leave a Reply