Aslında bir B vitamini grubunda olan folik asit veya folat, en yararlı vitaminlerdendir. DNA, kan hücrelerinde alyuvar oluşumu, aminoasit metabolizması, hücre büyüme ve yenilenmesi, kas yapılması için gerekli olan bir vitamindir. Dışarıdan alınması gerekir. Özellikle, hamilelik döneminde folik asit alımına dikkat edilmelidir.
Hamilelikte folik asit kullanımı ve önemi:
Hamilelik döneminde folik asit çok önemlidir. Folik asit eksikliğinde düşük ağırlıklı bebekler, nöral tüp defektleri ve annede megaloblastik anemi oluşur. İçerisinde bol folik asit olan gıdalar alınsa bile, folik asit eksikliği tamamlanamaz. Normal bir yetişkinin 100-200 mcg kadar folik asit ihtiyacı varsa, hamilelikte bu değer 600-800 mcg’ye kadar yükselir. Bu nedenle hamilelere folik asit tabletleri verilir.
Folik asit eksikliğinde, anne karnında olan bebeğin 4. haftada kapanması gereken nöral tüp kapanmazsa, kafatası kemikleri oluşmayabilir, beyin gelişmeyebilir, beyin dışarıya çıkabilir veya kafatası omurga üzerinde gelişebilir.
En sık görülen nöral tüp defektlerinden biri spina bifidadır. Omurganın açık olmasına verilen isimdir ve kalıcı hasarlara neden olur. Doğumsal bir hastalık olup, yaşam boyu tedavi görülmesi gerekir ve asla hasta tam olarak iyileşmemektedir. Hastalar erken yaşlarda ölürler ve yaşadıkları sürece tekerlekli sandalye kullanırlar. Bu durumu önlemek için bol miktarda folik asit alınmalıdır.
Folik asit eksikliğinde depresyon en sık görülen şeydir. Hamilelikte depresyon, aslında folik asit eksikliğinden dolayı meydana gelir. Folik asit ve B vitamini desteği depresyonu azaltır. Çünkü folik asit bir nevi antidepresan gibi etki gösterir.
Folik asit takviyesi nasıl yapılır?
Hamile kalmadan üç ay önce folik asit kullanımı başlamaktadır. Bu sayede nöral tüp defektleri %70 oranında azalır. 400-1000 mcg civarında folik asit alımı yapılır. Hamileliğin düşünüldüğü zamanlarda, hemen bir kadın doğum doktoruna giderek folik asit alımı doz ayarı yapılmalıdır. kanda folik asit miktarına bakılarak doz ayarı yapılır.Hamileliğin başlamasından önce alınan folik asit, gebeliğin 8. ayına kadar kullanılır. Nöral tüp ilk 4. haftada kapandığından, bu noktadan sonra bebek sağlığı açısından pek önemi yoktur.
Folik asit açısından zengin besinler:
Karaciğer, yeşil yapraklı sebzeler, organ etleri, kırmızı et, kuru baklagiller, yumurta, yoğurt, süt, taneli tahıllar, enginar ve kavunda bol miktarda folik asit vardır. Folik asit suda erir ve ışıktan etkilenir. Suda eridiği için vücutta depo yapılamaz ve her gün takviye edilmelidir.
Folik asit eksikliği ve fazlası:
Folik asit eksikliğine çok ender rastlanır. Eksikliği halinde megaloblastik anemi, ağrılı dil, kronik ishal ve büyüme geriliği oluşur. Alkoliklerde, Crohn hastalığında, kanser ve epilepsi hastalarında, çölyak hastalığında ciddi oranda eksiklik oluşabilir. Fazla alındığında meme ve prostat kanseri oluşabilir. Epilepsi nöbeti yaratabilir.
