Toplum tarafından ve terapistlerin birçoğu tarafından çok az anlaşılmış bir durumdur. Psikiyatrik vakalardaki yaygınlık durumu tartışılsa da çoğu terapist Dissosiyatif kimlik bozukluğu (DKB) vakasıyla kolay kolay karşılaşmamaktadır.
Dissosiyatif bozukluk – Dissosiyatif amnezi:
Kişilerin kendileri ile ilgili kişisel bilgilerini hatırlayamama durumuna dissosiyatif kimlik bozukluğu denmektedir. DKB’de kişide belirli bazı hatıralar, duygu ve düşüncelerden ziyade mezuniyet töreni ve evlilik yıldönümü gibi, hatta çocukluk dönemlerine kadar uzanabilen anılar hatırlanamayabilmektedir. Bu hatırlamama belli bir konu hakkında olabileceği gibi, o dönemle ilgili her detayı da içine alabilmektedir. Günlük yaşantıda da tekrar tekrar unutkanlıklar olabilmektedir. Kişinin travmatik hatıralardan olumsuz etkilenmesini engellemek için vücudun istem dışı kullandığı bir savunma mekanizması ya da biçimidir.
Dissosiyatif fug:
Dissosiyatif kimlik bozukluğu içinde bir öğe olarak bulunan dissosiyatif fug durumu, kişinin kendini aniden başka bir yerde bulması, buraya gelene kadar geçen ara sürede neler yaptığından habersiz olması ve bilinen şekliyle değil farklı bir kişi gibi davranış gösterdiği dönemlerdir. Bu dönemi yaşayan kişilerin seyahatler yaptığı ve kendi kişiliklerinden çok farklı davranışlar içinde oldukları görülmüştür.
Depersonalizasyon bozukluğu:
Bu durumdaki kişiler vücutlarına kısmen veya tamamen yabancılaşırlar. Bulundukları durum kendileri ile ilgili gerçek dışılık hissi, kol ve bacaklarının değiştiği hissi, kendisini dışarıdan sanki film izlermişçesine seyrediyor olması, bir sis perdesi arkasından çevresine bakıyor gibi olması, ruhunun vücudundan ayrıldığını hissetmesi gibi farklı algılayışlar içine girerler. Bazı kişilerde derealizasyon denen çevresini ve yaşadığı ortamı farklı ya da yabancı gibi hissetme şeklinde de gelişebilmektedir.
Histerik psikoz:
Bu durum kişi için çok mühim ve ani gelişen üzücü bir olay veya çok ağır bir gerilimli durum sonrası gelişebilmektedir. Bu durumu yaşayanlarda hayali görüntüler görme, olmayan sesler duyma, Kendisine ve çevresine yabancılaşma, kişiliğine uygun olmayan çocuksu tavır ve davranışlar, Aniden ağlama ve gülme gibi duygu değişimleri, Düşünce bozuklukları ve tepki vermeme görülmektedir. İlerleyici bir durum olmayıp, bazen birkaç saat bazen de birkaç hafta kadar sürebilmektedir. Toplumumuzda cinnet geçirmek şeklinde adlandırılan durumu ifade etmektedir. Bu durumdaki kişilerde hastaneye yatış gerekir. Altında yatan nedenin DKB olduğu düşünülebileceğinden, başka bir nedenine dair inceleme ve çalışmaların yapılması gerekmektedir.
