D vitamini Eksikliği Nedir Neden olur

D vitamini eksikliği

D vitamini eksikliği Nedir Neden olur: Günümüzün en yaygın sorunlarından biri D vitamini eksikliğidir. Vücudumuzda D vitamininin olması büyüme ve güçlü kemiklere sahip olabilmenin yanı sıra sağlıklı bir beden için de gereklidir.

D vitamini tanımı:

Başka vitaminlerde olduğu gibi besinlerden alınamayan D vitamini, hem fiziksel hem de mental sağlık bakımından oldukça önemlidir. İnsan vücudunda üretilmekte olan D vitamini, güneş ışığının derimize temasıyla oluşmaktadır. Birçok besin ya hiç D vitamini barındırmaz ya da çok az miktarlarda bulunur. Bundan dolayı güneşin bu etkisi aslında çok önemlidir.

D vitamini bulunan ender besinler olarak; sardunya ve somon gibi balıkların yağları, kuvvetlendirilmiş bazı gıdalar ( bunun anlamı içine D vitamini eklenmiş demektir. Kahvaltılık gevrekler, bazı margarin çeşitleri ve bebek mamaları buna örnek olarak verilebilir.)

Bu besinlerin dışında karaciğer, yumurta sarısı ve yabani mantarlar da az miktarda D vitamini içermektedir.

D vitamini eksikliği ne anlama gelir?

D vitamininin bir miktar eksik olması önemli belirtiler göstermez, ancak vücudumuzda genel bir yorgunluk, ağrı ve sızılara yol açabilmektedir. Yüksek miktarda D vitamini eksikliğinde ise çocuklarda raşitizm, yaşlı kişilerde ise kemik erimesinin nedenidir.

D vitamini eksikliğinin tedavisi takviyelerle yapılmaktadır. İnsanların bir kısmı D vitamini eksikliği yönünden riskli gruptadırlar ve sürekli olarak D vitamini almaları gerekir. Bu gruptaki insanlar gebe ve emzirmekte olan kadınlar, 6 ay – 5 yaş arasındaki çocuklar, 65 yaş üzeri ve güneşe çıkmayan kişilerdir. Ayrıca böbrek ve karaciğer hastalıkları olan kişilerin de D vitamini almaları tavsiye edilmektedir.

D vitamini ve güneş ışığının ilişkisi:

Güneşin ultraviyole B ışınları (UVB) insan derisindeki kolesterolü D vitaminine dönüştürmektedir. Günlük 20-30 dakika süreyle yüz ve kollar açık bir şekilde haftada 2-3 defa öğlen vakitlerinde güneşe çıkarlarsa gerekli olan D vitaminini almış olurlar. Yaşlılarda ve esmer tenli kişilerde D vitamini gereksinimi normal insanlara göre daha fazladır. Güneş ışığı alırken bazı noktalara dikkat edilmesi gerekir. Bunlar;

  • Camdan gelip derinize temas eden güneş ışığı vücudunuzda D vitamini üretimi gerçekleştirmez. Doğrudan güneş ışığının alınması gerekmektedir.
  • Güneş ışığının aşırı alınmaması gerekmektedir. Çok fazla maruz kalırsanız zarar verebilir. Deri kanseri riskini arttırmamak içim güneş yanıklarının oluşmamasına önem verilmelidir.

D vitamini neden gereklidir?

D vitamini kalsiyum ve fosfor emiliminin yapılmasına katkı sağlamaktadır. Kemiklerin güçlü ve sağlıklı olabilmesi için kalsiyum ve fosfor büyük önem taşımaktadır. Ayrıca kaslarınız ve genel sağlığınız bakımından da D vitamini çok önemlidir. Bunlara ek olarak yapılan bazı araştırmalarda diyabet, kanser ve kalp hastalıklarının oluşma riskini düşürdüğü şeklinde veriler de elde edilmiştir.

D vitamini eksikliği kimlerde olur?

Özellikle büyüme çağındaki çocuklarda, gebelerde ve emziren kadınlarda D vitamini ihtiyacı artış gösterir. Bu dönemlerde D vitamini eksikliği görülebilmektedir.

Vücut yeterli miktarda D vitamini yapamadığında da D vitamini eksikliği görülür. Bunun en başta gelen nedeni yeterli güneş ışığı almamaktır. Derinizin rengi ne kadar koyu ise güneş ışığından faydalanma oranınız da o oranda düşmektedir. Crohn ve çölyak hastalıklarında D vitamini eksikliği olabilmektedir. Bunun yanı sıra alınan bazı ilaçlar D vitamini emilimini önlediğinden prospektüslerinin incelenmesinde fayda vardır.

Yapılan diyet neticesinde yeterli D vitamini alınmadığı zaman, özellikle vejeteryanlar ve balık tüketmeyen kişilerde D vitamini eksikliği oluşur.

D vitamini eksikliğinin belirtileri:

Birçok kişide belirtiler belirgin olmaz, yalnızca D vitamini eksikliğinden dolayı ortaya çıkan ve anlaşılamayacak yorgunluk ve genel ağrılar duyulur. Belirgin ve spesifik bir belirtisi olmadığı için gözden kaçan bir durumdur. D vitamini eksikliğinin teşhisi daha çok kemiklerde ortaya çıkan bir deformasyona bağlı olarak yapılır.

Bebek ve çocuklarda D vitamini eksikliği belirtileri:

  • D vitaminin önemli derecede eksik olması kas spazmları, nefes almada güçlük ve nöbetler yapabilir. Bu tür sorunların olması daha çok kalsiyum eksikliğinden kaynaklanmaktadır.
  • D vitamini eksikliği olan çocuklarda yumuşak kafatası ve kemiklerin olmasına yol açar. Çocukların kemiklerinde eğrilik, bacak kemiklerinde ağrı, kas ağrıları ve kaslarda zayıflık görülebilmektedir. Bu belirtiler raşitizm hastalığını işaret etmektedir.
  • D vitamini eksikliği olan çocuklarda geç yürüme, yavaş büyüme gibi sorunlar görülür.
  • Çocuklarda D vitamini eksikliği nedeniyle özellikle süt dişler etkilenir ve dişler geç çıkar.
  • Çocuklarda görülen asabiyet durumu D vitamini eksikliğini işaret edebilmektedir.
  • Enfeksiyon kapma riski D vitamini eksikliği olan çocuklarda daha yüksektir. Zyıf göğüs kasları ve yumuşak göğüs kafesi nedeniyle nefes almada güçlük yaşayabilirler.
  • Raşitizm hastalığı ilerlemişse kanda düşük kalsiyum seviyesi ortaya çıkar. Bu durumda da kas spazmları, nefes alıp vermede zorluk ve nöbetler görülebilmektedir.
  • Çok ender olarak görülse de kalp kaslarında zayıflık yapabilir.

Yetişkinlerde D vitamini eksikliği belirtileri:

  • Yetişkinlerde nedeni belli olmayan ağrılar ve sızıların yanı sıra genel yorgunluk hali ve iyi hissetmeme durumu meydana gelir.
  • Önemli derecede D vitamini eksikliği varsa kemiklerde yumuşama görülebilmektedir. Böyle olduğunda ciddi oranda güçsüzlük ve acı duyulabilir. Merdiven çıkma ya da bir yere oturup kalkma gibi eylemlerde bile güçlük yaşanabilir.
  • Kemiklerin bazılarında çatlamalar görülebildiği gibi, az bir baskı yapılsa da büyük acı hissedilebilir.

D vitamini eksikliğinin teşhisi:

Doktorunuz bazı bulgular ve belirtilerden şüphelendiyse basit bir kan testi sayesinde D vitamini eksikliği teşhis edilebilir. Bu kan testlerinde kalsiyum ve fosfat seviyeleri ölçülmekte ve buna göre belirlenmektedir. Çocukların bileklerinin röntgen filmi çekilerek de teşhis yapılabilir. Kemiğin durumuna bakılarak sorunun hangi boyutta olduğu belirlenebilmektedir.

D vitamini eksikliğinin tedavisi:

D vitamini takviyeleri tedavinin temelini oluşturmaktadır. Bu takviyeler D vitamininin bir formu olan kalsiferol’dür. D vitamini eksikliği tedavisinde iğne, damla veya hap kullanılabilmektedir. Hastadaki vitamin seviyeleri ve belirtiler tedaviye olumlu yanıt verir. Kemiklerin tedaviyle birlikte eski durumuna gelebilmesi uzun süreler alabilir. Daha çok birkaç hafta ile birkaç ay arasında yeterli sonuç alınır.

Leave a Reply