Çölyak hastalığı Son yıllarda ismini çok fazla duyduğumuz bir hastalıktır ve bir sindirim hastalığıdır. Bağırsaklarda sindirimi sağlayan villus yapısının bozulmasıyla besinlerin emilimini engelleyen hastalığa çölyak hastalığı denir. Bu hastalıkta beslenme kurallarına uymak çok önemlidir. Çölyak tedavi edilmezse ince bağırsaklarda ciddi hasar oluşturur. Hastalığın en önemli konusu arpa, çavdar ve yulafta bulunan gluten proteinine karşı oluşan hassasiyettir.
İnce bağırsaklarda bulunan Villus isimli yapılar, yiyeceklerin emilimi için kullanılır. Bu yapılarda olan değişimler, çölyağa neden olur. Villuslardan geçen yiyecekler kan dolaşımına alınırlar. Villus olmadığında beslenme oluşmaz. Bu yapılar düzleşip bağırsak duvarına yapıştığında çalışmaz hale gelirler.
Çölyak, bağışıklık sistemini etkiler. Bu nedenle bağışıklık hastalığı olarak bilinir. Genetik bir hastalıktır. Birinci derece yakınınızda çölyak varsa, sizde çıkma olasılığı da yüksektir. Bazen ameliyat olma, hamilelik, enfeksiyon ya da stres kaynaklı çölyak meydana gelebilir. Bu nedenle her yaş aralığında oluşabilen bir hastalıktır.
Çölyak belirtileri nelerdir?
Karın ağrıları, kronik ishal, kilo kaybı, açık renkli dışkı, anemi, gaz, kaslarda kramplar, yorgunluk, büyüme geriliği, eklemlerde ağrı, felç, bacaklarda uyuşma ve karıncalanma, ağız içi açık yaralar, ağrılı deri hastalıkları, diş hasarları ve adet düzensizliği sayılabilir. Hastalık nedenli genel ve sağlıklı beslenme yapılamamaktadır. Özellikle çocuklarda gelişme geriliği oluşmasının başlıca nedeni budur. Fakat bazı hastalarda hiçbir belirti olmayabilir.
Çölyak hastalığı tedavisi
Genelde hastalara diyet verilir. Özellikle glutensiz yapılan diyetler, hastayı rahatlatır ve düzene sokar. Bazı hastalarda hem diyet hem de tedavi yapılır. Demir eksikliği olan hastalara demir takviyesi yapılır, D vitamini desteği, süt ve süt ürünlerine bir süre ara vermek yapılabilir. Glutensiz diyette buğday, arpa, çavdar ve yulaf unu içeren hiçbir yiyecek yenilmemelidir. İçerisinde gluten bulunan sakız, salça, diş macunu, bulaşık deterjanı, şeker, çikolata, peynir bulunan gıdalara karşı dikkatli olunmalıdır. Marketten alışveriş yapılırken mutlaka etiketleri okunmalıdır.
Glutenin günlük yaşamdan çıkması ile hastalıkta 3 gün -2 hafta arasında rahatlama oluşur. Tam olarak tedavi 1-2 yıl içerisinde oluşur. Yapılan diyete rağmen bir düzelme olmazsa, diyet tam yapılmamakta veya tanı yanlış koyulmuş olabilir. Hastalığın başlaması ile onunla yaşamayı öğrenmek gereklidir. Hastaya yapılan kan tahlili ile demir, folik asit, A,D,E ve K vitaminleri takviye edilmelidir.
