Anne ve babaların çocuklarının geç konuşmaları konusunda duydukları endişe kelimelerle anlatılamaz. Acaba konuşamayacaklar mı veya içine mi kapanık olacaklargibi her türlü soruyu akıllarına getirmektedirler. Peki çocuklarda geç konuşma sorunu nasıl tedavi edilir ve nedenleri nelerdir?, işte detaylar.
Yaşı ikiyi geçmiş olmasına rağmen, konuşabildikleri kelime sayısı 50’yi geçemeyen çocuklar için geç konuşma tanısı konmaktadır. Bu sorunu yaşayan çocuklar, diğer tüm gelişim alanlarında bir gerilik yaşamamalarına karşın, yaşıtlarına göre konuşmaya daha geç başlamaktadırlar. Geç konuşma problemi olan çocuklarda, öncelikle herhangi bir duyma bozukluğunun olup olmadığının belirlenmesi de çok önemlidir. Geç konuşan çocuklar, bu süreçte çok az da olsa ya da hiçbir şekilde anne gel, baba al gibi iki kelimelik cümleler bile kuramazlar.
Geç konuşan çocukların yaklaşık %50’si, 3 yaşına geldiklerinde geri kalan dil becerilerini geliştirip yaşıtlarının düzeyine gelmeyi başarabilmektedirler. Bu şekildeki çocuklar, tıp literatüründe “late bloomer” (geç açan çiçek gibi) olarak isimlendirilmektedirler. Bu çocukların 3 yaşına geldikleri zaman normal konuşma becerilerini elde etmelerinde ne gibi kriterlerin etkili olduğu ya da gerçekten geç konuşan çocukların yaklaşık yarısının “late bloomer” olup olmadığı tam olarak kesinlik kazanmamış bir konudur.
Geç konuşan çocukların kalan diğer yarısı, 3 yaşına gelene kadar geri kaldıkları noktalarda herhangi bir ilerleme kaydedemez ve konuşma sorunları sürer. Söz konusu edilen geç konuşma, burada spesifik gelişimsel dil bozukluğu şeklinde adlandırılmaktadır. Spesifik şeklinde tanımlanmasının sebebi, çocukların diğer alanlarda bir geriliğinin ya da bir bozukluğunun bulunmamasıdır. Çocukların ne söylediklerini yalnızca onlarla yakından ilgilenen ve sürekli zaman geçiren kişiler anlayabilmektedirler. Çünkü konuşmalarında kullandıkları kelimelerdeki harfleri yuttuklarından veya başka harflerle değiştirdiklerinden başka kişilerce anlaşılması oldukça zordur.
Spesifik gelişimsel dil bozukluğu bulunan çocuklar, uzman ve yetkin bir terapistten dil ve konuşma bozukluğu ile ilgili tedavi almalıdırlar. Çocuk bu terapiye ne kadar erken dönemde başlatılırsa, o oranda iyi bir sonuç elde edilir.
Çocuklarda geç konuşma nedenleri:
Dil gelişimi sürecinde değişik faktörlerin oldukça önemli rolleri bulunmaktadır. Çocuğa konuşmanın melodisini ve kurallarını veren ebeveynlerle birlikte, çocukların kendileri de oldukça önemli bir rol üstlenmektedirler. Ayrıca biyolojik ve genetik faktörler de büyük bir öneme sahiptir. Tüm bunlar göz önüne alındığında, dil ve konuşma bozukluğunun bir tek nedeni bulunmamaktadır. Herhangi bir bozukluğun oluşabilmesi için, her zaman birden çok faktör etkileşim halindedir ve bu faktörler dil gelişimini negatif etkilemektedirler.
Yapılan araştırmalarda gelişimsel dil bozukluğu bulunan çocukların, bu tür bir problemi olmayan yaşıtlarına göre dilsel uyarıcıları daha yavaş ve daha az içselleştirdikleri tespit edilmiştir. Bu sorunu olan çocukların normal çocuklara göre, kısa süreli hafızada sözel becerileri saklayabilme kabiliyetlerinde de bir zayıflık görülmüştür.
Gelişimsel dil bozukluğu nedenlerindeki teoriler:
- Bu çocukların zihinsel aktivitelerinin hangi boyutta bir farklılık gösterdiği tartışma konusudur.
- Akustik uyarıcılar, bu çocuklarda kulak yoluyla beyne ulaşması çok daha uzun sürmektedir. Bu konudaki tartışmalar ise zihinsel olgunluk ekseninde gerçekleştirilmektedir.
- Bu sorunu olan çocuklarda, beynin anatomik yapısında da farklılık olduğunu ifade eden teoriler bulunmaktadır. Ancak bunun mu dil bozukluğuna yol açtığı, yoksa konuşma bozukluğundan dolayı mı beyinde anatomik yapı bozukluğu olduğu bir tartışma konusudur.
Biyolojik ve genetik faktörler nedenlerden biri midir?
Gelişimsel gerilik noktasında genetik yatkınlık bir neden olabilir. Dünyaya geldiklerinde genetik yatkınlığı bulunan çocuklarda, mutlaka bir gerilik ya da bozukluk olacak denemez. Genetik yatkınlığın haricinde, başkaca faktörlerin de etkileşime girmesi gerekir ki çocuklarda konuşma bozukluğu gelişebilsin.
Geç konuşmada veya konuşma bozukluğunda suçlu ebeveynler mi?
Çocuklarda geç konuşma veya konuşma bozukluğunun gelişmesinde ebeveynler suçlu ilan edilemezler. Çcukların bir çoğu çok az miktarda konuşmalara şahit olsalar bile, konuşmalarında hiç sorun yaşamadan gelişimlerini tamamlamaktadırlar. Örnek vermek gerekirse; hem annesi hem de babası sağır ve dilsiz olan çocuklarda dil gelişimleri normal olabilmektedir.
